Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de Britse premier Rishi Sunak voorafgaand aan hun gesprek maandag in Windsor.
Foto Dan Kitwood/AP
Er ligt een nieuwe Noord-Ierlanddeal tussen de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk. Dat maakten de Britse premier Rishi Sunak en de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen maandag bekend in een gezamenlijke persconferentie. Het nieuwe akkoord is na maanden onderhandelen een „beslissende doorbraak” en moet de handelsproblemen bij de grens tussen Ierland en Noord-Ierland verhelpen.
In de nieuwe deal is er een nieuwe „groene baan” ingesteld voor vrij verkeer tussen Noord-Ierland en de rest van het VK. Volgens Sunak zal er een „soepele handelsstroom in het VK” zijn zonder „omslachtige douanebureaucratie”. „Elk idee van een grens in de Ierse zee” tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië is volgens hem verwijderd in het nieuwe protocol.
Goederen die via Noord-Ierland worden vervoerd van EU-land Ierland naar Groot-Brittannië (Wales, Schotland en Engeland) of andersom, moeten wel langs de douane. In het oude protocol, dat sinds 2021 van kracht was, golden de grenscontroles voor alle goederen die Noord-Ierland in- en uitgingen, ook als zij het VK niet verlieten. Dat zorgde voor veel frustratie.
Geen controles op de grens met Ierland
Aan de grens tussen EU-land Ierland en Noord-Ierland wordt niet gecontroleerd. Na het einde van de conflicten op het Ierse eiland, werd in het Goedevrijdagakkoord van 1998 bepaald dat vrij verkeer over die grens mogelijk moest blijven. Noord-Ierland kreeg na de Brexit daarom een uitzonderingspositie: goederen werden gecontroleerd bij doorvoer van Noord-Ierland naar Groot-Brittannië. De nieuwe deal behoudt volgens Sunak het „delicate evenwicht” uit het akkoord van 1998.
Het Hof van Justitie van de Europese Unie blijft het laatste woord hebben aan de grens tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië, aldus Von der Leyen in de persconferentie maandag. De vraag is hoe de Conservatieve Partij van Sunak en de pro-Britse Noord-Ierse Democratic Unionist Party (DUP) gaan reageren op het nieuwe akkoord. Uit onvrede over de huidige grenssituatie houdt de DUP de formatie van de Noord-Ierse regering al maanden tegen.
Het klinkt vintage VVD. Een fors kleinere overheid, vol inzetten op economische groei, wat minder aandacht voor klimaat. En zorg en sociale zekerheid? Daar wil de partij „stevig” op ingrijpen.
Vrijdagavond laat publiceerde de VVD als eerste politieke partij haar concept-verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober dit jaar. Titel: Sterker uit de storm. Een programma dat moet worden gezien in de context van de „storm” in de „wereld”, schreef partijleider Dilan Yesilgöz eerder deze week in een blogpost. De boodschap: Alles draait om veiligheid. Dáárin wil de partij investeren, om zo „onze manier van leven” te beschermen.
De boodschap is daarmee ook: voor ándere zaken is minder geld. De VVD heeft zich namelijk met een Kamermeerderheid aan partijen gecommitteerd aan de hogere NAVO-norm van 3,5 procent. En dat betekent jaarlijkse investeringen van tientallen miljarden euro’s in defensie. De directe aanleiding was de terugtrekkende bewegingen van de Amerikaanse president Donald Trump in NAVO-verband.
De vraag wat die andere zaken dan zijn waar minder geld voor is, zal de komende maanden moeten worden beantwoord. Het 81 pagina’s tellende verkiezingsprogramma van de liberalen geeft een eerste indruk waar zij het geld willen vinden: (nog meer dan afgelopen kabinet) bezuinigen op ambtenaren, (nog) minder geld naar ontwikkelingssamenwerking. Ook wil de partij ingrijpen op de stijgende kosten in de zorg en sociale zekerheid, met bijvoorbeeld een kleiner basispakket.
Zondagssluiting
Daarbij legt de partij, in ieder geval in het boekwerk dat vannacht is gepubliceerd, weer nadruk op thema’s waarbij het zich thuis voelt en die kiezers bij de partij vinden passen: economie en veiligheid. De eerste drie hoofdstukken gaan over ,,radicale” economische groei, werken dat meer moet lonen en investeringen in veiligheid. Het pleit bijvoorbeeld voor lagere belastingen voor ondernemers, wil zondagssluiting uit de wet halen en wil het tweede jaar loondoorbetaling bij ziekte afschaffen om werkgevers te ontzien.
Hoe de keuzes financieel gezien precies uitpakken, zal begin oktober blijken, als het verkiezingsprogramma van de VVD is doorgerekend door het Centraal Planbureau.
Het programma voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2023 begon nog met een uitgebreid hoofdstuk over migratie. Die verkiezingen verloor de VVD tien zetels. Dat was nadat het kabinet Rutte-IV in juli van dat jaar op aanstichten van de VVD was gevallen, omdat de liberalen strengere migratieregels wilden. En nadat de toen nieuwe partijleider Dilan Yesilgöz samenwerking met de PVV niet uitsloot, in tegenstelling tot haar voorganger Mark Rutte.
Lees ook
Dijkhoff wil de VVD in het ‘redelijke midden’
Migratie komt in het nieuwste programma pas in de tweede helft van het boekwerk aan de orde en is verwerkt in het hoofdstuk „orde op zaken voor een vrij en veilig Nederland”. Minder hard van toon is het hoofdstuk in 2025 overigens niet. „De asielopvang voor kansarme, overlastgevende en criminele asielzoekers wordt maximaal versoberd”. Er moet een verbod op voorrang voor statushouders komen, bij huisvesting. Ook worden onderdelen van de omstreden asielwetsvoorstellen van voormalig PVV-minister Marjolein Faber in het programma herhaald, zoals afschaffen van een asielvergunning voor onbepaalde tijd.
Wel lijkt de partij impliciet vóór de spreidingswet te zijn, waar het rond het vorige programma tegen pleitte. ,,Zolang de instroom nog niet voldoende is teruggedrongen […] is een eerlijke verdeling van asielzoekers over het land nodig”, staat in het verkiezingsprogramma van 2025.
Klimaat moet volgens de VVD in een context van onafhankelijkheid in de energievoorziening worden gezien. De partij wil de bouw van kerncentrales versnellen, maar pleit ook voor meer „realisme” op het gebied van klimaatbeleid. Het wordt uit het verkiezingsprogramma niet duidelijk wat dat precies betekent, maar meestal betekent zo’n oproep geen versnelling van klimaatbeleid.
‘PVV-light’
De publicatie van het programma werd niet ingeleid met een presentatie van de partijleider. Wat voor Dilan Yesilgöz de belangrijkste punten uit het verkiezingsprogramma zijn, is daarom nog afwachten. Zaterdagmiddag is ze wel beschikbaar voor vragen van journalisten.
Yesilgöz en de VVD zitten sinds de val van het kabinet-Schoof in een ingewikkeld parket. Een deel van haar achterban wil dat ze de PVV uitsluit, een deel niet. Ze koos voor uitsluiten, tot teleurstelling van de conservatieve vleugel. En kort voor het zomerreces begon, bleek in de andere vleugel van de partij juist ongenoegen over de ‘PVV-light’-koers van Yesilgöz te groeien in de partij.
Ze slaat een te harde toon aan, vindt een deel van de VVD’ers. Ze zou zich niet premierwaardig gedragen en kiezers van zich vervreemden. Vooral om PVV-kiezers te paaien, is de vrees van bezorgde VVD’ers.
Daaraan gingen scherpe uitspraken van Yesilgöz vooraf. Ze noemde zanger Douwe Bob een „Jodenhater”. Ook haalde ze op het partijcongres in juni hard uit naar een andere mogelijke coalitiepartner: GroenLinks-PvdA. PvdA zou zijn uitgeleverd aan het „extreme links-radicale activistische deel van de achterban van GroenLinks”.
VVD, vinden die VVD’ers, moet het hebben over thema’s waar de kiezers hen op vertrouwt. Defensie, economie, veiligheid. Dát lijkt de partij, in ieder geval met dit verkiezingsprogramma, te proberen. Mochten leden nog mogelijkheden zien om het programma te verbeteren, dan kunnen ze tot half augustus aanpassingen voorstellen. Op 6 september houdt de partij verkiezingscongres en wordt het programma vastgesteld.
De kisscam zag ik voor het eerst in New York tijdens een honkbalpotje van de Yankees en vond ik toen meteen tuttig, kinderachtig en superburgerlijk. Maar ik was duidelijk de enige. Het stadion genoot steeds met volle teugen als er twee obese Amerikanen in beeld kwamen die hun lippen onsmakelijk op die van de ander drukten. Je zag meteen dat het voor beiden lang geleden was.
Ik dacht dat dit puberale kisscamgereutel bij de VS hoorde, maar na het Coldplay-incidentje las ik dat het bij de Toppers ook al jaren een groot succes is. Nog een reden om daar niet naartoe te gaan.
Wel grappig dat het leven van dit duo Coldplay-fans in een seconde volkomen aan flarden is. Of juist niet. Misschien zijn ze wel opgelucht dat iedereen weet dat zij een setje zijn en kunnen ze thuis eindelijk opbreken. Daarbij zijn ze ook nog eens hun baan kwijt en dat lijkt me een opluchting. Als je bij een bedrijf werkt dat om deze reden niet verder met je wil dan mag je blij zijn dat je weg bent bij dit soort hypocriete fatsoensrakkers. Dus nu lekker op vakantie en vrolijk werken aan een nieuwe toekomst met wie en waar dan ook.
Wel interessant dat dit onbenullige incidentje afgelopen week meer aandacht kreeg dan de actuele gruwelbeelden uit Gaza waar de Israëliërs al een tijdje bezig zijn met een meedogenloze genocide die je van veel mensen geen genocide mag noemen. Waarom dat niet mag? Geen idee. Hoe moet je het dan noemen? Iets met Weight Watchers of anorexia?
De foto’s en de televisiebeelden spreken voor zich. Of is dit weer door Hamas verzonnen nepnieuws? Net als dat er Palestijnse jongetjes door soldaten dwars door hun testikels zijn geschoten. Een nieuwe manier van besnijden. Dit nieuws komt van artsen. Die verzinnen dat toch niet? Dokters die binnenkort ook van de honger zullen sterven.
Zo knap dat onze regering hier geen uitspraak over deed en dat de Kamer geen zin heeft om voor dit saaie gedoe terug te komen van vakantie. Sta je net lekker in de rij voor een bordje verse inktvis in een of ander mediterraan all-inclusivereservaat en dan belt er een muffe Nederlandse linkspoot of je naar huis wil komen om Netanyahu tot de orde te roepen. Alsof die naar je luistert.
Gelukkig is er inmiddels een spontaan lawaaiprotest vanuit de Nederlandse bevolking ontstaan. In de hal van het Amsterdamse CS. Rond etenstijd. Om het nog even extra duidelijk te maken. En als het een beetje meezit dan groeit deze club gestaag. Inmiddels is onze voortvarende premier Dickie Schoof zowaar wakker geschud. Volgens hem moet Netanyahu zijn koers wijzigen. Wijzigen? Stoppen met die oorlogsmisdaden en onmiddellijk die vrachtwagens met voedsel doorlaten.
En die luidruchtige protesten. Worden die binnenkort strafbaar? Zou zomaar kunnen. Ik las dat alle conducteurs van de NS een gummiknuppel krijgen. Misschien wel om de stationshal schoon te kunnen vegen. Mij verbaast niets meer.
Dit alles stond ik afgelopen week te bedenken in mijn dure Amsterdamse sportschool Saints & Stars waar ik me lange tijd drie keer per week heerlijk thuis voelde tussen allerlei tweedehands influencers en collega-BN’ers. Het heerlijke botoxvolk dat zichzelf enthousiast uit de naad stond te springen, terwijl er in de coulissen Filippijnse en Indonesische slaafjes klaarstonden om na afloop hun peperdure zweetdruppels van de apparaten te vegen.
Terwijl ik na afloop naar de ploeterende slaafjes keek stond ik met mijn grachtengordelcollega’s onder het genot van een havermelkcappuccino de sportschool te prijzen omdat die onderdak bood aan vluchtelingen. En niet alleen onderdak. Ook gezelligheid. De slaafjes sliepen namelijk met zijn allen in één bed.
Maar nu de sportschool door Het Parool meedogenloos ontmaskerd is, neem ik net als de rest onmiddellijk afstand van deze feodale club. Ik ga weer lekker terug naar mijn oude vertrouwde stek waar ik jaren gelukkig was met de kunstzinnige linkse elite van de hoofdstad. Waar dat is? Het zwembad van het Amstel Hotel.
Mijn vader houdt van biografieën. Een aantal jaar geleden gaf ik hem een roman cadeau voor zijn verjaardag – goed voor de afwisseling, dacht ik. Het werd Een klein leven van Hanya Yanagihara, dat destijds een hype was. Ik had het zelf niet gelezen. Nu vind ik dat een misdaad, iemand een boek geven dat je zelf niet hebt goedgekeurd, toen deed ik dat gewoon.
Mijn vader bedankte me, jarenlang hoorde ik niks – de biografieën gingen voor – tot hij er op een zondagmiddag zomaar over begon. „Weten jullie wat pas een vreselijk boek is?” zei hij. „Een klein leven. Mijn hemel, wat een marteling.” Ik zei niks. Hij keek even gepijnigd als de figuur op het omslag.
De jaren daarna is hij nog verschillende keren op het boek teruggekomen – hij was duidelijk vergeten dat ik het hem had gegeven. Zijn bewoordingen werden alsmaar feller: de laatste keer dat hij erover begon noemde hij Een klein leven „het ergste boek óóit”.
Ik heb in stilte van het voorval geleerd. Afgelopen maand gaf ik hem voor vaderdag Vleugelman cadeau, de biografie van Godfried Bomans. Dat trof, want hij was net klaar met Ik heb nog nooit gelogen, de biografie van Hugo Brandt Corstius. „Een gewéldig boek”, volgens hem.
„De biografie is populairder dan ooit”, stelde literatuurwetenschapper Lotte Jensen afgelopen maandag in het radioprogramma Spraakmakers. Of zo’n ding nou over Godfried Bomans, Angela Merkel of Arne Slot gaat: verkopen doet het. Begrijpen doe ik het niet helemaal. Toen ik Vleugelman vlak voor aanschaf in de winkel opensloeg, stuitte ik al snel op de volgende passage: „Joseph, die de overgrootvader van Godfried Bomans zou worden, kwam met zijn zusje terecht in het Weezengesticht in het Drentse Frederiksoord, onderdeel van de Maatschappij van Weldadigheid, waar hij tot zijn twintigste verbleef.”
Van zo’n zin moet ik al een half uurtje op bed liggen. Waar halen andere mensen het geduld en de interesse vandaan? Hoe vind je de moed om na zoiets nog 400 pagina’s verder te lezen?
Als ik het mijn vader vraag, krijg ik geen duidelijk antwoord. „Tja,” verzucht hij dan, „zo’n heel leven…”. Gelukzalige blik erbij. Dezelfde blik herkende ik bij Jensen tijdens haar radio-interview (tegenwoordig krijg je daar ook beeld bij). Jensen is bezig met de biografie van dichter Hendrik Tollens, zowel haar „guilty pleasure” als „één van de saaiste mensen ever” – alsof de biografie van een interessant iemand schrijven al niet moeilijk genoeg is.
Ook van een saai iemand valt volgens Jensen iets te maken. „Soms was [Tollens] gewoon heel naar en onaardig, dat had ik allemaal niet verwacht van deze liefdadige burger-dichter.” Sterker nog, het was „een enorme roddelaar. En hij was heel snel beledigd als iemand niet snel genoeg terugschreef.” Valt hier even iemand gruwelijk door de mand. En wat betreft Bomans: die schreef weliswaar aandoenlijke sprookjes over kevers en vlinders, maar ging zodra hij daarmee klaar was keihard vreemd.
En zo gaat het altijd met biografieën: heeft iemand een ruig imago, dan zoomt de biograaf in op de verzachtende omstandigheden. Staat iemand te boek als braaf, dan moeten er juist ineens allerlei schaduwkanten tevoorschijn worden gehaald. Na vijfenveertig hoofdstukken ben je er dan achter dat iemand een beetje goed was, maar ook een beetje slecht. Een beetje verlegen, maar ook een beetje een vreemdganger.
„Het is leuk als iemand ook een donkere kant heeft,” aldus Jensen. Iemand met geen enkele duistere kant, of juist alleen maar nare karaktertrekken: dat zou pas vernieuwend zijn.
Toegegeven: de binnenkort te verschijnen biografie van actrice Gwyneth Paltrow (die van de vaginakaars), waarin ze vertelt dat ze zichzelf te slim vond voor ex Brad Pitt, zou ik wel willen lezen. Als ik ‘m uit heb, mag mijn vader ’m lenen.
Tessa Sparreboom is neerlandicus en oud-redacteur van Propria Cures.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/02/web-2702buisunakeu.jpg)
