De 24-jarige Hagenaar Umutcan A., die verdacht wordt van openlijke geweldpleging rondom de voetbalwedstrijd Ajax tegen Maccabi Tel Aviv, stelt in de Amsterdamse rechtbank dat hij „naïef” was en zich liet meeslepen door anderen. Dat meldt persbureau ANP. De verdachte stal met geweld een sjaal van een Maccabi-supporter en trapte iemand in het gezicht, aldus de officier van justitie.
Het OM noemt de verdediging van A. een „sterk verhaal”, omdat de verdachte in tekstberichten schreef over een „Jodenjacht.” De Hagenaar heeft naar eigen zeggen „geen haat tegen Joden.” Hij zei geen verklaring te kunnen geven waarom het in de betreffende nacht misging. „Ik heb op dat moment een hele domme keuze gemaakt, verkeerd gereageerd. Dat had ik niet moeten doen”, aldus A. die zich meldde bij de politie toen hij zichzelf terugzag bij het televisieprogramma Opsporing Verzocht.
De advocaten van Umutcan A. vinden dat „provocerende” Israëlische supporters het geweld rondom de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv hebben uitgelokt. Ze toonden een filmpje van het gedrag van Maccabi-supporters in de nacht voor de voetbalwedstrijd om hun stelling te onderbouwen. Volgens het OM rechtvaardigt het gedrag van de Israëlische supporters niet het geweld van A. en medeverdachten.
Liveblog Rellen in Amsterdam
Verdachte Umutcan A. (24): ‘Ik was naïef en heb mij laten meeslepen door anderen’
‘Goedenavond, u spreekt met Cynthia, horeca-steward van de gemeente Groningen. Ik zit hier bij uw zoon. Hij is heel dronken. Ik kan hem zo niet alleen laten. Kunt u hem ophalen?”
Het is eind maart, vier uur in de nacht van zaterdag op zondag, als horeca-steward Cynthia met de telefoon van een jongen diens ouders belt. Ze zag hem laveloos op straat liggen in het uitgaansgebied in Groningen. Samen met haar collega Anouar – vanwege hun werk als beveiligers willen ze niet met achternaam in de krant – droeg ze hem naar de stoep. En probeerden ze te achterhalen met wie hij op stap was geweest en waarom hij alleen op straat lag. „Wat heb je gehad? Alleen alcohol? Dat lijkt me sterk. Een taxi gaat jou niet meer naar huis brengen. Je hebt twee opties: opgehaald worden of mee met de politie.” En dus ontgrendelde de jongen zijn telefoon, zodat Cynthia zijn ouders kon bellen.
In het nachtleven van Groningen voelde in 2024 maar liefst 63 procent van de mensen zich onveilig
De gemeente Groningen huurt sinds januari dit jaar op vrijdag- en zaterdagnacht horeca-stewards in om de sfeer in de openbare ruimte in het uitgaansgebied te verbeteren. In Groningen staat veilig uitgaan namelijk onder druk, zegt Mirjam van ’t Veld, sinds afgelopen oktober interim-burgemeester. „Er is meer geweld. We zien toenemende vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag en intimidatie, ondermijning in de horeca, overmatig gebruik van alcohol en drugs en minderjarigen die op straat overlast veroorzaken.”
Cijfers over het aantal incidenten heeft de gemeente niet. Groningen laat momenteel onderzoek doen naar het uitgaansgebied. Op basis van de uitkomsten maken de gemeente, politie en horeca samen een plan van aanpak.
Onveilig
Van ’t Veld wijst op een onderzoek dat stadsblog Sikkom vorig jaar deed onder 1.231 mensen die in 2023 op stap gingen in Groningen: 61 procent zei aangerand of betast te zijn. „Daar schrok ik van. Dat kan niet: iedereen moet zich veilig voelen in het uitgaansleven.”
Uit onderzoek dat de gemeente in december vorig jaar liet uitvoeren, blijkt daarnaast dat 63 procent van de mensen die in 2024 gingen stappen in Groningen zich onveilig heeft gevoeld. Vooral op straat en in het uitgaansgebied voelden ze zich niet veilig, vaak door andermans agressief gedrag of alcohol- en drugsgebruik.
Dat Groningen geen sluitingstijden heeft, draagt bij aan het unieke karakter van deze stad
„Het is dubbel”, zegt Van ’t Veld. „Aan de ene kant hebben we een gezellig en bruisend uitgaansleven, daar zijn we trots op, aan de andere kant wil je niet je ogen sluiten voor de problemen.”
Het invoeren van een sluitingstijd is een van de maatregelen die wordt meegenomen in het onderzoek. In Groningen hebben uitgaansgelegenheden sinds de jaren zeventig geen sluitingstijd. Daar staat de stad om bekend. Er is op elk moment van de nacht wel iets open waar gefeest kan worden.
Maar laat in de nacht slaat de sfeer om, zegt Van ’t Veld. „Dan ontstaan de problemen, vaak door een combinatie van drank en drugs. We zien steeds vaker incidenten met steek- of andere wapens.” In oktober sloot de burgemeester een nachtclub nadat bij een schietincident om zes uur ’s ochtends een man gewond was geraakt.
Horeca-stewards Cynthia en Anouar begeleiden een jongeman.
Foto Siese Veenstra
‘Iconisch’
Een meerderheid van de gemeenteraad is tegen invoering van sluitingstijden. „Dat Groningen die niet heeft, draagt bij aan het unieke karakter van de stad”, zei raadslid Daan Swets van Student & Stad tijdens een raadsvergadering eind januari.
Ook Misha Pchenitchnikov, nachtburgemeester van Groningen, is tegen sluitingstijden. Pchenitchnikov heeft veel contact met horecaondernemers, politie, gemeente en uitgaanspubliek. Uit dat netwerk verneemt hij dat het geen goed idee is om een sluitingstijd in te stellen. „Het is iconisch en onderscheidend voor Groningen dat er geen sluitingstijd is”, zegt de nachtburgemeester.
Van ’t Veld wil „op voorhand niet om iets een hek heen zetten”, maar laat het aanpassen van sluitingstijden wel onderzoeken. „Er was de indruk dat ik uit was op sluitingstijden. Maar daar heb ik nog geen opvatting over. Ik wil een open onderzoek over de mogelijkheden.”
Kroegen
In twee duo’s lopen de stewards door het uitgaansgebied, van 22.00 tot 05.00 uur. In opvallende felblauwe jassen lopen ze door de Poelestraat, de Peperstraat, de Oosterstraat en de Grote Markt. Ze helpen mensen die zich door het gebruik van alcohol of drugs niet goed voelen, sussen opstootjes en ondersteunen beveiligers.
Van tevoren bespreken ze hun verwachtingen, maar pas tegen één of twee uur weet je wat voor nacht het wordt, zegt Anouar. „In Groningen komt het nachtleven laat op gang.”
Tientallen rondjes lopen Cynthia en Anouar. De steegjes worden hoe later hoe smeriger. Er ligt braaksel, het ruikt naar urine. Mannen staan te wildplassen. Twee keer staan ze mannen bij die zo dronken zijn dat ze steeds moeten overgeven.
Vaak helpen ze mensen die „onwel” zijn geworden, vertelt Anouar. Dan ziet Cynthia een man die met een zwalkende vrouw over straat loopt. Ze spreekt hem aan. „Breng je haar naar huis?”
Lees ook
Jongeren tussen 18 en 21 geweerd uit clubs: door corona-isolement kennen ze de ‘uitgaansetiquette’ niet
Het cruiseschip Silja, waarop in Rotterdam bijna tweeduizend vluchtelingen verblijven, is een „snelkookpan” waar geweld, bedreigingen en mogelijk misbruik voorkomen. Met name kinderen zouden zo snel mogelijk van boord moeten. Dat schrijven artsen van Gezondheidszorg Asielzoekers in een brandbrief aan opvangorganisatie COA, die samen met de gemeente verantwoordelijk is voor de opvangboot. De gezondheidsdienst regelt de zorg in opvangcentra.
Het COA laat weten dat de brief is verstuurd door huisartsen en verpleegkundigen die werken op het schip en zegt hun zorgen „zeer serieus” te nemen. Ook de gemeente Rotterdam heeft de brief deze week ontvangen, zegt een woordvoerder.
De Silja is een van de grootste vluchtelingenopvangcentra van Nederland. Er wonen vluchtelingen met een verblijfsvergunning die wachten op een huis in Zuid-Holland. Op de boot delen de statushouders scheepshutten van zo’n twee bij drie meter, vaak zonder ramen. Aanvankelijk was afgesproken dat duizend vluchtelingen voor maximaal anderhalf jaar op de boot zouden wonen, maar inmiddels wonen er twee keer zoveel mensen en blijft de boot minstens tot 2026.
NRC beschreef vorige maand klachten van bewoners over de leefomstandigheden op de Silja. Verantwoordelijk wethouder Faouzi Achbar (Denk) noemde hierna tegenover de Rotterdamse gemeenteraad het schip misschien „niet de meest ideale” plek, maar wel „goed” genoeg als tijdelijke opvang. Afgelopen december was de wethouder, zo zei hij zelf, „oprecht trots” op de opvangboot. „We doen dit voor gemeenten in heel Zuid-Holland. Het is fantastisch hoe wij dat hier hebben gerealiseerd.”
Lees ook
Geen spandoeken en varkenskoppen maar juristen en het wetboek: steeds vaker ‘stil’ protest tegen azc’s
Gedragsproblemen
Uit de brandbrief blijkt de medische staf van het schip een andere mening toegedaan. „Deze boot is geen geschikte en veilige opvang, met name niet voor kinderen en jonge vrouwen”, schrijven de artsen. Kinderen hangen alleen rond op de boot. Hun ouders blijken vaak „te moe, uitgeput of getraumatiseerd” om toezicht te houden. Tegelijkertijd leven ze in te kleine kamers, wat constant samen onmogelijk maakt. De kinderen worden blootgesteld aan „te veel fysiek en verbaal geweld”. Ook vermoeden artsen dat de kinderen elkaar „onderling” misbruiken. Waar ze op doelen en hoe vaak dit voorkomt, vermelden ze niet.
Bij meerdere kinderen is gedragsproblematiek geconstateerd, schrijven de artsen. Bij het Centrum voor Jeugd en Gezin zouden soortgelijke signalen binnenkomen. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd van het ministerie van Volksgezondheid maakt zich al langer grote zorgen over kinderen in COA-noodlocaties.
Hoeveel alarmbellen moeten nog afgaan voordat deze mensonterende situatie wordt beëindigd?
Jonge vrouwen zijn volgens de brief „niet veilig voor alleenstaande jongemannen” op het schip. Vrouwen die een kamer delen, houden voor elkaar de wacht, „zodat ze niet plots belaagd worden door mannen van een ander dek.” Over mogelijke incidenten krijgen artsen vaak niets te horen: „Omdat uit schaamte niets gezegd wordt”.
Minderheden uit Syrië, zoals christenen en alawieten, worden volgens de brief op het schip lastiggevallen door landgenoten. Ook werden signalen van „radicalisering” opgevangen. Zo zou onder meer melding zijn gemaakt van een IS-vlag aan boord.
Tuberculose
Bronnen van NRC bevestigen de zorgen uit de brandbrief. Een begeleider op de boot, die anoniem wil blijven, maakt zich vooral zorgen over de bijna vierhonderd kinderen op de Silja. Zij zouden sinds een aantal maanden geen eigen speelplaats meer hebben buiten het schip. Ook lopen volgens de begeleider de wachttijden voor de basisschool op.
Op de boot heersen bovendien „ernstige hygiëneproblemen”, zo staat in de brief. „Besmettelijke aandoeningen zoals schurft, griep, waterpokken en norovirus verspreiden zich gemakkelijk” en kunnen nauwelijks worden bestreden. Ook zou tuberculose op de boot zijn geconstateerd, een mogelijk zeer besmettelijke infectieziekte.
De artsen waarschuwen in de brief dat de Silja „overvol en ongeschikt is als doorstroomlocatie”. Ze pleiten voor kleinschaligere locaties en het sluiten of afschalen van de Silja: „Wij maken mensen nu ziek(er).” Volgens de brief zien collega’s op kleinschaligere locaties minder problemen en betere integratie.
„Daar dringen wij vanuit de gemeenteraad al maanden op aan”, reageert PvdA-raadslid Merel Vogelaar. Volgens haar is het zaak dat de wethouder ingrijpt en met alternatieven komt voor de Silja. „Hoeveel alarmbellen moeten nog afgaan voordat een einde wordt gemaakt aan deze mensonterende situatie?”
Lees ook
Veel minder asielzoekers toegelaten: IND toetst strenger, beleid voor landen en risicogroepen aangescherpt
Woningmarkt
In een reactie op de brandbrief wijst de woordvoerder van wethouder Achbar naar het COA. „Zij zijn verantwoordelijk voor de gezondheidszorg”, schrijft hij aan NRC. En: „Het COA heeft bepaald dat het schip geschikt is voor opvang.” Eerder stelde de wethouder in een raadsdebat zélf dat de Silja zou voldoen als tijdelijke opvanglocatie. „De wethouder was toen niet op de hoogte van de details van de genoemde zorgen”, zegt de woordvoerder.
De grootste collegepartij is Leefbaar Rotterdam en die wil juist af van de verplichting om statushouders te huisvesten. Tot het zover is, zegt fractievoorzitter Simon Ceulemans, „is de Silja de beste oplossing om te voorkomen dat de druk op de woningmarkt verder toeneemt”. Zijn oplossing voor de zorgen van de artsen is „simpel”, zegt hij: wie zich schuldig maakt aan geweld of andere zaken, „moet per direct van die boot worden verwijderd”.
Helaas zijn er te weinig volwaardige opvanglocaties waardoor de bestaande opvang ook erg vol zit
In een reactie zegt het COA dat het in gesprek is met de medische staf. „De Silja is geen optimale plek om langdurig te verblijven”, laat een woordvoerder weten. „Helaas zijn er te weinig volwaardige opvanglocaties waardoor de bestaande opvang ook erg vol zit.”
Het opvangorgaan doet zijn „uiterste best” alle vluchtelingen „zo menswaardig en veilig mogelijk op te vangen”. Maar: „Feit blijft dat een schip met kleine kamers waar veel mensen langdurig dicht op elkaar verblijven, kan zorgen voor onderlinge spanningen, ontevredenheid over bijvoorbeeld het eten en hygiëne en andere onwenselijke situaties.”
Hoeveel verkeersregelaars er de komende maanden worden ingezet in Den Haag? Jelmer Keijts, projectleider bereikbaarheid van de gemeente, aarzelt een getal te noemen.
De NAVO-top van eind juni is er een van superlatieven: 6.000 delegatieleden verwacht de stad, 2.000 journalisten, ministers en regeringsleiders uit veertig landen – onder wie de Amerikaanse president Trump. Er worden 27.000 agenten ingezet, 10.000 militairen. Er wordt 30.000 meter aan kabels gelegd, vijf kilometer aan hekwerk neergezet.
In drie zones in Den Haag geldt de twee dagen van de top een noodverordening, maakte burgemeester Jan van Zanen woensdag bekend. Dat betekent dat je daar tijdens de top niet mag zijn zonder accreditatie of, als bewoner of aangemelde bezoeker, zonder je identiteitsbewijs te tonen. In de zee mag je nog wel zwemmen of surfen, maar niét met een motorbootje varen.
Het vierde gebied met een noodverordening gaat vanaf dit weekend al langzaam dicht. Eerst de Johan de Wittlaan, waar het World Forum aan ligt. Het is te klein voor zo’n grote top, en daarom worden er op de weg tijdelijke gebouwen neergezet. De bomen zijn al verplaatst, de masten met de vlaggen van alle VN-lidstaten ook. Alleen die van de NAVO-lidstaten komen terug.
Vanaf dit weekend gaat al een gebied met een noodverordening dicht; eerst de Johan de Wittlaan, waar het World Forum aan ligt.
Foto Walter Herfst
Doorgaande weg
Maar de Johan de Wittlaan is ook een van de weinige doorgaande wegen van Den Haag, dat geen ringweg heeft. Projectleider Keijts vertelt dat er dagelijks 14.000 auto’s en vrachtauto’s richting Leiden rijden, 17.000 de andere kant op, naar Kijkduin en het Westland. „Die wil je niet door een woonwijk hebben denderen.” Vandaar de omleidingsroutes en verkeersregelaars.
Voor de buurt zijn de problemen praktisch van aard. In het café van fotomuseum KM21 wil een oudere meneer met pijp bijvoorbeeld weten of hij bus 21 nog kan nemen. De gemeente heeft hier de komende weken elke woensdagmiddag een inloopspreekuur. Deze eerste woensdag is er een gestage stroom vragen.
Corinne den Heijer, projectleider omgeving, tekent op een kaart de busroute: „Waar moet u erin en eruit?” Hij vertelt dat zijn vrouw vrijwilligerswerk doet aan de Scheveningseweg. Den Heijer zegt: „De bus blijft rijden, maar wel met omleiding. U ziet even een andere kant van de wijk.” Hij neemt een paar extra kaarten mee: „Voor de buren.”
Voor de mevrouw van 90 die vier keer in de week een tafeltje-dekje-maaltijden krijgt gaan we natuurlijk iets verzinnen
Den Heijer vertelt dat de NAVO-top door de afsluiting „gaat leven”. Er waren al informatiebijeenkomsten geweest, en zij en haar team zijn huis-aan-huis langs gegaan bij de inwoners die in het gebied wonen dat de week voor de top veiligheidszone is. Ze zegt: „Er zijn dingen die je niet op je netvlies hebt.”
Als voorbeeld noemt ze het verbod op maaltijdbezorging voor de bewoners in de zone. Onder de noodverordening valt dat het verboden is „afgesloten pakketten, tassen, koffers en zakken in het gebied van de NAVO-top te brengen of te laten bezorgen. Den Heijer zegt: „We willen niet dat iedereen pizza gaat bestellen.” Maar toen meldde zich een mevrouw van 90 die vier keer in de week een tafeltje-dekje-maaltijd krijgt. „Daar gaan we natuurlijk iets voor verzinnen.”
Den Heijer vertelt dat het haar taak is met inwoners mee te denken om de overlast te beperken. Tijdens de vorige grote top, de Nuclear Security Summit in 2014, die op dezelfde plek werd gehouden, heeft ze bijvoorbeeld een taart laten bezorgen bij iemand die precies toen jarig was en geen feest kon geven. Dat maatwerk, blijkt uit de evaluatie van die top, was „essentieel” voor het draagvlak.
Apotheek
Op deze middag denkt Den Heijer mee met een apotheek die bereikbaar moet blijven, met twee mensen die willen meewerken aan de top – die verwijst ze naar het ministerie van Buitenlandse Zaken dat als gastheer van de top optreedt – en met een buurtbewoner die vreest voor het parkeerverbod aan beide kanten van zijn straat in combinatie met een school.
Opnieuw pakt projectleider Keijts de kaart erbij. Dick Schoorel wijst aan: daar staat al een bord en daar. En hij heeft nog een extra vraag: „Blijft het fietspad wel open?” Het antwoord is bevestigend.
„Ik begrijp dat het noodverordeningsgebied is”, zegt Schoorel, gepensioneerd rijksambtenaar. „Ik ben ook voor de komst van de top. En ik besef dat het voor de gemeente heel complex is dit te organiseren. Ik ben benieuwd of het geen chaos gaat worden.”
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="De Johan de Wittlaan gaat dicht, maar is ook een van de weinige doorgaande wegen van Den Haag.
Foto Walter Herfst
Foto Walter Herfst
” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="De Johan de Wittlaan gaat dicht, maar is ook een van de weinige doorgaande wegen van Den Haag.
De Johan de Wittlaan gaat dicht, maar is ook een van de weinige doorgaande wegen van Den Haag.
Foto’s Walter Herfst
Overlast komt er voor Den Haag in elk geval. Nu de doorgaande Johan de Wittlaan is afgesloten, komt de drukte elders, zegt Keijts. En dat vier maanden lang, ook na de NAVO-top zal de weg nog dicht blijven tot de tijdelijke gebouwen zijn afgebroken. De Tweede Kamer heeft al aangegeven vergaderingen te beperken, de rechtbank zal geen zaken inplannen die om extra veiligheidsmaatregelen vragen, en onder meer PostNL en uitvaartondernemers houden rekening met extra reistijd.
Koningsdag
Niet alleen in Den Haag. Ook alle op- en afritten van rijks- en provinciale wegen van en naar de stad kunnen tijdelijk en gedeeltelijk worden afgesloten in de week van de top, meldde Rijkswaterstaat donderdag. Dat geldt ook voor wegen rondom de vliegvelden van Rotterdam en Schiphol, en vanaf hotels in Wassenaar, Katwijk, Noordwijk en Leiden, zoals de A44 en de N44.
Directeur Robert-Jaap Voorn van Rijkswaterstaat zei tegen persbureau ANP dat mensen rekening moeten houden „met een verdrievoudiging van de normale verkeersdrukte tijdens de spits”. De Rijksoverheid roept mensen op de week van de NAVO-top de Randstad te mijden als dat mogelijk is.
De rest van Nederland zal ook merken dat de top er is. Aan gemeenten is het verzoek gedaan om evenementen waarbij politie-inzet nodig is „zo veel mogelijk te beperken”. De geplande evenementen, die altijd op een vaste dag plaatsvinden en niet in de week van de top plaatsvinden, zoals Koningsdag, de Vierdaagse van Nijmegen en de Zwarte Cross, hebben geen last van de NAVO-top. Daar kon de politie in de roosters rekening mee houden.
Lees ook
Op het festivalterrein wordt al snel met ‘traangas’ geschoten
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data130727521-e9ff2c.jpg|https://images.nrc.nl/fCXtnK_sVpsOlsilSZrpm_qYryg=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data130727521-e9ff2c.jpg|https://images.nrc.nl/woAEUtv48V9_SRnZrmf3fJrODbQ=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data130727521-e9ff2c.jpg)
