„Lieve zorgtoppers, wat fijn dat jullie er allemaal zijn!” Minister Fleur Agema (Zorg, PVV) constateerde maandagmiddag in de Prodentfabriek in Amersfoort tevreden dat honderden zorgverleners op de eerste zorgtop ooit waren afgekomen, om te praten over het personeelstekort. „De druk op de zorg is groot”, waarschuwde Agema, „het tekort dreigt uit de hand te lopen.”
De personeelskrapte aanpakken is „mijn allergrootste prioriteit”, zegt Agema al sinds het begin van haar ministerschap. Onlangs schreef ze dat ook weer aan de Kamer. „Het is ondenkbaar dat we dit op zijn beloop laten.” In 2033 gaat het naar verwachting om een tekort van 240.000 werknemers, stelde Agema. Dat is hoger dan ingeschat. De tekorten nemen in alle branches toe, maar worden vooral gevoeld in verzorgingstehuizen en de thuiszorg.
Tijdens de zorgtop – de naam deed denken aan de eerste woontop eind vorig jaar – mochten zorgpartijen hun oplossingen voor het dempen van het tekort presenteren. Tientallen voorbeelden in snelle pitches van twee minuten kwamen langs: van robothond Tessa die een oudere op vastgestelde tijden aanstuurt, tot online huisartsen, online ggz-behandelingen en robotgestuurde roostermakers.
Innovatie schuurt, is niet altijd makkelijk, maar opschalen is belangrijk. Waarom doen jullie dat niet gewoon?
De kern van bijna alle initiatieven: verminder administratieve lasten en gebruik veel meer AI, zodat zorgverleners meer tijd krijgen om meer patiënten te behandelen. Zo vertelde een huisarts dat mensen bij haar zeven dagen per week digitaal hun zorgvraag kunnen indienen en toelichten. Veel eenvoudige aanvragen kunnen snel worden afgehandeld, wat tijd vrijmaakt voor andere patiënten. Zo kwam plek vrij voor vierhonderd nieuwe patiënten en kreeg de assistente minder telefoontjes en dus meer tijd voor andere zaken. Een andere zorginstelling die moeilijk aan personeel kon komen, besloot de vacatures met talloze eisen van de site te gooien en te vervangen door enkel een telefoonnummer en de boodschap: ‘Wil je in de zorg werken? Bel.’ Er kwamen honderden reacties, veelal van zij-instromers.
Alle initiatieven worden op een nieuwe site geplaatst, zodat partijen van elkaar kunnen leren. Het idee voor dat platform bedacht Agema tijdens werkbezoeken: „Ik zag zoveel ideeën. Ik dacht: ‘Als ze dat nu allemaal gaan doen, dan lossen we het wel op. Dan redden we het wel.’”
Lees ook
Voorlopig lijkt Fleur Agema vooral veel op haar voorgangers
Roerig
Het succes van de zorgtop kan Agema goed gebruiken na een roerige week. Na dagenlang gesteggel tussen haar en minister Eelco Heinen (Financiën, VVD) werd overeenstemming bereikt over het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord, dat zich voor een belangrijk deel richt op datzelfde arbeidsmarkttekort. Agema mag voor dat aanvullend akkoord jaarlijks 230 miljoen euro uit een reservepotje gebruiken, om bijvoorbeeld te investeren in zorgopleidingen. Daarnaast mag ze twee jaar lang, in 2027 en 2028, 400 miljoen extra uit ditzelfde potje gebruiken voor medische technologie, AI en hulpmiddelen, bedoeld om de vraag naar personeel terug te dringen. Als tijdens die twee jaar een positieve evaluatie volgt en er is voldoende geld, dan worden de 400 miljoen gecontinueerd. Dat geld is voor initiatieven die op de zorgtop langskwamen.
Die 400 miljoen was minder dan Agema wilde, maar ze zei: „Ik kan hier goed mee leven.” Alle betrokken partijen moeten nog wel het akkoord ondertekenen. Dat moet deze dinsdag gebeuren. Daarna moeten de achterbannen van diverse partijen nog instemmen. Het uiteindelijk akkoord wordt pas eind juni of begin juli gepresenteerd.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data133146551-8962c1.jpg|https://images.nrc.nl/81DF7f79Fe2uWeFB0qey12EOTeE=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data133146551-8962c1.jpg|https://images.nrc.nl/MObAjCSdZHFIyRV7SJbdhDcXneA=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data133146551-8962c1.jpg)
Foto Olivier Middendorp
‘Duwen’
De zorgtop is overigens vooral bedoeld om zorgaanbieders „een zetje in de rug te geven”, zei Agema na afloop. Want „dit kan allemaal al binnen de huidige wet- en regelgeving”.
Een van de problemen bij dergelijke zorginitiatieven is dat ze vaak klein en lokaal blijven. Opschalen is meestal lastig. Zorginvesteerder Bert-Arjan Millenaar, die jaarlijks tweeduizend zorginitiatieven ziet langskomen, verbaast zich daar ook over, zei hij tijdens de top. „Innovatie schuurt, is niet altijd makkelijk, maar opschalen is belangrijk. Waarom doen jullie dat niet gewoon?”, riep hij tegen de zaal.
Volgens minister Agema is er ook „weerstand onder zorgverleners. Ze vinden het soms eng”. Daarom ziet ze voor zichzelf vooral een „aanjaagfunctie” weggelegd. „Dat is de enige manier. Als ik van bovenaf ga duwen, dan werkt dat zeker niet.”
Lees ook
Agema haalt bakzeil in conflict met Heinen over zorgakkoord
