Van Nistelrooij gaf iedereen een hand, pakte zijn tas en vertrok snel bij PSV. Maar de onvrede sluimerde al langer

Kort voor de bekerfinale, ruim drie weken geleden, spreekt technisch directeur Earnest Stewart van PSV over het moeilijke eerste seizoen van de „jonge beginnende coach” Ruud van Nistelrooij. Die moet steun krijgen van de directie bij de „volgende stappen” in zijn ontwikkeling, zegt hij voor de camera van sportzender ESPN. „Coachen is een ervaringsvak. Daar moet je de tijd voor geven.”

Als Van Nistelrooij even later wordt voorgelegd dat hij er, met het oog op komend seizoen, wel uitkomt met de clubleiding, reageert hij verbaasd. „Uitkomen? Daar hoef je het niet over te hebben. Dat is toch logisch?”

Niemand die er dan rekening mee houdt dat Van Nistelrooij, voormalig topspits, zal vertrekken. Zeker niet als PSV die avond de KNVB-beker wint ten koste van Ajax. Het wordt groots gevierd – het is nota bene de vierde keer dat ze dit seizoen Ajax verslaan.

Maar er sluimert dan al langer onvrede. Een afvaardiging van de spelersgroep heeft ruim voor de bekerfinale aangeklopt bij de directie om te praten over Van Nistelrooij en zijn moeizame samenwerking met de technische staf. De clubleiding verwijst de spelers door naar de trainer: ga eerst met hem praten, kom dan terug bij ons.

Lees ook: PSV won afgelopen weekend niet van SC Heerenveen. Toen waren er in Eindhoven al scheurtjes zichtbaar

Een week na de bekerfinale vindt er een ontmoeting plaats die het vertrek van Van Nistelrooij in gang zal zetten. Spelers uiten in een gesprek met algemeen directeur Marcel Brands en Stewart hun zorgen over de spanningen in de technische staf en het vertrek van assistenten André Ooijer en Fred Rutten na dit seizoen.

Er is kritiek op hoe Van Nistelrooij communiceert met stafleden en op zijn tactische keuzes. Dit komt pas afgelopen weekend naar buiten, via twee verhalen in De Telegraaf. Die artikelen maken veel los binnen de club, met name bij Van Nistelrooij. Waarom is dit gelekt? Kan hij zijn spelers nog wel vertrouwen? En zijn stafleden?

Afscheid in de kleedkamer

Woensdagochtend even na half tien stapt hij op trainingscomplex De Herdgang het kantoor binnen van technisch directeur Stewart. Van Nistelrooij is vastberaden, merkt Stewart. Hij stopt per direct. Over vijf minuten informeert hij ook de spelersgroep. Brands, die hem een jaar eerder mede overtuigde hoofdtrainer te worden, weet van niks. De algemeen directeur is op dat moment bij een personeelsbijeenkomst ergens anders op De Herdgang.

Van Nistelrooij houdt het kort in de kleedkamer, zegt iemand die dicht bij de trainer staat. Hij vertelt de selectie dat hij de avond ervoor, in een onderhoud met de directie, de klachten van de spelers en technische staf heeft aangehoord. „Ik voel geen draagvlak meer, geen support.”

Hij somt de goede prestaties van dit seizoen op: de Johan Cruijff Schaal gewonnen, overwintering in de Europa League, de KNVB-beker veroverd en de tweede plaats in handen. Hij wenst de spelers succes in het laatste competitieduel komende zondag tegen AZ. Hij pakt zijn tas, geeft iedereen een hand. En vertrekt.

Stewart en Brands zeggen zich compleet verrast te voelen, woensdagmiddag in een inderhaast belegde persconferentie nadat het vertrek bekend is gemaakt. Volgens hen is dinsdagavond afgesproken dat zij met zijn drieën – dus Brands, Stewart en Van Nistelrooij – de spelersgroep zouden toespreken.

„Om de rug te rechten”, zegt Stewart. „En de focus naar het duel van zondag te verleggen”, zegt Brands. De problemen die er waren, wilden ze daarna oplossen. Maar zover komt het niet.

Zo explodeert het binnen een paar dagen bij PSV. Op een zeer gevoelig moment, kort voor de cruciale wedstrijd in Alkmaar, waarin de tweede plaats en daarmee een ticket voor de voorronde van de lucratieve Champions League (startpremie van zo’n 40 miljoen euro) moet worden veiliggesteld. Zondag neemt assistent Rutten tijdelijk de rol van hoofdtrainer op zich.

De directie wilde de gesprekken over de toekomst van de coach over het weekend heen tillen, maar Van Nistelrooij miste blijkbaar het vertrouwen om daarop te wachten. Of hij die steun ook bij de directie miste, is onduidelijk. Brands sprak dat woensdag tegen: „Ik kan me niet voorstellen dat Ruud het gevoel heeft gehad dat we niet achter hem staan.” De intentie, zegt Brands, was om het „met elkaar op te lossen”.

Wat precies opgelost moest worden, blijft vaag. Spelers maakten zich zorgen over het afscheid van de stafleden Ooijer en Rutten. Die zorgen werden gedeeld door de directie. En spelers merkten dat er „onderlinge strijd” was in de technische staf, zegt een bron. Een andere ingewijde vertelt dat Van Nistelrooij (46) bijvoorbeeld voorstander is van krachttraining, waar de ervaren Rutten (60) dat minder is.

De lat moest hoger

Vanaf de winterstop, die door het WK in Qatar liefst acht weken duurde, koos Van Nistelrooij nadrukkelijker voor zijn eigen lijn. Dit nadat vóór de winterstop werd verloren van het inmiddels gedegradeerde SC Cambuur en FC Groningen – duur puntenverlies in de titelstrijd. Door anderen is dat opgevat als dat Van Nistelrooij „solistisch” opereert. „Hij nam weinig aan van Ooijer en Rutten, waardoor het draagvlak bij spelers minder werd”, zegt een ingewijde.

Van Nistelrooij zou er op zijn beurt moeite mee hebben gehad hoe sommige spelers hun vak beoefenden. Zoals de technisch begaafde maar de in zijn ogen wat ‘luie’ middenvelder Joey Veerman, die de coach meerdere wedstrijden op de bank zette.

Zelf leefde Van Nistelrooij als speler bijna maniakaal voor zijn sport. Vanuit dat idee zou hij komende zomer afscheid willen nemen van bepaalde spelers – de lat moest hoger. Dat zou tot discussie hebben geleid met de directie, al sprak Brands die suggestie woensdag tegen. Over „95 procent” van de invulling van de selectie van volgend seizoen waren ze het eens, zei hij.

De talentvolle aanvaller Xavi Simons maakte Van Nistelrooij deze week duidelijk dat hij zich wil distantiëren van de kritiek in De Telegraaf. Hij bedankt de coach woensdagmiddag in een bericht op Twitter. Twee maanden terug sprak Simons boos over de gebrekkige mentaliteit van de ploeg. De vraag is wat het vertrek van Van Nistelrooij betekent voor de toekomst van Simons, voor wie veel interesse is. PSV wil hem graag behouden.

Van Nistelrooij, die in 2016 begon als jeugdtrainer in de opleiding van PSV, twijfelde aanvankelijk of hij dit seizoen al coach van het eerste wilde worden. Hij belde voorjaar 2022 Brands dat hij eens met hem wilde sparren over zijn trainerscarrière – op dat moment was hij coach van Jong PSV. Aanvankelijk wilde hij het niet overnemen na het aangekondigde vertrek van Roger Schmidt. Hij had er geen goed gevoel bij omdat spelers verkocht moesten worden. „Hij kreeg niet het gevoel dat er ambitie was”, zei algemeen directeur Marcel Brands later bij ESPN. Dat gevoel ontstond wel in het gesprek met Brands.

Maar Brands kon niet voorkomen dat in de winterstop aanvallers Cody Gakpo en Noni Madueke voor in totaal zo’n 90 miljoen euro verkocht werden, om de financiën op orde te krijgen. Het was een streep door de titelaspiraties van PSV. Van Nistelrooij toonde zich later kritisch over de „impact” van deze „beleidsmatige keuzes”. Zoals hij in september ook al zijn onbegrip en onvrede liet blijken over het vertrek van technisch directeur John de Jong, die opstapte nadat de raad van commissarissen het vertrouwen in hem had opgezegd.

Zo verliest PSV na het ontslag van coach Mark van Bommel in 2019 vanwege tegenvallende resultaten nu opnieuw een boegbeeld. Belangrijk verschil: dat ontslag had iets onvermijdelijks. Nu, net als na het vertrek van De Jong, blijft de clubleiding achter met het gevoel dat de breuk met Van Nistelrooij voorkomen had kunnen worden. „Ik had gisteravond niet kunnen bevroeden dat Ruud vandaag geen trainer van PSV meer zou zijn”, zei Brands tegen het einde van persconferentie.