Van een werkbank word je een beter mens

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Spullen Een werkbank is onmisbaar, schrijft Warna Oosterbaan . Die is niet alleen multi-inzetbaar; hij verbetert je oog-handcoördinatie, maakt je handig én nederig.







Foto Thomas Nondh Jansen

Tijdens de kerstdagen liet de handmixer het afweten. Je kon de glimmende gardes er wel insteken, maar ze vielen er meteen weer uit. Lastig, want het nagerecht vereiste veel geklopte slagroom.

Ik verhuisde de mixer van het aanrecht naar de werkbank. Voordat hij naar het milieudepot ging had onze Multiblendle Supermix recht op autopsie. Ik legde hem op zijn zijkant en na het losdraaien van twee schroeven kon je het plastic huis openmaken en het inwendige in ogenschouw nemen. Het was daar een drukte van belang. De gebruikelijke wirwar van kronkelende draden, glimmende asjes en nylon tandwielen. Er lagen ook twee losse boutjes in het huis. Die waren blijkbaar losgetrild en hielden nu niet meer het blokje vast waar je de gardes in moest steken. Boutjes weer vastgeschroefd, mixer weer dichtgeklikt en dichtgeschroefd en ziedaar, de gardes bleven zitten. Het dessert was gered. Dankzij een schroevendraaier en, vooral, mijn werkbank.

Er zijn jaren geweest dat ik geen werkbank had. Toen ik op kamers woonde bijvoorbeeld. Maar in onze eerste kleine woning had ik er al een. Hij stond tussen twee kasten op de slaapkamer en toen ons eerste kind werd geboren, bleek het bankje met een kleed erover prima als commode dienst te kunnen doen, de bankschroef had ik er wel afgehaald.

Ik heb er nu ook weer een, en ik kan me niet voorstellen dat je kunt leven zonder zo’n stevige tafel waar je de dingen kunt doen die de eettafel zouden beschadigen en waar het aanrecht niet voor gemaakt is. Het is waar, het kan ook op de keukentafel als je er een paar kranten op legt. Maar aan een werkbank kun je staan, je kunt er je gereedschap opbergen en je kunt er een bankschroef op zetten. En nog belangrijker: door zijn aparte status nodigt hij uit tot handwerk, net zoals een aanrecht uitnodigt tot voedselbereiding. Hij maakt aan alle leden van een huishouding duidelijk dat er in hun huis een speciale plek is voor het herstellen en maken van dingen, en dat daar blijkbaar goede redenen voor zijn. Het is daarom zo jammer dat schuurtjes, garages en bijkeukens tegenwoordig vol staan met plastic tuinmeubelen en geen plaats meer bieden aan de zoveel nuttigere werkbank. Want ook het kleinste werkbankje kun je gebruiken voor de reparatie van mixers en speelgoedauto’s, voor het smeren van het kogellager van een fietswiel of voor het maken van een kastje dat onder de spiegel past. Voor slopen is een werkbank ook heel geschikt en als de stofzuiger het definitief begeeft, grijp ik die kans om te zien hoe een kapotte Turbo Supersuck er van binnen uitziet. Veel plastic, dat dacht ik al.

Voor al dat soort werk is een werkbank gemaakt. Je mag er op hameren, verven en zagen en als de beitel uitschiet of de verfpot omvalt is dat niet erg. En, ten minste zo belangrijk, hij dwingt tot concentratie. Dat komt het werk dat onder handen is ten goede, maar het heilzame effect van de werkbank gaat nog verder: van een werkbank word je een beter mens.

Om te beginnen werk je door het omgaan met gereedschap en materialen aan je oog-handcoördinatie. Die wordt steeds beter. Het is niet zo dat je handig moet zijn voordat je met succes kunt boren en zagen. Handig word je. De werkbank maakt de werker handig, net zoals een fiets een mens leert fietsen.

Dan is er de beweeglijkheid en de staande positie die de werkbank vereist, en die een gezonde afwisseling vormen met het achter een beeldscherm zitten waartoe miljoenen Nederlanders overdag zijn veroordeeld.

Soms moet je eerst zien te begrijpen hoe het ding werkte toen het nog niet stuk was

Het is niet alleen het lichaam dat daarvan profiteert. De Amerikaanse filosoof Matthew Crawford werkte jaren als reparateur van motorfietsen en in zijn boek Shop Class as Soulcraft – An Inquiry into the Value of Work (2009) laat hij zien hoe met je handen werken ook altijd denken impliceert. Zijn boek is een overtuigende afrekening met de gedachte dat denken boven doen staat, ook al omdat de scheiding tussen die twee berust op een verkeerd begrip van wat doen eigenlijk is. Neem repareren. Dat is het oplossen van een probleem, maar het is een ander soort werk dan het oplossen van een som, zegt Crawford. Daarvan staat vast dat er een oplossing is en wie goed heeft opgelet kent de methode om daar op uit te komen. Bij een defect moet je vaak eerst iets anders doen voordat je het probleem kunt oplossen: je moet het probleem zien te vinden. In het geval van de mixer was het simpel, maar bij een aanlopende velgrem van een fiets is het al ingewikkelder. Is het de kabel? Het hendel? Het remblokje? De veer die de rem van de velg houdt? Soms moet je eerst zien te begrijpen hoe het kapotte ding werkte toen het nog niet stuk was. Soms moet je je verdiepen in de gedachtegang van de ontwerper, soms moet je begrijpen dat de fabrikant voor een productiemethode heeft gekozen die misschien niet logisch was, maar wel efficiënt.

Repareren doet dus een beroep op analytische vaardigheden. Maar dat niet alleen, wie repareert ontwikkelt die vaardigheden. Van repareren word je slimmer. En als het niet lukt: je wordt er nederig van. Je wordt op een directe manier geconfronteerd met je eigen tekortkomingen, en je zou het louterende effect daarvan zo af en toe ook gunnen aan mensen die hun handen nooit vuil hoeven te maken: managers, leidinggevenden.

Je leert ook andere dingen aan je werkbank. Bij elke handeling met de schroevendraaier of de moersleutel, of die nou lukt of niet, krijg je zicht op de gedachtewereld van de mensen die onze manier van leven mogelijk hebben gemaakt en hem aan de praat houden: uitvinders, constructeurs, technici. Dat hun werk soms niet zo verheffend is, doet daar niets aan af en is weer instructief op een andere manier. Als je sectie verricht op je defecte Ultragloss Supersteam zie je het gauw genoeg: blijkbaar is het niet mogelijk om voor twintig euro een betrouwbaar stroomstrijkijzer te maken.

In ieder geval ontdek je dat er achter elk ding een idee zit. Dat het niet vanzelf op aarde is gekomen, maar vaak op een vernuftige manier is gemaakt.

Via de technici en constructeurs komen we bij de kern van de zaak: het intieme contact met de materiële wereld. De wereld dus waarvan we in extreme mate afhankelijk zijn. Van het bestaan daarvan is iedereen op de hoogte, van de werking ervan hebben veel mensen geen flauw benul. En erger nog, op die wereld wordt neergekeken. Het simpelste werkje – van een band plakken tot het aanzetten van een nieuwe stekker – is een probate remedie tegen dat misverstand. Je merkt hoe lastig dat kan zijn en hoe elk materiaal zijn eisen stelt. Een werkbank heeft dus een groot didactisch potentieel en hoort daarom thuis in gezinnen – en in alle onderwijsinstellingen. Opgroeiende kinderen leren dan uit de eerste hand het verschil tussen staal en aluminium, tussen vurenhout en eikenhout en tussen en een ijzerzaag en een houtzaag. Ze groeien op in de wetenschap dat er ook werk is dat niet via internet kan worden verricht en waar geen algoritmes voor bestaan. En hopelijk blijven ze zich de rest van hun leven verbazen over de arrogantie van de mensen die vinden dat vuile handen op domheid duiden. Dat is van grote waarde in een samenleving waarin een groot tekort bestaat aan ambachtslieden, monteurs en technici.

Ik heb het belangrijkste nog niet genoemd. Een werkbank vraagt om het maken van nieuwe dingen. (Net als de naaimachine trouwens – alles wat hier staat geldt ook voor dit instrument.) Hij staat daar, het werkblad is leeg, de zaag wil zagen, de hamer wil timmeren. De verse plankjes willen een nieuw kastje worden.

Iets maken weekt mensen even los van hun bestaan als consument. Je krijgt het idee dat je iets terugverovert van de wereld die nu in handen is van de Action en IKEA. Je wordt er weerbaar van, je krijgt het gevoel dat je in tijden van nood op jezelf kunt vertrouwen. Aan de werkbank word je iemand die meetelt.

Foto’s Thomas Nondh Jansen

Related Posts

Kookboekschrijver Meera Sodha: ‘Als je bij mij thuis komt eten, krijg je deze gerechten’

  • admin
  • November 14, 2024
  • 0

Na drie succesvolle kookboeken, Made in India, Puur India, Azië en een veganistische receptenrubriek in de Britse krant The Guardian verloor Meera Sodha het plezier in koken. Ze schrijft openhartig over die donkere periode in haar nieuwste boek Bij Meera aan tafel. „Ik heb heel lang in bed gelegen en maanden en maanden niet gekookt”, vertelt ze tijdens een videogesprek vanuit haar huis in Londen. De oorzaak noemt ze complex, maar de vele deadlines, een jonge baby en de coronapandemie hielpen niet. „Het was een opeenstapeling van alles in mijn leven waardoor ik mijn hoofd niet meer boven water kon houden en mijn weerstand volledig verdween.”

Het omslagpunt kwam toen ze zag dat haar man, die naast zijn baan alle zorg voor hun dochters en het huishouden op zich had genomen, brak. „Ik was zo met mezelf bezig dat ik me niet had afgevraagd hoe het met hem ging.”

Ze ging naar de keuken, pakte intuïtief wat ingrediënten, linzen, curryblad, citroengras en chilipepers, en maakte dahl. „Ik voelde een nieuwe energie in mijn vingertoppen, kon mijn longen voelen en weer ademhalen. Voor het eerst in lange tijd voelde koken anders, niet als een opgave.”

Ik was zo met mezelf bezig dat ik me niet had afgevraagd hoe het met hem ging

Sodha besefte toen dat dit was hoe ze wilde koken, eenvoudige gerechten voor haar man, dochters en zichzelf. En ze realiseerde zich hoe belangrijk ze de avondmaaltijd vindt. „Niet het ontbijt, niet de lunch, ik wilde alleen nog maar het avondeten maken.”

Het vermogen om een lekkere avondmaaltijd – de Engelse titel van haar boek is Dinner – op tafel te zetten noemt ze een ‘superkracht’. Ze kreeg weer plezier in koken; het voelde als een prestatie om iedere dag een maaltijd voor te bereiden en ’s avonds met haar gezin aan tafel te zitten. „Ik weet niet of dit voor iedereen geldt die mentaal door een diep dal is gegaan, maar ik was verdoofd, ik voelde niks meer. Door het klaarmaken van het avondeten voelde ik me geaard, ik had weer een doel.”

Bij moeder nog vlees

De recepten die ze in deze periode maakte vormden de basis van Bij Meera aan tafel. Ze noemt het haar meest persoonlijke boek. „Ik kookte altijd, maar het was nooit echt het soort eten waar ik van houd.” En dan aarzelt ze even. „Ik twijfel of ik dit woord moet gebruiken, maar het ging erom andere mensen te imponeren. Heel veel in deze wereld draait om indruk maken, waarom zou je anders nieuwe recepten verzinnen? Maar ik hou juist van eenvoudig eten. Als je bij mij thuis komt eten, krijg je de gerechten in dit boek.”

Door het avondeten voelde ik me geaard, ik had weer een doel

Die zijn allemaal vegetarisch. Alleen als ze bij haar moeder eet, eet ze nog weleens vlees. „Eten is niet alleen brandstof, maar ook nostalgie, plezier, geschiedenis en traditie, dus ik hou wat ruimte vrij voor mijn moeders kip curry of kip pilav, waar ik dol op ben.”

Sodha is de dochter van Indiase ouders uit Oeganda, die in 1972 het land moesten ontvluchten, omdat dictator Idi Amin de bevolking tegen de Indiase minderheid ophitste. „Ik heb geen plek om naar terug te gaan, ik kan niet naar het huis waar mijn ouders geboren zijn, de gemeenschap van toen is er niet meer. Daarom hou ik me vast aan de verhalen en de spullen die me verbinden met dat verleden.”

Ze staat op en komt terug met een houten lepel die haar dierbaar is, die ze van haar moeder kreeg en waar ze in haar boek over schrijft, net over als het koperen pannetje van haar oma en de beelden van de Hindoegoden Ganesha, Lakshmi en Annapurna in haar keuken. Ze staat weer op, pakt haar telefoon en laat ze zien. Ze is niet religieus, schrijft ze in haar boek, maar ‘door verbinding, traditie of rituelen’, geven ze haar ‘troost en het geluk dat ze nooit in haar eentje staat te koken’.

Haar ouders kwamen op het Engelse platteland van Lincolnshire terecht. „Wat mijn moeder aan mij heeft doorgegeven is dat koken je verbindt met tradities en in mijn geval was dat de Indiase Gujarati-keuken.” Gujarat is een deelstaat van India die aan Pakistan grenst.

De Indiase en Aziatische keuken zijn belangrijk voor Sodha, maar in Bij Meera aan tafel is de stijl veel uiteenlopender met invloeden uit bijvoorbeeld de Italiaanse en Egyptische keuken. De 120 recepten ademen de Londense diversiteit waar ze deel van uitmaakt. „Eten verandert met de omgeving en de mensen mee en dat omarm ik. Als ik iets van een andere cultuur gebruik, doe ik dat met respect en begrip voor de oorsprong, maar eten is ook een geweldig creatief medium.”

En eten is leuk, benadrukt ze. „Het moet leuk zijn. Hoewel de aanleiding voor dit boek verdrietig was, is het boek vrolijk geworden. Ik hou nu van mijn leven en als ik niet was ingestort, was ik zonder nadenken op oude voet door blijven gaan. Nu leef ik bewust en weet ik wat me gelukkig maakt.”

Dat zijn kleine dingen als zonlicht op haar gezicht, yogalessen, om drie uur klaar zijn met werken – en eenvoudige gerechten. „Ik heb aan dit boek echt met mijn hart en buik gewerkt. Wat ik er zo fijn aan vind is dat het me weer bij mezelf heeft gebracht.”


In de Westelijke Tuinsteden zouden functioneel ingerichte woningen leiden tot ‘een gelukkiger gezinsleven en een vitale samenleving’

  • admin
  • November 13, 2024
  • 0
Foto Jordi Huisman

Een halve eeuw geleden geleden verdween de verzuiling stilletjes uit Nederland. Maar in Slotermeer, de oudste van de Westelijke Tuinsteden van Amsterdam, zijn de restanten ervan nog zichtbaar. Daar staan in de Dobbebuurt ‘katholieke’ woningblokken van vijf verdiepingen tegenover ‘algemene’. De bewoners van de algemene, rechttoe-rechtaan-blokken moeten een trappetje op naar de entree van hun woningen. De katholieke blokken hebben daarentegen op de begane grond een soort kerkportalen als ingangen, met gemetselde bogen en eenvoudige tympanen. Boven de bogen zitten veelkleurige, half abstracte mozaïeken van de kunstenaar Theo Forrer. Met enige moeite vallen hierin onder meer ploegende boeren, zwoegende werklui en de hand van god te herkennen.

De door Nielsen Spruit en Van der Kuilen ontworpen algemene blokken zijn begin jaren vijftig gebouwd voor de algemene woningbouwvereniging Rochdale. De blokken die een katholieke woningbouwvereniging liet neerzetten zijn van Aat Evers en Geert Sarlemijn, twee traditionalistische architecten die omstreeks 1950 de cursus kerkelijke architectuur van pater-architect Dom Hans van der Laan volgden. Evers en Sarlemijn gaven hun bakstenen woondozen, waarvan enkele in de jaren tachtig helaas vaal wit zijn gestuct, niet alleen stichtelijke entrees maar ook natuurstenen lateien en vier dikke, bakstenen zuilen op de kopse kanten. Een naburig, ook door hen ontworpen blok met winkels en woningen heeft zelfs rijen witte zuilen met rare ionische kapitelen aan weerszijden van een boogvormige poort.

Foto Jordi Huisman

De stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren, hoofd stadsontwikkeling in Amsterdam, zag de architectonische gevolgen van de verzuiling in Slotermeer met lede ogen aan. De hoofdontwerper van de Westelijke Tuinsteden hield niet van diversiteit. Het liefst had hij de enorme Amsterdamse uitbreidingswijken helemaal volgezet met radicaal modernistische architectuur. Van Eesteren en Sarlemijn en andere architecten die in Slotermeer hadden gebouwd vond Van Eesteren „kwalitatief op een laag peil” staan, schrijft Ineke Teijmant in het boekje De Dobbebuurt. Ze hadden er gezorgd voor een weerzinwekkende „kakofonie”, meende hij. De bewoners dachten hier anders over: zij vonden Slotermeer juist „gezellig gevarieerd”.

Foto Jordi Huisman

Goede smaak

Om de kloof tussen de smaak van Van Eesteren en die van de toekomstige bewoners van de Westelijke Tuinsteden te dichten, was in 1946 de stichting Goed Wonen opgericht. Uitgangspunt van Goed Wonen was dat smaak een kwestie van opvoeding is en de meeste Amsterdammers onopgevoed waren. „Slechts zelden treft men een interieur aan, waarin zuivere vormgeving, innerlijk evenwicht en harmonische kleurencombinatie ons het gevoel geven van werkelijke sfeer”, schreef de voorzitter van Goed Wonen (en Amsterdamse PvdA-wethouder van Volkshuisvesting) Jan Bommer in 1948 in het eerste nummer van het gelijknamige tijdschrift.

Om de lezers bij te brengen hoe ze hun interieurs konden zuiveren van zware balpootmeubelen en andere foute huisraad, schreef Goed Wonen niet alleen over „doelmatige” woninginrichting maar ook over kitsch en de vraag of massaproductie „een gevaar was voor onze persoonlijkheid”. Ook deed het tijdschrift de lezers een proefje aan de hand om vast te stellen of hun interieur ‘zuiver’ genoeg was: de melkflestest. De dikke, onelegante melkfles was „typerend voor onze tijd en voor de stand van onze natuur- en scheikunde” en past in elk „modern” interieur, zo legde de bedenker van de melkflestest uit. „Als u het beslist nodig vindt om de melk eerst over te gieten in een ‘mooi’ kannetje, dan is er ergens iets fout òf bij u òf bij uw interieur, want de fles is goed.”

Foto Jordi Huisman

In de jaren vijftig en zestig liet Goed Wonen twaalf modelwoningen inrichten in de Westelijke Tuinsteden. Wat de toekomstige tuinstedelingen daar toen zoal aantroffen, is te zien in de Van Eesteren Museumwoning, gevestigd in een woning in een algemeen blok in de Dobbebuurt. Hier staan de woon-, eet- en slaapkamer vol met huisraad die Goed Wonen had goedgekeurd, zoals de nog altijd populaire slaapbank van Mart Visser en een fauteuil van gebogen rotan. Aan de knalrode wand van de woonkamer hangen metalen wandrekken van het merk Pilastro, de keuken heeft een modulaire Bruynzeelkeuken van Piet Zwart en in de slaapkamer staan bedden van Auping met ‘hygiënische’ metalen spiraalbodems. Boven de eettafel hangt de beroemde en nog altijd geproduceerde PH 5-lamp van de Deense ontwerper Poul Henningsen.

De eerste modelwoning van de Westelijke Tuinsteden stond in Slotermeer en was in 1955 ingericht door Johan Niegeman, die in de jaren dertig in Stalins Sovjet-Unie had gewerkt. Daar werkte hij onder meer aan ‘sotsgorods’ als Magnitogorsk, nieuwe socialistische steden waar de Nieuwe Mens gestalte moest krijgen. De sotsgorods werden een faliekante mislukking en Niegeman moest in 1937, net als eerder de communistische architect Mart Stam, de Sovjet-Unie verlaten.

Foto Jordi Huisman

Betere mensen

Ook de Westelijke Tuinsteden waren bedoeld als een soort sotsgorods. Ontwerpers als Niegeman geloofden dat ‘zuiver’ ingerichte woningen betere mensen zouden maken van de bewoners. Mensen die zich omringen met melkflessen en andere ‘neutrale’ industrieel vervaardigde voorwerpen en meubels getuigen van een sterke persoonlijkheid, schreef Goed Wonen: „Zij hebben geen opvallende meubelen nodig in hun interieur om zichzelf tot recht te laten komen. Hoe eenvoudiger de meubelen, hoe beter de mens uitkomt.” Ook zouden functioneel ingerichte en hygiënische woningen leiden tot „een gelukkiger gezinsleven, een harmonieuze opvoeding van de kinderen en een vitale samenleving”.

De modelwoningen vielen lang niet bij alle bezoekers in de smaak. Velen vonden ze ‘kaal’ en ‘ongezellig’. En de degenen die er wel in iets zagen, konden de eenvoudige, maar desondanks dure huisraad meestal niet aanschaffen. Zo bleef het zuiver vormgegeven interieur alleen weggelegd voor een elite die ermee kon getuigen van hun goede smaak.

Museumwoning Van Eesteren. Freek Oxstraat 27, Amsterdam. Info: www.vaneesterenmuseum.nl/museumwoning

Foto Jordi Huisman


Column | De oppaskat van Jan

  • admin
  • November 13, 2024
  • 0

Mijn vriend Jan kwam bij ons eten. Van tevoren zei Willem: „Ik heb echt zin in vanavond. Jan gaat in ieder geval niet zo verschrikkelijk lopen jeremiëren over de toestanden in de wereld.” Daar verheugde ik me ook op, want ik kan er alleen tegen als ik zelf jeremieer.

Jan kwam bij het vallen van de avond binnen, een en al benen en glanzend kaal hoofd. Kaas klom als een kapucijnaapje tegen hem op, nestelde zich op zijn schoot en lispelde dat hij spaghetti carbonara wilde. Die kreeg hij, in een handomdraai door Jan bereid, maar vol en vet en bevredigend. De kaarsen brandden, er werd gegeten, buiten was het zacht novemberweer.

Jan woont in Leeuwarden, maar past in Amsterdam op een kat van achttien jaar oud, die allerlei medicijnen nodig heeft om door de dag te komen. Ik had weinig begrip voor de hele situatie. Een bejaarde kat in het licht van deze tijd vraagt te veel van iedereen, zeker op een avond als deze, die eindeloos moest duren. Ook heb ik mijn vader weleens een ongelukkig kuikentje, wiens hoofd verkeerd om aan zijn lijf zat, bij geboorte de nek om zien draaien. Toen zat het hoofd weer goed, maar daar was dan ook alles mee gezegd.

De kinderen gingen slapen. Willem bracht ze naar boven, aan tafel werd het even stil. Ik begon maar weer eens over het lot van vrouwen over de hele wereld. „Het is de alsof de wapens in je handen van suiker zijn, in een heel stroperige zich eeuwig herhalende droom”, fluisterde Jan en daarna, schel: „We kunnen er helemaal niks aan doen, vergeet die linkse lente.” We deden de gordijnen dicht. Willem kwam naar beneden, we moesten het er toch nog iets langer over hebben, je komt er niet onderuit. Dus vroegen we ons af waarom er zoveel stemmen zich laven aan de steeds grotere chaos, hoe die stemmen iedereen nog verder opdrijven, de waanzin willen laten heersen, de hoofdstad vol geweld en zij, juichend achter hun schermpjes verontwaardiging fingerend. „Het is nu wachten op Gavrilo Princip, en ondertussen verdringen ze elkaar om hem te mogen zijn”, zei ik en was geheel niet ontevreden met mezelf.

Toen begon Jan nonchalant The Waste Land te citeren en daarmee keerden we terug naar onze eigen, voor velen onuitstaanbare, veiligheid van oude teksten, liedjes, luisterend, in stille bewondering. Drie sukkels aan een keukentafel, met een stapel boeken, Medea en Cavalleria Rusticana. Een grote troost, maar één die moeilijk te vinden is, en daarom in het dagelijkse leven steeds verder uit zicht leek te verdwijnen.

De kat moest haar pillen, Jan vertrok even plots als hij gekomen was. Wij zaten nog even. Ik dacht aan Antigone die haar broer wilde begraven tegen de wens van de staat in. Daarna dacht ik aan mijn vader, die weigerde onze dode hond aan de dierenarts af te geven en hem achter in de tuin onder een appelboom begroef.

De volgende dag fietste ik met Kaas en Cléo katerig door onze straat. Op de hoek stond een verwarde man naar duiven te trappen. „Rot op, tyfusbeesten” schreeuwde hij. Toen kreeg hij er eentje onder zijn laars en stond met zijn volle gewicht op het beestje. Ik fietste met kloppend hart door en dacht aan de oppaskat van Jan. Moge het lieve dier voor eeuwig leven.