Voordat Benjamin Buit van YouTube-kanaal Bender verslag doet van een protest, bezoekt hij meestal een feestwinkel. Hij gaat verkleed als Geert Wilders naar een anti-PVV-protest, als Sinterklaas naar een Kick Out Zwarte Piet-demonstratie en als lozer van kernafval naar een klimaatbetoging. In combinatie met een draaiende camera en provocerende vragen lukt het hem steevast om demonstranten uit de tent te lokken.
Daarbij worden actievoerders regelmatig op het verkeerde been gezet door de hoge stem van de zestienjarige. „Waarom heb jij zo’n gek stemmetje, neem je me in de maling?”, vraagt een demonstrant met een pro-Palestijnse pet op.
Maar afgelopen donderdag- op vrijdagnacht wordt de puberale aanpak ingewisseld voor een journalistiekere houding. Als een van de weinige media is Bender aanwezig in de Amsterdamse binnenstad om de onlusten tussen Maccabi-supporters en scooter rijdende jongeren te verslaan. In de video, die inmiddels meer dan een miljoen keer is bekeken, is te zien hoe rellende Maccabi-aanhangers zich bewapenen met houten pallets en ijzeren staven en door de binnenstad trekken. De onverschrokken Buit staat er met zijn neus bovenop en doet enkel een kleine stap terug na een vordering van een politieagent en een ‘waarschuwing’ van een Maccabi-aanhanger. Menig kijker vindt dat de reportage een ander licht werpt op de onrust in Amsterdam.
Foetushouding
Buit (2008) debuteerde vorig jaar als presentator op het nieuwe YouTube-kanaal van Bender. Met gel in zijn zwarte haar – dat hij strak naar achter heeft gekamd – en een gele plopkap met daarop de letter ‘B’ in de hand, bezoekt hij de Feminist March. Het is het eerste en laatste filmpje met een disclaimer. Wie het filmpje aanstootgevend vindt, wordt aangeraden het scherm uit te zetten en „met je duim in een foetushouding te gaan liggen”. Onder het item is het nummer ‘Gek zijn is gezond’ van Stef Bos gemonteerd. Als Buit een demonstrant vraagt wat „vaginabelasting” is, wordt het antwoord in de nabewerking versneld doorgespoeld. De jonge reporter doet zich ook voor als gebarentolk en mag tijdens een toespraak van een feministe assisteren.
De puberale manier van verslaggeving, waarbij gewone burgers zonder mediatraining voor de gek worden gehouden en gezet, is allerminst nieuw. Rutger Castricum en Jan Roos stelden voor hun weblog GeenStijl en voor de omroep PowNed eveneens provocerende vragen, om vervolgens slim te knippen en te plakken in de nabewerking. Het verschil: Castricum en Roos waren tijdens het maken van hun items al ruimschoots volwassen.
Hypocrisie
Buit staat als enige voor de camera, maar hij maakt de filmpjes samen met familielid Tommy Buit (25) en vriend Willem van der Hoeven (24). Als slogan voor het kanaal kiezen ze: „Humoristische journalistiek met een kritisch randje.”
De slagzin is bij het bepalen van de onderwerpkeuze allesbepalend, vertelde Van der Hoeven in een interview met het YouTube-kanaal Left Laser afgelopen mei. Zo zijn pro-Palestijnse demonstraties ongeschikt vanwege de gevoeligheden, maar worden klimaatprotesten regelmatig bezocht.
Humoristische journalistiek met een kritisch randje
„Ik denk dat heel veel mensen die op de A2 protesteren ergens een miljoen begraven hebben of net terugkomen van vakantie”, zegt hij. „Hypocrisie is de goudmijn” voor Bender, omdat hypocriete mensen zowel humorvol als kritisch bevraagd kunnen worden, aldus Van der Hoeven.
Goudmijn kan zowel visueel als financieel worden opgevat, want het drietal vergaart op verschillende manieren inkomsten. Buit roept kijkers tijdens video’s op geld te doneren op backme.org. Als donateurs bijvoorbeeld 50 euro doneren, kunnen ze aan het eind van een video een shout-out (eervolle vermelding) krijgen. Verder hebben ze een kledinglijn en krijgen ze per kijker een geldbedrag van YouTube. Met 345 video’s trok het platform meer dan 43,4 miljoen kijkers. Door de video over de rellen in Amsterdam, de eerste met Engelse ondertiteling, is het bereik alleen nog maar gegroeid.
Lees ook
Maccabi-supporters trokken rellend door de stad, de 16-jarige youtuber Bender was erbij