Van de maanlanding tot de bruidstranen van Máxima: tv-regisseur Rudolf Spoor bracht het allemaal in beeld

Van de maanlanding in 1969 tot de bruidstranen van Máxima in 2002 – tv-regisseur Rudolf Spoor bracht vier decennia lang nationale evenementen en historische gebeurtenissen in beeld. Spoor overleed donderdag op 85-jarige leeftijd, zo maakte zijn familie vrijdagavond bekend.

Juist omdat hij live-evenementen voor de NOS filmde, wilde Spoor zo min mogelijk aan het toeval overlaten. Hij kwam altijd ter plaatse met een dik draaiboek onder de arm. Dat hij de tranen van Máxima ving, was dan ook beslist geen lucky shot. Daags voor de koninklijke bruiloft in de Nieuwe Kerk van Amsterdam op 2 februari 2002, woonde Spoor de muziekrepetities bij. Máxima zei in de pauze tegen hem dat de Argentijnse tango ‘Adiós Nonino’ van Astor Piazzolla zo belangrijk was voor haar en haar familie. Spoor kreeg zelf ook kippenvel van het nummer. Met een partituur-specialist zocht hij uit waar het emotionele hoogtepunt lag: op twee minuut twintig. Dan zou de camera inzoomen op Máxima’s gezicht.

Dus toen op de huwelijksdag het Nederlands Kamerkoor achter bandoneonist Carel Kraayenhof aanzwol, zat Spoor klaar in de regiewagen. Máxima’s linkerwang werd nat, ze haalde haar zakdoek uit haar mouw, keek haar bruidegom aan, en toen kwam die traan over haar rechterwang rollen. Voor de ontroerde onderdanen die op tv meekeken stond de traan voor Máxima’s verdriet om de afwezigheid van haar vader. Hij was niet welkom op de bruiloft wegens zijn rol in het Argentijnse schrikbewind van president Videla in de jaren zeventig. Talkshow DWDD liet later de opgewonden regieaanwijzingen van Spoor en zijn team erbij horen: „Tranen jongens, tranen, tranen… attentie, camera twee voor de inzoom… zo close mogelijk… prachtig, prachtig, jongens.”

Spoor regisseerde onder meer de registratie van het koninklijk huwelijk in 2002, met het beroemde shot van de traan van Máxima.
Foto Frank van Beek/Benelux Press

Eigen raket

Rudolf Spoor (Heemstede, 1938) was in zijn jeugd liefhebber van de ruimtevaart. Hij correspondeerde met de NASA en de Duitse raket-ingenieur Wernher von Braun, die hij later zou interviewen. Een eigen raketlancering vanuit de achtertuin bracht hem naar Hilversum. Als dienstplichtige had hij toegang tot de smederij van een kazerne, die een mini-raket voor hem in elkaar zette. Bij de Haarlemse drogisterij Van der Pigge kocht hij explosieve stoffen. De drogist had hem nog zo gezegd: doe je voorzichtig? Maar de lancering van de SP1 (Spoor 1) eindigde in een grote ontploffing die alle ramen van het ouderlijk huis deed sneuvelen. Een cameraploeg van een actualiteitenprogramma kwam de gebeurtenis filmen. Spoor, onder de indruk van de camera’s, vroeg of hij een keer langs mocht komen in Hilversum. Daar begon hij als kabelsjouwer, dollyduwer, cameraman, en werd uiteindelijk regisseur. In de begintijd waren er slechts vijfhonderd tv-toestellen in Nederland.

Zijn eerste grote wapenfeit was de registratie van de Amerikaanse maanlanding in 1969, waarbij hij veel had aan zijn contacten bij de NASA. Omdat de landing zelf niet live in beeld kwam – astronaut Neil Armstrong begon pas met filmen nadat hij was uitgestapt – liet Spoor haar naspelen met een maquette en een schaalmodel dat Spoor had meegekregen in de VS. Een medewerker blies rook over het papieren maanlandschap. Spoor schreef later twee boeken over de ruimtevaart en maakte met sterrenkundige Chriet Titulaer in de jaren tachtig de reeks Nieuws uit de ruimte. Zijn eigen ruimtevaartverzameling, met onder meer een helm met 32 handtekeningen van astronauten én Von Braun, schonk hij een paar jaar geleden aan het Amerikaanse Maine Mineral & Gem Museum in Bethel.

Hofregisseur

Door zijn vele registraties van koninklijke gebeurtenissen kreeg Spoor de bijnaam ‘hofregisseur’. Voor de documentaire Beatrix, koningin uit 1988 filmde hij onder meer de koningin, prins Claus en zoon Willem-Alexander paardrijdend op het strand. Met een jeep volgde hij de koningin in galop. Hij had wel een probleem, want op het geluidsspoor hoorde je alleen de jeep. Dus nam kroonprins Willem-Alexander een bandrecorder op zijn rug en stopte een microfoon in zijn rijlaars om alsnog een geluidsband van een paard in galop voor Spoor op te nemen.

Na de koninklijke bruiloft van 2002 kreeg Spoor van Beatrix het Erekruis in de Huisorde van Oranje. Hoewel hij daarna eigenlijk met pensioen was, werd hij in 2008 toch weer op het paleis ontboden: Beatrix stond erop dat Spoor de aankondiging van haar abdicatie zou filmen. „Het is het allerlaatste wat ik heb gedaan. Ik vond het een grote eer.’’

Via sociale media reageerde het koninklijk paar en Beatrix op Spoors overlijden: „Droevig namen wij kennis van het overlijden van televisieregisseur Rudolf Spoor. Hij had een liefdevol oog voor historische momenten met een persoonlijke lading en wist deze met grote zeggingskracht in beeld te brengen. De samenwerking met hem vanaf de jaren zeventig tot aan ons huwelijk – zijn laatste grote klus – was bijzonder warm. Wij zijn hem daar dankbaar voor en wensen zijn familie veel sterkte met dit verlies.”