John van ’t Schip zegt het een keer of vijf in een gesprek via Teams met acht journalisten, maandagmiddag. Hij trekt „een streep” onder de afgelopen maanden bij Ajax. „Ik ga niet achterom kijken.” Hij wil „die jongens” gaan „helpen”.
De voormalige Ajax-speler, een sierlijke rechtsbuiten in de jaren tachtig en negentig, draagt een zwart overhemd en zit voor een muur waaraan historische Ajax-foto’s hangen uit betere tijden. Ajax presenteert hem een dag na de 5-2 nederlaag bij PSV – waardoor het naar de laatste plaats in de Eredivisie zakte. Komende donderdagavond zit hij voor het eerst op de bank als coach, bij het inhaalduel tegen FC Volendam. De druk is groot: Ajax moet winnen om van de laatste plek af te komen.
Vorige week kreeg Van ’t Schip (59) een telefoontje, toen hij met zijn twee kinderen in Griekenland verbleef om het verlies van zijn vrouw te verwerken. Interim-directeur Jan van Halst vroeg hem of hij het kon overnemen. „Ajax heeft mij groot gemaakt, ik heb er veel aan te danken”, zegt hij nu. De sportieve crisis bij de club „doet me pijn”. „Ik heb de mogelijkheid om in te stappen en daadwerkelijk te helpen.” Dus zei hij ja.
Lees ook
Verbeten PSV duwt Ajax in de tweede helft naar de bodem
Hij moet Ajax uit de donkere periode leiden. Zijn aanstelling als trainer is tot de zomer van 2024, waarna hij een functie in het technisch management zal gaan vervullen. Hij wordt de vijfde hoofdcoach in minder dan een jaar tijd, na achtereenvolgens Alfred Schreuder, John Heitinga, Maurice Steijn en Hedwiges Maduro. Van ’t Schip is „voor nu de aangewezen persoon om aan de prestaties een positieve draai te geven”, zegt Van Halst in een persbericht.
Creatieve aanvaller
Van ’t Schip maakt zijn zin niet helemaal af, als hij wil vertellen dat hij nog in een rouwverwerking zit. Hij heeft dit scenario met zijn vrouw besproken, voor zij drie weken geleden na een lang ziekbed overleed aan endeldarmkanker. „Zij heeft gezegd: John, dit zijn momenten en kansen die moet je pakken. Het is goed voor jou om je in dat proces volledig te kunnen geven. Anders zit je thuis, word je daar beter van? Het was haar vurige wens dat ik weer aan de slag ging.”
Hij was al eerder rond met Ajax voor een rol in het technisch management, in die functie zou hij eigenlijk op 1 november beginnen. Dat werd twee dagen eerder, als trainer. Die optie – wat als Ajax hem zou vragen als coach – had hij óók „goed doorgesproken” met zijn vrouw. „Ze krijgt het jammer genoeg niet mee, misschien heeft ze er van bovenaf nog wel een grote rol in gehad. Ik geloof dat ze dat heeft gedaan.”
Hij praat rustig, afgewogen. Weet wat hij wel en niet wil zeggen. Maakt een geintje als een verslaggever tegen het einde van het gesprek benoemt dat hij als voorheen mooie, creatieve aanvaller nu in een zware fase instapt bij zijn club. Van ’t Schip doet alsof hij het eerste deel niet heeft gehoord. „Sorry, kan je dat nog een keer herhalen? Ik vond het zo mooi.”
Ruim 25 jaar is hij werkzaam als trainer, sinds 2010 veel in het buitenland. Melbourne (twee keer), Guadalajara, bondscoach van Griekenland. Tussendoor bij PEC Zwolle, waar hij in 2018 werd ontslagen. Hij is „ouder en wijzer” geworden, zegt hij. „Ik heb een heel traject in mijn leven en trainerscarrière doorgemaakt.” Eerder werkte hij onder meer als coach van FC Twente, Jong Ajax, en als assistent van Marco van Basten bij Oranje en Ajax – de rol als tweede man leek hem te passen.
Maar nu stapt hij vol in het zicht, voor de moeilijkste klus in zijn loopbaan. Hij wil het „plezier” terugkrijgen in de selectie, voor „duidelijkheid” zorgen. „Je ziet dat ze hulp nodig hebben. Ze moeten meer vertrouwen en gevoel krijgen dat ze elkaar kunnen gaan helpen. Nu kruipen ze vaak in hun schulp.” Besprekingen, presentaties, individuele gesprekjes – daar wil hij veel aandacht voor.
Aanvoerderschap
Hij sprak met Louis van Gaal, adviseur van de raad van commissarissen. „Het is duidelijk dat ik de steun van Louis heb.” Van ’t Schip staat voor „aanvallend, verzorgd” voetbal, maar schroomt niet om „realistisch” te zijn. Het is niet uitgesloten dat hij – tegen de Ajax-traditie in – voor drie centrale verdedigers kiest voor meer defensieve controle, zoals Van Gaal deed bij Oranje.
Lees ook
Met oude namen bouwen aan een vernieuwd Ajax
Ook sluit hij niet uit dat hij voor een andere aanvoerder kiest – dat is nu Steven Bergwijn. „Er staat niks vast. Iedereen moet zijn plek verdienen, iedereen moet de kant op gaan die wij willen, met z’n allen.” Al zegt hij erbij: „Dit is niet een groep waar veel aanvoerders in lopen.”
Op zijn voorspraak komt de Australiër Michael Valkanis, tot maandag nog coach van Hapoel Tel Aviv, mee als assistent. Zij werkten samen bij de Griekse nationale ploeg, Melbourne City en PEC. Als veldtrainer is hij belangrijk voor Van ’t Schip.
Saillant is dat van ’t Schip eind september in het ESPN-programma Goedemorgen Eredivisie nog zei dat er in de top van Ajax een „schoonmaak” nodig is. Hij doelde onder anderen op directeur Maurits Hendriks, mede verantwoordelijk voor de aanstelling van de inmiddels ontslagen directeur voetbalzaken Sven Mislintat. „Je moet wel beginnen met van bovenaf te reorganiseren”, zei hij toen.
Nu komt Van ’t Schip onder diezelfde Hendriks te werken. „Ik zie dat als een hele mooie uitdaging”, zegt hij. „Ik ben begonnen, ik zet een streep wat daar is gebeurd. Ik kijk vooruit.” Zijn doel dit seizoen: de vijfde plaats.