De Universiteit Leiden heeft een prominente hoogleraar op non-actief gesteld die zich, samen met zijn of haar romantische partner, langdurig schuldig heeft gemaakt „ongewenst en veelal grensoverschrijdend gedrag”. Ze zijn verantwoordelijk voor een „angstcultuur” onder medewerkers die in hun carrière van hen afhankelijk waren, schrijft de universiteit donderdag op basis van onderzoek van een onafhankelijke onderzoekscommissie. De wetenschappers zouden op verschillende manieren ook de wetenschappelijke integriteitsnormen hebben geschonden.
Het college van bestuur laat NRC desgevraagd weten dat het gaat om „pesten, intimidatie, schreeuwen, grof commentaar op werk leveren in bijzijn van anderen, mensen belachelijk maken in bijzijn van anderen en discriminatie” — niet om „seksuele intimidatie en plagiaat”. Meestal richtte dit gedrag zich op ondergeschikten. In totaal negentien melders, onder wie studenten, promovendi en wetenschappers, hebben sinds vorig najaar bij de commissie verklaringen afgelegd over de wetenschappers in kwestie.
Wetenschappelijke integriteit
De onderzoekscommissie schrijft ook dat het „aannemelijk” is dat de schuldig bevonden wetenschappers zonder toestemming data hebben gebruikt van collega’s en hebben geprobeerd de toegang tot data te monopoliseren. „Er zijn grenzen overschreden waar het gaat om eisen van co-auteurschap en er is aangedrongen op verwijzingen naar eigen publicaties van de hoogleraar in kwestie”, antwoordt het college van bestuur op vragen van NRC.
Namen worden in het persbericht niet genoemd, de faculteit waarbinnen het schadelijke gedrag plaatsvond evenmin. Het gaat in elk geval om een prominente wetenschapper die „in het verleden bestuurlijke functies op de faculteit heeft vervuld”, schrijft de Leidse universiteit, waardoor het melders veel moed zou hebben gekost om naar voren te stappen. De partner van de hoogleraar in kwestie werkt al niet meer op de universiteit, maar dat heeft volgens het college van bestuur niets met deze casus te maken.
Collegevoorzitter Annetje Ottow zegt „diep geraakt” te zijn over de gebeurtenissen. „Dit heeft veel mensen ernstig beschadigd.” Ottow is ook „geschokt” dat het onbetamelijke gedrag zo lang heeft kunnen voortbestaan. De universiteit heeft „op bestuurlijk niveau signalen gemist”, erkent ze.
Vergelijkbare casus in 2022
Dat het grensoverschrijdende gedrag van de twee wetenschappers pas nu aan het licht komt, nadat het ongewenste gedrag in 1990 begon, heeft volgens het college veel te maken met een vergelijkbaar geval uit 2022. Toen raakte de internationaal bekende Leidse hoogleraar theoretische sterrenkunde Tim de Zeeuw in opspraak. Hij heeft zich langdurig schuldig gemaakt aan intimiderend en ongewenst gedrag tegen vrouwelijke collega’s, waaronder ook seksueel grensoverschrijdend gedrag.
De Zeeuw is inmiddels op non-actief gesteld. Hij is niet ontslagen en zijn salaris wordt doorbetaald. Desalniettemin heeft deze casus laten zien dat de Universiteit Leiden „dit gedrag niet duldt” en dat ze er „stevig” tegen optreedt, antwoordt het college van bestuur op NRC. Dat zou de drempel voor slachtoffers om vergelijkbaar ongewenst gedrag aan de kaak te stellen hebben verlaagd, aldus het college.
Lees ook
‘Er had eerder moeten worden ingegrepen’, zegt de collegevoorzitter over het intimiderende gedrag van een Leidse hoogleraar
