Twee zwaaiende kinderarmen komen boven de modder uit

Posted on March 24, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Reportage

Cycloon Freddy Door klimaatverandering worden tropische stormen intenser, zeggen wetenschappers. Cycloon Freddy spoelde een dorp in Malawi volledig weg. „Ik ben alles kwijt. Zelfs de kleren die ik nu aanheb zijn van een hulporganisatie.”

Daan Appels

24 maart 2023 om 13:34

Leestijd 4 minuten

Het weggespoelde dorp Mtauchira in Malawi, Zuidoost-Afrika.

Foto Esa Alexander / Reuters

Een man zit op het toilet in het valleidorpje Mtauchira. Vanuit het kleinste kamertje kijkt hij uit op de dichtstbijzijnde heuvel. Het is dinsdagmorgen en cycloon Freddy raast door de regio. Plots lijkt het alsof bovenaan de heuvel een bom afgaat. Een deel van de heuvel brokkelt als het ware af en een modderstroom met grote stenen komt op de toiletbezoeker af.

Kort daarop komt in het ziekenhuisje van Nguludi, zo’n acht kilometer verderop, een surrealistisch telefoontje binnen. „Ons dorp is weg”, zegt een paniekerige stem. Meteen stuurt het ziekenhuis een aantal sterke mannen naar het rampgebied. De ambulances komen slechts tot anderhalve kilometer van de plek, omdat de regenval een kloof in het midden van de zandweg heeft geslagen.

Het regent nog steeds hard en de mist is dik. Verpleger Richard Kamalizeni sprint naar het dorpje toe en krijgt daar de schrik van zijn leven. Alleen in het midden staat een strookje van een paar huizen nog half overeind, verder is het hele dorp opgeslokt, tot het laatste dak. De modderstroom is honderd meter breed en zo’n vijfhonderd meter lang. De huisjes waren veelal van baksteen, leem en modder en blijken geen partij. Cement is voor veel Malawianen te duur.

Kamalizeni ziet modder en water nog steeds van de heuvel stromen. Dorpelingen graven met de handen, op zoek naar overlevenden en om mensen uit te graven. Aan de zijkant zitten mensen te huilen. Verder is het doodstil.

Weggespoeld kind

In de verte ziet hij een weggespoeld kind, dat zich aan een tak kon vasthouden. Naast een van de huisjes die nog overeind staan ligt een dode man. Verderop komen twee zwaaiende armen boven de modder uit. Ze zijn van een bijna volledig bedekt jong meisje. De reddingswerkers graven haar uit en in shock vertelt ze dat haar moeder hier ook ergens moet liggen. Hoewel de vrouw bijna niet meer te zien was, vinden ze haar levend. „Een tak hield de modder nog een beetje tegen, waardoor er bij haar hoofd een zuurstofgat ontstond. We hadden niet veel later moeten komen”, zegt Kamalizeni. Door de modderstroom komen veertien van de vijfhonderd dorpelingen om, zeventien anderen worden nog steeds vermist. Die liggen onder de modder of zijn meegenomen door de rivier. Een jongen van dertien jaar raakt elf familieleden kwijt. Zelf heeft hij meerdere botbreuken.

De verpleger en zijn collega’s verplaatsen de slachtoffers op een horizontale ladder naar de ambulance. De modder komt tot over hun knieën. Patiënten hoesten modder en bloed op, zijn doorweekt, aan het bibberen, kunnen niet meer lopen en zitten vol wonden. Het ziekenhuis redt uiteindelijk iedereen die er levend wordt binnengebracht.

Een vluchtelingenkamp in Blantyre, in zuidelijke Malawi, waar door de cycloon ontheemden worden opgevangen.
Thoko Chikondi / AP

Deze week publiceerde het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, met een nieuw alarmerend rapport: het wordt erg lastig om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5 graad. Klimaatverandering veroorzaakt intensere tropische stormen, stellen wetenschappers. Freddy is de langste tropische cycloon ooit gemeten en raast twee keer door Zuidoost-Afrika. In zes dagen tijd viel in Malawi, een van de armste landen ter wereld, net zoveel regen als in een half jaar.

Meer dan een half miljoen Malawianen zijn dakloos geworden of hebben hun huis moeten verlaten, blijkt uit cijfers van het Malawiaanse overheid. Veel wegen en bruggen zijn verwoest. Zeker 507 mensen overleden als gevolg van de cycloon, nog 537 personen worden vermist.

Veel Malawianen denken dat het aantal doden veel hoger is. „Veel van de doden worden niet getraceerd of geregistreerd”, vertelt hoofd verpleging John Wanda, een van de leidinggevenden van het ziekenhuis in Nguludi. Bovendien is de verwachting dat door de storm nog meer mensen aan honger overlijden dan normaal: kuddes vee zijn weggespoeld en akkerbouw is verwoest.

Cholera-uitbraak

Tot overmaat van ramp leiden overstromingen tot een gebrek aan schoon water, sanitaire voorzieningen en hygiëne, wat een snelle toename van het aantal gevallen van cholera in de hand werkt. Vóór de storm berichtte de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) al over ruim 1.200 choleragerelateerde doden, de ergste uitbraak in de geschiedenis van Malawi.

De cholera-uitbraak en Freddy deden een flinke greep in de kas van het ziekenhuis in Nguludi, vertelt verpleger Wanda. Het ziekenhuisje weigerde niemand tijdens de cycloon, ook niet als patiënten geen geld voor de zorg hadden.

Tijdens orkaan Freddy hielp iedereen in de zorg voor slachtoffers, tot aan het administratief personeel aan toe

John Wanda Hoofd verpleging van lokaal ziekenhuis

Ondertussen joeg de ramp wel medische benodigdheden als hechtdraad, bandage, handschoenen en een groot deel van de medicijnen erdoorheen. Bovendien waren door de cholera-uitbraak al meer handschoenen en desinfectiemiddelen nodig dan het ministerie van Volksgezondheid op voorraad had. Sommige medicijnen werden vijf keer zo duur, omdat ze niet meer te krijgen waren en van ver moesten komen. „De financiële situatie is erg slecht”, aldus Wanda. „We hadden deze week letterlijk geen handschoen meer over.”

Hele dorp verplaatst

Verderop strompelt de 37-jarige Delia Mwanyali door het ziekenhuis. De modderstroom kende weinig genade met haar. Haar huis, het huis van haar moeder, haar drie kinderen, haar geiten, kippen en maisveldje spoelden weg. Ze vindt haar kinderen uiteindelijk terug. Van haar moeder, de kippen, geiten en het maisveld ontbreekt ieder spoor.

Het hele lichaam van Mwanyali zit onder de littekens en zwellingen, van alle takken en stenen die ze tegen zich aan kreeg. Haar been is gezwollen, waarschijnlijk door een bacterie-infectie. Volgens verpleger Wanda moet ze snel worden geopereerd en is er een risico dat het been moet worden afgezet.

Lees ook: Stel de steden centraal in de water-klimaatcrisis

Mwanyali verblijft nu, net als 156 andere dorpelingen, in een hal in Nguludi. De grond onder hun dorpje is onbewoonbaar geworden en niemand weet waar ze terecht komen. In feite moet het hele dorp worden verplaatst. Gevraagd naar de toekomst legt Mwanyali eerst haar hoofd op tafel. Dan vertelt ze op zachte toon dat ze geen hoop heeft. „Ik ben alles kwijt. Zelfs de kleren die ik nu aanheb zijn van een hulporganisatie. Wat als die straks weggaat? We willen een onafhankelijk dorpsleven, maar ik zie niet wanneer en waar dat gaat lukken.”

Wanda, het hoofd van de hoofd verplegingsstad, vreest dat het arme ziekenhuis veel vaker met rampen te maken gaat krijgen. „Tijdens Freddy hielp iedereen mee, tot aan het administratief personeel aan toe”, aldus de verpleger. „Zij ontberen medische basiskennis, zoals dat je eerst moet zorgen dat iemands luchtwegen vrij zijn, voordat je naar de wonden kijkt. Door klimaatverandering verwachten we meer van dit soort rampsituaties. In de toekomst willen we daarom ook ons niet-medische personeel eerste hulptraining geven.”

Tv-recensie | Waar ligt een kind nou wakker van? Van het Sinterklaasjournaal of van de reactie van de premier?

admin
November 27, 2024
0

Het scheen een regelrechte horrorshow te zijn geweest. Nachtmerriemateriaal van het ergste soort. Daarom hield ik de afstandsbediening bij de hand, voor als het écht uit de klauwen zou lopen. Ik had het programma al een paar dagen niet gekeken – omdat er nou eenmaal andere dingen op de planning stonden, en ook omdat ik zo’n twintig jaar ouder ben dan de beoogde doelgroep. Maar gedurende die paar dagen waren me zo veel alarmerende berichten ter ore gekomen dat ik me onderhand afvroeg of we misschien op het eind van het programma afstevenden: of seizoen 24 het allerlaatste seizoen ooit zou zijn. Want de makers, zo ging het verhaal, hadden het ondenkbare gedaan.

Ze hadden de gezondheid van Sinterklaas in twijfel getrokken.

Alleen al het opschrijven van die zin voelt als een ernstige zonde, dus je snapt dat ik er niet happig op was de gemiste afleveringen terug te kijken. Zo wordt het wel heel verleidelijk om je te voegen bij de groeiende groep nieuwsmijders. Maar de aflevering van maandagavond had de gemoederen dermate hoog doen oplopen dat je er echt niet omheen kon. Metro schreef over kinderen die huilend naar bed gingen. De Telegraaf sprak van een „horrorscène”. Helaas – negeren leek geen optie meer. Daarom raapte ik dinsdagavond alle moed bij elkaar en keek ik het Sinterklaasjournaal (NTR) terug.

Inderdaad is de goede Sint dit jaar opvallend bedlegerig en toont iedereen in zijn omgeving zich bezorgd over zijn gezondheid. Van de Pieten moet hij veel uitrusten en op zijn staf leunen als hij zich toch genoodzaakt ziet een paar stappen te verzetten, maar daar is de goedheiligman natuurlijk te eigenwijs voor – met als gevolg dat hij op een goed moment met een ambulance wordt afgevoerd naar het ziekenhuis. In de uitzending van maandag werden twee Pieten gevolgd die Sinterklaas daar kwamen opzoeken. Ze hadden zicht op zijn behandelkamer door een kier in de gordijnen, en hoorden hem aan de dokter vragen wat ze nu precies ging doen. „Even doorbijten Sinterklaas”, antwoordde de dokter: „het moet er écht af.” Daarna bewoog ze zich naar zijn been en klonk het lawaai van een gipszaag. En het gegil van twee geschokte Pieten, die pas een dag later zouden ontdekken dat Sinterklaas al die tijd met een gipsverband om zijn been had gelopen. Niet zijn been, maar dat verband was eraf gezaagd.

Dat dat een spannend tafereel was kon ik me als voormalig bang kind wel voorstellen. ‘Horror’ leek me echter wat overtrokken. Bovendien klonk er al lang vóór deze scène geklaag: het echte probleem dat sommige ouders met dit seizoen hebben, lijkt eerder dat kinderen worden geconfronteerd met het idee dat een geliefd personage oud en ziek kan worden. Sinterklaas in een ziekenhuis? Gadver, veel te ongezellig.

Kindervragenuur

Maar kinderen kunnen best wat ongezelligheid aan. Je ziet het terug in een format als De mensenbieb (HUMAN), dat onlangs nog werd genomineerd voor een Emmy. In dat programma stellen kinderen vragen aan (bekende) volwassenen over een zelfgekozen onderwerp: van seksuele geaardheid tot rouw. Soms simpelweg uit nieuwsgierigheid, soms omdat ze zelf met zo’n thema worstelen en behoefte hebben aan tips, herkenning of troost. Ze willen er júíst over praten.

Ook tijdens het jaarlijkse Kindervragenuur in de Tweede Kamer droegen kinderen maandag zelf zware thema’s aan. Ze wilden weten hoe de regering hun toekomst veilig zou stellen: wat werd er gedaan tegen klimaatverandering? En tegen oorlogen? En konden ze later nog wel een eigen huis krijgen?

Merkwaardig genoeg legde premier Schoof in zijn warrige antwoord ook uitgebreid uit wat de kinderen zélf konden doen voor een fijne toekomst. Zo moesten ze vooral naar school gaan. En lekker gezond blijven. Van zo’n respons zou ik langer wakker liggen dan van het Sinterklaasjournaal.

Hoe Unilever langzaam afscheid neemt van zijn voedingstak

admin
November 27, 2024
0

Toen Wim en Elisabeth Millenaar in 1932 van het toenmalige Nederlands-Indië naar Nederland verhuisden, misten ze de Aziatische smaken in de Hollandse keuken. Ze gingen Oosterse producten importeren via handelsonderneming Conserven Import Export – ofwel Conimex. In de negentig jaar daarop groeide het uit tot een belangrijke partij op de Nederlandse voedselmarkt, met onder meer sambal, kruidenmixen voor nasi en bami en satésaus in het assortiment.

De vraag is onder wiens regie Conimex die producten de komende jaren maakt. Persbureau Reuters berichtte onlangs dat huidig eigenaar Unilever een koper zoekt voor het oer-Hollandse merk Conimex. Ook Unox, bekend van de rookworsten en soepen, zou in de etalage staan.

Unilever heeft een en ander niet bevestigd, maar verkoop van Unox en Conimex past in een patroon. Eerder dit jaar liet het Britse cosmetica- en levensmiddelenconcern weten een koper te zoeken voor zijn ijsdivisie, bekend van onder meer Magnum, Cornetto en Ben & Jerry’s. De Britse zakenkrant Financial Times meldde vorige week dat dit niet was gelukt, en dat de divisie nu wordt afgesplitst voor een beursgang. Dinsdag kwam daar nog het nieuws van het Britse Sky News bij dat Unilever een koper zoekt voor De Vegetarische Slager. Eerder deed het zijn thee- en margarinemerken van de hand.

Neemt het concern zo geleidelijk afscheid van al die voedingmerken die decennialang mede de kern van het bedrijf vormden?

Aandeelhouderswaarde

Begin deze eeuw had Unilever liefst 1.600 merken in portefeuille. Antony Burgmans, destijds topman, vond dat te gortig en lanceerde een strategie om dit aantal geleidelijk terug te brengen.

In 2017 volgde een versnelling, na een mislukte overnamepoging door de Amerikaanse concurrent Kraft Heinz. De ophef hierbij dwong de Unilevertop meer ‘aandeelhouderswaarde’ te creëren, door onder meer marges en winst te verhogen; wat dat betreft liep het concern nogal achter op de prestaties van concurrenten.

Datzelfde jaar nog verkocht Unilever zijn margarinedivisie, in een ver verleden een belangrijke pijler onder het bedrijf, met merken als Becel en Blue Band, aan investeringsmaatschappij KKR. Vier jaar later volgde de thee. Investeerder CVC kocht onder meer de gerenommeerde merken Lipton en Pukka.

En dan zijn nu dus kennelijk de ijsjes, Unox, Conimex en De Vegetarische Slager aan de beurt. De verkoop sluit aan bij de koers van Hein Schumacher, vorig jaar aangetreden als topman: doe minder, en doe wat je doet beter. De focus ligt nu vooral op de dertig grootste merken, goed voor 70 procent van de pakweg 60 miljard euro concernomzet, en op de 24 belangrijkste afzetlanden. Schumacher legt daarmee bepaald een ander accent dan zijn voorganger Paul Polman, die veel nadruk legde op duurzaamheid. „Ik ga niet zeggen dat we de wereld gaan redden”, zei Schumacher tegen Bloomberg. „Maar ik wil wel dat alles wat we doen, echt beter is.”

Grote merken

Daarom gaat nu nog meer van het marketing- en innovatiebudget naar succesvolle, grote merken. Dat Unox buiten de boot valt, is dan wel logisch, meent Reg Watson, die als analist bij ING Unilever volgt. Het merk is vooral in Nederland wereldberoemd. „Hoeveel extra rookworsten ga je de komende jaren in Nederland verkopen, boven op wat je nu al doet? Flinke groeicijfers zul je hier niet zien.” Hetzelfde kan gezegd worden van Conimex, dat ook vooral in Nederland naam heeft.

Voor de ijsjes gaat dit verhaal niet echt op. Unilever is met 20 procent aandeel op de mondiale ijsjesmarkt verreweg de grootste. Grote concurrent Nestlé moet het in ijs met 10 procent marktaandeel doen. De reden dat Unilever de divisie toch van de hand doet: ze past niet meer bij de richting die het bedrijf op beweegt. Unilever zet de laatste jaren vooral in op producten voor verzorging van het lichaam, zoals deodorant en tandpasta, en was- en schoonmaakmiddelen voor thuis.

Productie en logistiek van ijsjes is bovendien complex. Zo moet je het product diepgevroren opslaan en transporteren, en is ijs sterk seizoensgebonden. Een slechte zomer kan het resultaat sterk drukken, en dat heb je niet in de hand.

„Je ziet dat Unilever steeds meer focust op beauty- en verzorgingsproducten en homecare”, zegt Ferdinand de Boer, analist bij bank Degroof Petercam. Denk aan merken als Rexona, Axe, Dove en Omo. „De vraag is in hoeverre voedsel daar nog bij past.”

Becel

In 2017 verkocht Unilever de margarinedivisie voor 6,8 miljard aan KKR. Merken als Becel, Blue Band en Zeeuws Meisje behoorden hiertoe.

Lipton

De theedivisie ging in 2021
voor 4,5 miljard naar investeerder CVC. Merken als Lipton en Pukka kregen een nieuwe eigenaar.

Unox

Bekend van de rookworsten
en soepen. Unilever zoekt
volgens persbureau Reuters een koper voor het oer-Hollandse merk

Conimex

Net als Unox zou ook
het Nederlandse merk Conimex te koop staan. Bekend van onder meer satésaus en nasi- en bamikruiden

Cornetto en Magnum:

Twee ijssoorten onder merknaam Ola. Unilever wil de gehele ijsdivisie verkopen of afsplitsen. Ook Ben & Jerry’s behoort tot dit onderdeel

Groeikansen

Unilever ziet vooral in Azië groeikansen, onder meer in India en de Filippijnen, waar bevolking en welvaart toenemen. De Boer: „Ze halen nu 12 procent van hun omzet uit India. Dat zal de komende jaren hoger uitkomen doordat daar bijvoorbeeld flink meer aan wasmiddelen zal worden uitgegeven.”

Een belangrijk deel van Unilevers omzet in ijs komt uit Europa, waar de concurrentie met huismerken van supermarkten groot is. Mogelijk is dat ook een reden die tak af te stoten, suggereert De Boer: „Je merkt dat Unilever een koper zoekt voor alles wat niet helemaal aan hun prestatiestandaarden voldoet. Door meer te investeren in goed draaiende merken, kunnen ze beter groeien.”

Een bevestiging dat Unilever uit de voeding wil, vormde een presentatie voor analisten, afgelopen vrijdag. Daar liet het weten de komende tijd nog voor 1 miljard euro aan voedingmerken te willen verkopen.

„Uiteindelijk komt er een tijd dat Unilever geen voedingsmiddelenbedrijf meer is”, zegt Watson. „Ze hadden er beter aan gedaan de hele voedingsdivisie jaren geleden aan Kraft Heinz te verkopen. Nu doen ze het stukje voor stukje.”

Het geld dat zo vrijkomt, kan Unilever investeren in de geoormerkte groeisectoren persoonlijke verzorging, beauty en homecare. Overname van de consumententak van gezondheidsbedrijf GlaxoSmithKline mislukte enkele jaren terug echter, waardoor Unilever naast tandpastamerken als Aquafresh en Sensodyne greep.

Versnelling

In hoeverre zijn de nieuwste veranderingen op het conto van Schumacher te schrijven? „Het herschikken van de merkenportfolio is al voor zijn tijd begonnen, dus dat is niet helemaal zijn verdienste”, zegt De Boer. „Maar hij weet wel de focus te behouden. Het beleid is uitgestippeld, en nu komt er langzaam versnelling in de uitvoering.”

Daarnaast zijn onder Schumacher de resultaten verbeterd, onder meer door prijsverhogingen. De afgelopen jaren zijn stevige prijsstijgingen van onder meer grondstoffen en energie al voor een belangrijk deel aan de consument doorberekend. Ook werkt Schumacher aan reductie van de kosten. In maart kondigde hij voor 800 miljoen euro aan besparingen aan, onder meer door duizenden banen te schrappen en minder mensen in te huren.

Het heeft de beurskoers goed gedaan. Een aandeel Unilever kost nu 56 euro, en is daarmee zo’n 27 procent meer waard dan aan het begin van dit jaar. De belegger die snakte naar meer aandeelhouderswaarde, heeft in ieder geval zijn zin.

China, Canada en Mexico reageren op dreiging importtarieven

admin
November 27, 2024
0

Mexico, China en Canada bijten van zich af – daags na de opmerkingen van Donald Trump dat onder zijn leiding de VS de importheffingen voor goederen en diensten uit de drie landen fors gaat verhogen. Daarmee wil hij de landen dwingen hun beleid op een aantal vlakken aan te passen.

Importtarieven zijn geen middel om de migratie naar de Verenigde Staten en het drugsprobleem in de VS aan te pakken, stelde de nieuwe Mexicaanse president Claudia Sheinbaum. De Financial Times zoomt in op de economie van Mexico en de economische relatie met de VS.

Reuters keek vanmorgen uitgebreid naar de Chinees-Amerikaanse relatie. Het Britse persbureau beschrijft onder meer hoe China reageert op de beschuldigingen van Trump c.s. dat China de VS „aanvalt” met de drugs fentanyl.

En de BBC schrijft dat Trump maandag heeft gebeld met de Canadese premier Justin Trudeau over onder meer grenscontroles en invoertarieven.

NRC-collega Mark Beunderman maakte maandag een vragenstuk over Trumps invoerheffingen: pressiemiddel of opmaat naar een handelsoorlog?

Wat ons verder opviel in het nieuws:

Bijna een derde van de kleine ondernemers en zzp’ers overweegt te stoppen met het bedrijf of dat te verkopen, schrijft het FD vanmorgen. Ze zouden onder meer opzien tegen hoge investeringskosten.
Arcelor Mittal stelt groene investeringen in zijn staalfabrieken in Europa uit. Het concern, dat onder meer fabrieken heeft in Gent, wil wachten op nieuw beleid in de EU dat ‚groen staal’ ondersteunt.
ABN AMRO gaat zijn internationale tak reorganiseren, werd gisteren bekend. Hoeveel banen erdoor worden geraakt is nog niet bekend. Bij de afdelingen in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland werken circa 650 mensen.
Bolivia meldt een lithium-akkoord met een dochter van het grote Chinese batterijconcern CATL. Het gaat om de bouw van twee fabrieken die lithiumcarbonaat gaan maken. De deal zou een waarde hebben van 1 miljard dollar.
De Belgische krant De Standaard schrijft over commerciële tv, een verhaal dat deels ook opgaat voor RTL en SBS in Nederland. De Vlaamse commerciële tv-zenders vrezen voor hun toekomst, stelt De Standaard. ,,Het is niet wij tegen de VRT, het is wij tegen de internationale spelers.”
In de muziekindustrie woedt al maanden een (verbale) strijd tussen de rappers Drake en Kendrick Lamar. Beide rappers hebben een contract met platenmaatschappijen die onderdeel zijn van Universal Music. De Financial Times schrijft hoe Universal verstrikt raakt in deze ‚burgeroorlog’ in de rap. Die dreigt te ontaarden in een bitter juridisch gevecht, nu Drake klaagt dat Lamar door vals te spelen hoog in de hitlijsten is gekomen met zijn nieuwe ‚anti-Drake-rap’.
En een verontrustend verhaal in Trouw over PFAS. De krant deed onderzoek naar chemisch afval en concludeert dat het gehele Nederlandse rivierengebied is vervuild met het spul. Stortplaatsen voor verontreinigde bagger raken vol.

Luister naar