Tv-recensie | Er valt hoe dan ook een primeur te vieren. Gefeliciteerd, Amerika

Het zag er reuze feestelijk uit. Het kleine balkje boven in het scherm: links blauw, rechts rood, leuk sterretje in het midden. Het logo dat van tijd tot tijd voorbijvloog: ‘AMERIKA KIEST’, in kapitalen, weer met zo’n blauw-wit-rode ster erbij. Sterren in het decor, sterren op Rob Trips koffiemok. En in het balkje onderin nóg een keer die ster, tussen de laatste updates door. „Stembureaus in alle zeven swing states zijn gesloten.” „Amerikanen stemmen ook voor Senaat en o.a. abortusreferenda.” „Recordbedrag van 16 miljoen dollar uitgegeven tijdens de campagnes.”

Als gidsland Amerika het feest der democratie viert, dan viert het kleine Nederland graag een beetje mee. We sturen alle correspondenten die tot onze beschikking staan en de achterblijvers schuiven aan bij een praatprogramma naar keuze. Die keuze was al weken reuze, maar dinsdag was wel het hoogtepunt. In radioprogramma Spraakmakers (KRONCRV) werd alvast stilgestaan bij de redenen waarom de Democraten zouden verliezen, met ‘de economie’ voorop (Angela de Jong: „Dat is de fragmentatie van de samenleving. Met de één kan het heel goed gaan en met de ander gaat het heel slecht”). In Ongehoord Nieuws (ON) trokken Paul Cliteur en companen bij voorbaat de verkiezingsuitslag in twijfel. Bij Eva (AVROTROS) mocht Jort Kelder wederom de verkiezingen mansplainen aan Laila Frank (de geduldigste Amerika-kenner ter wereld). Bar Laat (BNNVARA) vond de gelegenheid bijzonder genoeg om eenmalig uit te zenden vanuit wereldstad Amsterdam, met presentatie door zowel Sophie Hilbrand als Jeroen Pauw, en elke mogelijke mening vertegenwoordigd. Vanaf een barkruk betuigde Henk Jan van Schothorst (die als conservatieve christen lobbyt voor anti-lhbti-wetgeving in Afrikaanse landen) zijn steun aan Donald Trump. En toen moest de echte election night nog beginnen.

Die was te volgen op NPO 1, waar Rob Trip van kwart over elf in de avond tot zes uur in de ochtend de laatste uitslagen afwisselde met interviews en liveverslagen van correspondenten. Mattijs van de Wiel stond bij een stemlokaal waar Democraten en Republikeinen redelijk beschaafd met elkaar om wisten te gaan. Maar er waren ook plaatsen waar dat anders verliep, vertelde Van de Wiel voor de eerste staten rood begonnen te kleuren. „Daar werden dikke middelvingers naar elkaar opgestoken en allemaal lelijke dingen naar elkaar geroepen.” Ach, kon de kijker hoofdschuddend denken. Rare jongens, die Amerikanen. Die roepen almaar onaardige dingen naar elkaar. De ene partij denkt dat de overwinning van de andere partij het eind van de wereld betekent, en vice versa – die duiding kwam heel wat keren voorbij.

Het jammere, zo leek mij persoonlijk, is dat de leider van één van die partijen een aanrander is die openlijk journalisten minacht, de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 een ‘dag van liefde’ noemt, zegt dat hij iemand neer zou kunnen schieten zonder kiezers te verliezen en, nou ja, nog wel meer zorgelijke dingen heeft gezegd en gedaan die je zijn tegenstander naar mijn weten niet kunt verwijten. Dan ga je toch niet helemaal gelijk op.

Of wel – de NOS had nog een leuke Nederlander in Amerika gevonden, een jongen die er speciaal naar toe was gegaan om campagne te voeren voor Trump. In 2016 had hij campagne gevoerd voor Hillary Clinton. Allebei leuk. Van de agresssievere aanpak van de Republikeinen was hij nu enigszins geschrokken, maar interessant was het in elk geval wel geweest. Wie er ging winnen? Geen idee, zei de campagnefanaat. „Het maakt me ook totaal niet uit.” Het avontuur was al beleefd. En ach, er valt straks hoe dan ook een primeur te vieren. De Verenigde Staten krijgen hun eerste vrouwelijke president, of hun eerste president die strafrechtelijk is veroordeeld. Het lijkt nu, aan het begin van de ochtend, die laatste optie te worden. Gefeliciteerd, Amerika.