Vanaf het vijfde parkeerdek van Reagan National Airport bij Washington zijn de bergingswerkzaamheden in de rivier te zien. Het Bombardier-vliegtuig en de Blackhawk-helikopter die woensdagavond op elkaar botsten en neerstorten, zijn vrijwel volledig gezonken. Politiebootjes met blauwe zwaailichten markeren het rampgebied in de Potomac, die hier maar 2,5 meter diep is. Het is te ver weg om de duikers te onderscheiden die inmiddels tientallen van de 67 inzittenden en de zwarte dozen gevonden hebben. De vele camera’s die hier in de regen staan opgesteld, van lokale tot internationale zenders, krijgen daar ook geen scherp beeld van.
Het is vrijdag als vanouds een komen en gaan van vliegtuigen op de drie landings- en vertrekbanen. Per uur kunnen hier wel 67 vluchten af en aan vliegen. Reagan is een van de drukste vliegvelden van de Verenigde Staten – en waarschijnlijk het meest complexe. Mede door de vele helikopters en privétoestellen die regelmatig boven de hoofdstad vliegen. Bovendien is het luchtruim klein: sinds 11 september 2001 mag er niet meer boven het Witte Huis, het Capitool en het Pentagon worden gevlogen.
Overgeleverd aan anderen
Binnen in de aankomst- en vertrekhal vertellen passagiers en mensen die familieleden brengen en halen dat ze extra zenuwachtig zijn na de crash. „Het is irrationeel. Als er nu ergens extra goed opgelet wordt, is het hier”, zegt Erin Banks (35), die met haar rolkoffertje op de rand van een stilstaande bagageband wacht op haar vlucht naar Colorado. Toen ze hier vanochtend naartoe reed, gebeurde er vlak voor haar een auto-ongeluk. „De kans dat je op de weg omkomt is veel groter dan in de lucht. Maar in een auto voel je enige controle. In een vliegtuig ben je volledig overgeleverd aan anderen.”
Ze is vooral geraakt door het verhaal dat ze heeft gelezen over de omgekomen Asra Hussain (26). Op de wifi van American Airlines appte zij haar man woensdagavond „we landen over twintig minuten”. Haar echtgenoot was onderweg om haar op te halen, toen hij links en rechts werd ingehaald door politie, brandweer en ambulances. Het appje dat hij aan zijn vrouw Asra terugstuurde, kwam nooit aan.
Onder de zestig passagiers waren meerdere jonge kunstschaatsers, die hadden deelgenomen aan wedstrijden in Wichita, Kansas. Daarnaast kwam de vierkoppige bemanning van American Airlines om. En de drie militairen in de helikopter. Het was de eerste fatale crash van een commerciële vlucht in de VS sinds 2009. Militaire helikopters zijn gevaarlijker. De afgelopen twee jaar kwamen achttien Amerikaanse defensiemedewerkers om bij ongelukken – meer dan op buitenlandse missies.
Lees ook
hoe konden een helikopter en een passagierstoestel botsen
Onderzoek moet uitwijzen wat de precieze oorzaak van de botsing was. Openbare informatie suggereert dat de militaire helikopter hoger vloog dan is toegestaan. Bovendien was de luchtverkeersleiding van het vliegveld mogelijk onderbezet. Op sociale media gingen het verzinsel rond dat de piloot van de militaire helikopter een transvrouw zou zijn.
President Donald Trump had geen onderzoek of feiten nodig om donderdag te beweren dat de ramp de schuld van zijn voorgangers zou zijn. Hij begon zijn persconferentie met „liefde en steun”, maar bereed direct daarna zijn ideologische stokpaardje: de federale luchtverkeersleiding zou door het streven naar meer divers personeel aan kwaliteit hebben ingeboet. Een bewering die experts onmiddellijk tegenspraken.
Voor zijn tweede inauguratie beweerde Trump al dat de terroristische aanslag in New Orleans, gepleegd door een in Texas geboren man, het gevolg was van Joe Bidens immigratiebeleid. De natuurbranden in Los Angeles, zo zei hij zonder bewijs, zouden de schuld zijn van Democratisch waterbeheer en diversiteitsbeleid.
„Het zou fijn zijn als we een leider hadden die dit tragische moment zou aangrijpen om iets verbindends in plaats van polariserends te zeggen”, zegt William (49) – liever geen achternaam – die met een grote papieren beker koffie in zijn hand staat te wachten tot de vlucht van zijn moeder landt.
Onmiddellijk ontslag
Er is wel sprake van een chronisch tekort aan luchtverkeersleiders die vliegtuigen begeleiden bij opstijgen en landen. Het Congres heeft geld vrijgemaakt om meer mensen aan te nemen. De Trump-regering wil dergelijke begrotingsbeslissingen naar zich toetrekken.
Democraten vrezen dat de problemen daar onder Trump alleen nog maar zullen toenemen. Alle ruim twee miljoen ambtenaren van de federale overheid kregen afgelopen week het aanbod van een oprotpremie van zeven maanden salaris als ze onmiddellijk ontslag nemen. Nog geen 24 uur na de crash kregen luchtverkeersleiders en anderen een nieuwe mail: „We moedigen u aan om zo snel mogelijk een baan in de particuliere sector te zoeken”.
Op de luchthaven wacht Marquez Saffold (22) op zijn vlucht naar huis, naar Chicago. De politieke ophef is langs hem heen gegaan, maar het ongeluk niet. „Ik heb mezelf gek gemaakt door tig keer de video van de botsing te kijken.” Voor zijn werk als verkoper van vrachtwagen onderdelen vliegt Saffold bijna elke week. „Ik was nog niet geboren op 9/11 en ik dacht dat neerstortende vliegtuigen iets uit het verleden waren. Vanaf nu denk ik daar heel anders over.”
