Trump stuurt het hoofd van het statistiekbureau naar huis. Gaat hij zelf zijn economische cijfers verfraaien?

Posted on by admin

Menig belegger zit er de eerste vrijdag van de maand klaar voor aan zijn scherm: de banencijfers uit de Verenigde Staten, gepubliceerd door statistiekbureau Bureau for Labor Statistics (BLS). Hoeveel banen zijn er bijgekomen (of afgegaan) in de afgelopen maand? Worden de cijfers voor de maanden ervoor nog bijgesteld?

Uit deze zogeheten nonfarm payrolls (niet-agrarische loonlijsten) wordt op de markten veel afgeleid: hoe doet de Amerikaanse economie het? En wat gaat de Federal Reserve, de centrale bank, in reactie hierop doen met de rente?

Jerome Powell, voorzitter van de Fed, noemde vorige week nog de data die het BLS levert „heel belangrijk”, niet alleen voor de Fed, „maar ook voor de regering en de particuliere sector”. Dat moet wel „echt zo blijven”, zei hij woensdag tijdens een persconferentie. Powell was door een journalist gevraagd naar bezuinigingen door de regering van president Donald Trump op het BLS.

Powell kon toen niet bevroeden dat Trump het statistiekbureau nog veel harder zou treffen.

De cijfers zijn „VERVALST” om „de Republikeinen en MIJ er slecht uit te laten komen”, schreef Trump op sociale media

Afgelopen vrijdag ontsloeg Trump de directeur van het BLS, Erika McEntarfer. Haar vergrijp, in de ogen van de president: de jongste banencijfers waren niet gunstig. In juli kwamen er in de VS 73.000 banen bij, rapporteerde het BLS, zo’n 30.000 minder dan alom was verwacht. Bovendien stelde het bureau de eerdere cijfers over mei en juni fors naar beneden bij: er waren in die maanden in totaal een kwart miljoen minder nieuwe banen bijgekomen dan eerder was gemeld.

De cijfers zijn „VERVALST” om „de Republikeinen en MIJ er slecht uit te laten komen”, schreef een boze Trump op sociale media. Hij zei zondag dat hij deze week een opvolger voor McEntarfer zal benoemen.

Politieke arena

Het ontslag van McEntarfer is ongekend. Het BLS en andere statistiekbureaus (Census Bureau, Bureau of Economic Analysis) werden tot voor kort goeddeels buiten de politieke arena gehouden – zelfs in deze gepolariseerde tijden. In 2023 stemde nog een overweldigende meerderheid in de Amerikaanse senaat (86 stemmen voor, 8 tegen) voor de benoeming van McEntarfer, op voordracht van Trumps Democratische voorganger Joe Biden. Ook iemand als toenmalig senator JD Vance, Republikeinse havik en nu vicepresident, stemde voor haar benoeming.

Erika McEntarfer, het vrijdag ontslagen hoofd van het Amerikaanse Bureau of Labor Statistics. Foto U.S. Bureau of Labor Statistics

De Amerikaanse statistiekbureaus (anders dan veel andere landen hebben de VS er niet één maar meerdere) leveren de cijfers die de basis vormen van veel besluiten die beleggers, bedrijven, overheden en de centrale bank dagelijks nemen. Gegevens over werkloosheid, bbp-groei, prijzen, inkomens, consumptie: ze bieden feitelijke houvast, hoeveel er ook te interpreteren en te discussiëren valt naar aanleiding van allerlei statistieken.

Wanneer dat houvast onder de economie wegvalt, kan er zoiets gebeuren als in Griekenland. Dat land manipuleerde eerst de (begrotings)statistieken om te kunnen toetreden tot de euro in 2001 en deed dit weer in 2009. Beleggers verloren het vertrouwen in het land, dat in een ernstige schuldencrisis (2010-2015) raakte. Meer recent zijn experts meer en meer gaan twijfelen over de statistieken die China publiceert. Datareeksen die voor de regering negatief uitpakken, zoals jeugdwerkloosheid, verschijnen daar ineens niet meer, wat het vertrouwen in de Chinese economie geen goed doet.

Sovjet-Unie

Gebeurt er nu iets soortgelijks in de VS? Amerikaanse economen zijn bezorgd over Trumps bemoeienis met de statistiek. „De geloofwaardigheid van Amerikaanse statistieken is van fundamenteel belang”, schrijft Nobelprijseconoom George Akerlof in The New York Times. Hij werpt de vraag op: gaan statistiekbureaus voortaan onder politieke druk de data aanpassen? „Als we de cijfers niet meer kunnen geloven, hoe kunnen we dan nog íets geloven?”

Democratische senatoren verwijten Trump autoritair gedrag dat doet denken aan de Sovjet-Unie, zoals senator Cory Booker (New Jersey) het verwoordde. Binnen Trumps Republikeinse partij is niet iedereen even gecharmeerd van de beslissing van de president, hoewel de kritiek mild van aard is.

De Trump-regering verdedigt het ontslag van McEntafer door te stellen dat zij „partijdig” was. De neerwaartse bijstelling van de banencijfers over mei en juni zou absurd groot zijn en passen in een patroon van correcties die slecht zouden uitpakken voor de Republikeinen. Inderdaad zijn de correcties fors, schrijven Amerikaanse media, hoewel er ook wel eens grotere bijstellingen plaatsvonden – óók onder Democratische presidenten.

De banencijfers zijn gebaseerd op enquêtes onder ruim 121.000 bedrijven. De laatste tijd nemen de zorgen toe over het gedaalde aantal bedrijven dat aan deze en andere enquêtes meedoet. Ook reageren bedrijven vaker later op de vragenlijsten, waardoor er meer bijstellingen zijn.

Meer cijfers vallen tegen

Het Witte Huis probeert intussen niet de zorgen weg te nemen dat de president het BLS wil politiseren. Trump wil „zijn eigen mensen daar hebben”, zei diens hoogste economische adviseur Kevin Hassett, op tv-zender CNBC. De president wil de cijfers kunnen „vertrouwen”.

Maar al te graag wil Trump aan de kiezer meegeven dat de economie het fantastisch doet. De „hottest” economie ter wereld is nu de Amerikaanse, zegt hij telkens. Maar nu beginnen de cijfers een beetje tegen te vallen. Het op de eerste blik mooie bbp-cijfer over het tweede kwartaal (3 procent groei op jaarbasis) is vertekend door de effecten van de handelsoorlog. Als je de eerste twee Trump-kwartalen samen neemt, zwakt de economische groei duidelijk af.


Lees ook

Het stof van Trumps handelsoorlog daalt neer, hoe ziet de economische wereldorde er nu uit?

Een containerchip van Ocean Network Express (ONE) vaart langs de skyline van Manhattan terwijl het de haven van New York verlaat.

De groei van de lonen neemt intussen af, met name voor de armste inkomensgroepen. Die worden extra hard getroffen door de inflatie die begint op te lopen. Volgens de Fed beginnen Trumps invoerhefingen door te werken in de consumentenprijzen.

Nog niet duidelijk is of deze trends – zwakkere groei, hogere inflatie – gaan doorzetten. Trumps begrotingswet – met belastingvoordelen voor vooral de rijken – gaat extra bbp-groei veroorzaken, verwacht het Internationaal Monetair Fonds.

Meer data zijn echter nodig om een duidelijker beeld te schetsen van de economische effecten van Trump-II. Ongemanipuleerde data dan, als het even kan.




Related Posts

COA verwacht tekort van 1800 noodopvangplekken ondanks oproep aan acht provincies

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) voorziet de komende maanden achthonderd nieuwe noodopvangplekken. Dat is aanzienlijk minder dan de 2.600 plekken waar de opvangorganisatie vorige maand nog om had gevraagd bij acht verschillende provincies.

Gelderland, Limburg, Noord-Brabant, Noord-Holland, Overijssel, Utrecht, Zeeland en Zuid-Holland werden in juli door het COA aangeschreven, omdat zij niet voldeden aan het aantal plekken dat zij volgens de via de spreidingswet geregelde verdeling zouden moeten bieden.

Vanwege de „gebruikelijke zomerpiek in de opvang” vroeg het COA de acht provincies met spoed om 325 extra noodopvangplekken per provincie te realiseren. Op 1.800 van die 2.600 plekken is dus nog geen zicht.

„De bezetting op onze reguliere en noodopvanglocaties is maximaal, de aantallen in Ter Apel mogen de 2000 niet overschrijden en het uitstromen van statushouders naar woningen gaat nog altijd maar mondjesmaat als gevolg van de krapte op de huizenmarkt”, laat een woordvoerder van het COA schriftelijk weten aan NRC. „Op dit moment kunnen we iedereen nog een bed bieden. De structureel hoge bezetting van onze (noodopvang)locaties leidt wel tot spanningen en onrust.”

Het COA noemt „stabiele financiering” en de spreidingswet, die het demissionaire kabinet juist wil afschaffen, „cruciaal om op een duurzame manier meer opvangplekken te creëren en zo druk op het systeem te verminderen”.

Lees ook

Adviesraden: asielopvang kan beter én 1 miljard goedkoper

Op het evenemententerrein van Walibi Holland in Biddinghuizen worden in het najaar van 2024 tijdelijk asielzoekers opgevangen.


‘Sanne zat vast in een relatie van intieme terreur’, zegt de vader over zijn vermoorde dochter

Sanne Hertgers (31) werd in oktober 2023 vermoord door haar ex-partner, een politieman. Ze had na tien jaar huwelijk een punt gezet achter de relatie. Hij kon de breuk niet verkroppen en doodde haar met een broodmes, in het huis in Winterswijk waar ze net op zichzelf was gaan wonen.

Haar vader Wim Hertgers vond zijn dochter en kan dat beeld niet meer van zijn netvlies krijgen. Zondag sprak hij tijdens de landelijke protestmars tegen femicide in Rotterdam. Er moet meer aandacht komen voor vrouwen als Sanne die vastzitten in een relatie waarin sprake is van „intieme terreur”.

Wat is precies intieme terreur?

„Het is partnergeweld waarbij de man, het gaat vrijwel altijd om mannen, fysiek geweld gebruikt tegen de vrouw of haar tot seks dwingt. Maar het kan ook subtieler gaan waarbij de vrouw wordt geïntimideerd en vernederd en langzaam geïsoleerd van familie en vrienden.”

Hertgers en zijn vrouw Monique, de stiefmoeder van Sanne, zagen Sanne veranderen tijdens de relatie. Van een stoere, mondige vrouw die op kickboksen zat, motor reed en in een tbs-kliniek werkte, veranderde ze in een stil en teruggetrokken persoon. Ze raakte steeds meer in een sociaal isolement. Hun gevoel van ongemak over de relatie werd door de jaren heen steeds sterker. Pas na de dood van Sanne vielen de stukjes van een gruwelijke puzzel op zijn plek.

Welke rode vlaggen zag u met terugwerkende kracht?

Wim: „Hij isoleerde haar van vrienden en familie. Dat gaat niet in één keer, maar geleidelijk, waardoor je het niet direct in de gaten hebt. Hij had kaartjes voor de film als zij een andere afspraak had. Voor hen samen. Als zij wilde gaan sporten met vriendinnen, deed hij teleurgesteld. Veel leuker als je met mij gaat sporten, zei hij, anders zien we elkaar zo weinig.”

Monique: „Later hoorden we dat hij Sanne’s schaduw werd genoemd op de sportschool. Geen moment verloor hij haar uit het oog.”

Hoe kan een zelfstandige jonge vrouw zich zo laten inpakken door zo’n bezitterig type?

Monique: „Je merkt het niet meteen. Het zijn mannen die zich aanvankelijk heel charmant gedragen. Ze zijn in staat tot geraffineerde psychologische manipulatie. Ze zijn attent, nemen cadeautjes mee. ‘Hij kust nog net niet de grond onder mijn voeten’, zei Sanne.”

Wim: „Love bombing wordt dat ook wel genoemd.”

Hoe kan je dan als ouders zien dat er wat mis is?

Monique: „Sanne was een zonnetje in huis. Je kon veel en vaak met haar lachen. Toen ze een relatie kreeg met haar ex-man werd dat minder. Totdat ze helemaal leek uitgedoofd. Pas later begrepen we dat ze bang was om hem aanleiding te geven boos te worden. Huiselijk geweld is eigenlijk een te vriendelijke term. We zijn het thuisterrorisme gaan noemen.”

Wim: „We voelden onraad, maar we konden de vinger er niet opleggen. Ik kende het woord femicide niet eens.”

Lees ook

Lees ookFemicide in Nederland: voor deze vrouwen bleek hun relatie een doodvonnis

Femicide in Nederland: voor deze vrouwen bleek hun relatie een doodvonnis

Lukte het om contact te houden?

Wim: „Dat werd steeds lastiger omdat hij ervoor ging liggen. Als ze alleen bij ons was, dan zat ze de hele tijd op haar telefoon. Later pas zagen we dat hij dan aan het appen was en haar verplichtte te reageren. Deed ze dat niet, dan kwam hij eraan.”

Monique: „Het is belangrijk om te zorgen dat er een informeel netwerk om haar heen is. Vraag aan vriendinnen wat zij van de relatie vinden. Praat met buren, familieleden, vrienden met wie ze contact heeft. En ga onverwacht langs. Vraag ook anderen dat te blijven doen. Als je je bezoek aankondigt, kan ze zich voorbereiden. Ga je onverwacht, dan zie je hoe het er werkelijk aan toe gaat.”

Zag Sanne zelf in hoe giftig de relatie was?

Wim: „Vaak worden vrouwen meegezogen in het psychologische spel. Voor buitenstaanders is dat lastig te begrijpen. Ook wij zijn pas later gaan zien dat het zo werkt. Sanne zei ook pas te zien hoe zeer ze gemanipuleerd was, toen ze uit de relatie was gestapt. Ook op seksueel gebied werd ze gedwongen dingen te doen die ze absoluut niet prettig vond. Ik heb spullen bij haar thuis gevonden die je als vader niet wil vinden.”

Monique: „Mannen maken de vrouwen volkomen afhankelijk van hem. Zo zeer, dat ze denken dat ze niets meer zijn zonder hen.

Kunnen hulpverleners een rol spelen?

Wim: „Zeker. Maar er is wel expertise nodig om de signalen te herkennen. In Nederland is veel hulpverlening ingericht op in gesprek blijven met beide partijen. Maar juist in dit geval, werkt dat slecht. Zeker omdat de mannen zich redelijk kunnen voordoen en hun narcisme verbergen.”

Monique: „Als een vrouw een einde aan de relatie maakt, moet zij zich verstoppen voor haar ex. Ze moet in een Blijf-van-mijn-lijfhuis. Pas als er sprake is van overduidelijk fysiek geweld, kan de Nederlandse politie in actie komen. In Italië bijvoorbeeld, krijgt de man een enkelband en moet hij uit haar buurt blijven. Doet hij dat niet dan heeft híj een probleem, niet zij. Daar moeten wij ook naar toe.”

In Nederland kan je 113 bellen als je kampt met suicidegedachten en 114 als een dier in nood is. Zou een telefoonnummer voor vrouwen die te maken hebben met intieme terreur kunnen helpen?

Wim: „Zeker! Dat zouden we graag zien. We zijn er mee bezig.”

Monique: „Vooral omdat de expertise er wel is, maar vaak versnipperd. In de ene gemeente valt het onder de politie, in de ander onder hulpverlening. In Winterswijk bleken ook twee regisseurs zorg en veiligheid te zitten. Dat wisten we helaas niet.”

Lees ook

Leesook Allerlei instanties wisten dat hij haar mishandelde – maar het mocht niet baten

Met rode hakken werd in juni op de Dam in Amsterdam aandacht gevraagd voor de Nederlandse slachtoffers van femicide.


OM wordt deels weer aangesloten op het internet

Het Openbaar Ministerie (OM) gaat weer voorzichtig beginnen met het aansluiten van zijn systemen op het internet, drie weken nadat deze offline werden gehaald vanwege veiligheidszorgen. Dat meldt het OM maandag in een persbericht. Volledige aansluiting blijft vooralsnog uit.

Het OM koppelde drie weken terug alle interne systemen los vanwege zorgen over een beveiligingsprobleem in hun digitale werkomgeving. In de software die het OM daarvoor gebruikt, Citrix, werd een fout vastgesteld. Dit leidde tot volledige digitale stilstand. Medewerkers konden bijvoorbeeld niet meer mailen. Op afstand werken was onmogelijk.

Het OM schrijft maandag dat er „inderdaad” gebruik is gemaakt van „kwetsbaarheden” in hun systeem. Onderzoek heeft echter niet vastgesteld dat er data is gestolen of gemanipuleerd. Wel is er sprake geweest van „ongeoorloofde toegang” tot systemen van het OM.

Met hulp van externe deskundigen heeft het OM na onderzoek besloten dat verbinding met het internet weer mogelijk is. Dat is „geen lichtvaardig besluit” maar „verantwoordelijk” en bovendien „nodig” vanwege „het zwaarwegend belang van het goed functioneren van de strafrechtketen”.

Wanneer de eerste systemen precies weer op gang komen worden is nog onduidelijk, een woordvoerder van het OM was maandag niet beschikbaar voor aanvullende vragen.

Rinus Otte, voorzitter van het College van procureurs-generaal, zegt in het persbericht dat het „nog enige tijd” zal duren voordat alle systemen weer functioneren als voorheen. Het Landelijk Parket van he OM heeft een strafrechtelijk onderzoek naar het voorval gestart.

Lees ook

Digitale werkomgeving OM inderdaad gehackt, onderzoek moet uitwijzen welke informatie is gestolen

Het OM ging donderdagavond offline wegens grote zorgen over de beveiliging van zijn digitale werkomgeving. Foto Pepijn Kouwenberg