‘Trage uitslag van het staatsexamen zet leerlingen in het speciaal onderwijs op achterstand’

Docent Henk Vegter staat voor een raadsel. Al vijf jaar ijvert hij om de resultaten van de staatsexamens die zijn leerlingen maken, meteen openbaar te laten maken. En al vijf jaar zegt het ministerie van OCW dat hij gelijk heeft en dat die cijfers in één klap openbaar moeten worden. Net als die van de gewone eindexamens. Maar dit jaar gaat dat wéér niet lukken.

Vegter geeft in Lelystad les aan 250 tieners die op het voortgezet speciaal onderwijs havo of vwo doen. De leerlingen, die allemaal binnen ‘het autisme-spectrum’ vallen, komen uit de wijde omgeving om les te volgen in kleine klassen met gespecialiseerde leraren.

Zij maken, net als alle 9.000 scholieren in het speciaal- en volwassenenonderwijs, het staatsexamen. Pas enkele weken later maken ze het schoolexamen, mondeling. De twee resultaten samen bepalen het eindcijfer.

Dat is omgekeerd aan wat de 190.000 andere eindexamenleerlingen doen: die maken éérst schoolexamens, die hun eigen school opstelt. Die bepalen de helft van het eindcijfer. Daarna maken deze leerlingen het gewone centraal schriftelijk eindexamen.

Deze scholieren kennen de resultaten van het schoolexamen voordat ze het centrale eindexamen maken. Vegter: „Dan weet je dus hoe je ervoor staat. En kun je je tijd zo indelen dat je meer doet voor vakken waar je slecht voor staat.”

Dat kunnen de 9.000 staatsexamenkandidaten niet. Zij mogen hun resultaten niet weten. Pas als ze de schoolexamens hebben gedaan, horen ze, in één klap, beide resultaten.

Lees ook: Ouders en leerlingen willen dat eisen voor het eindexamen nog één jaar worden versoepeld

Logistiek

Vegter vindt dit oneerlijk en stelde er een petitie over op die ruim 7.300 keer is ondertekend. Tal van ambtenaren en ook minister Dennis Wiersma (VVD, Onderwijs) hebben gezegd dat het anders moet. „Maar het gebeurt niet. We horen van DUO, de organisatie die de cijfers bekend maakt, dat er een ict-probleem is waardoor het niet lukt.” De petitie wordt begin april besproken door de vaste Onderwijscommissie van de Tweede Kamer.

Er zit meer achter, vertelt een woordvoerder van OCW desgevraagd. „De ict is inderdaad verouderd en daar wordt aan gewerkt”. Maar er is volgens de woordvoerder nog een reden waarom de resultaten van het staatsexamen pas naderhand worden verstrekt. En dat is „logistiek”: individuele leerkrachten kijken de staatsexamens na (niet die van hun eigen leerlingen). Zij zijn volgens de woordvoerder niet allemaal op dezelfde dag klaar met nakijken. „En dan zijn de schoolexamens voor die 9.000 kandidaten al begonnen. Als je de staatsexamenresultaten meteen bekend zou maken, zou een deel van die kandidaten al zijn begonnen aan de schoolexamens zónder te weten hoe die ervoor staat en het andere deel wél weten hoe zij ervoor staan.”

Maar die luxe hebben de leerlingen die de gewone eindexamens doen, wel? „Jawel. Maar vergeet niet dat de staatsexamens aanvankelijk bedoeld waren voor volwassenen die alsnog een diploma wilden halen en voor gedetineerden. Het was anders georganiseerd; een uitzondering op de gewone eindexamens. Dat er in de loop der jaren zo veel leerlingen van het speciaal onderwijs bij zijn gekomen, is iets waar we nu aanpassingen voor willen.”

Die aanpassingen – betere ict bijvoorbeeld – worden volgens de woordvoerder dit schooljaar nog niet doorgevoerd. Ook deze lichting staatsexamenkandidaten zal het schoolexamen moeten doen zonder te weten hoe ze ervoor staan.