Taiwan stevent af op president die door China wordt beschouwd als ‘oorlogshitser’

De kans op toenadering tussen Taiwan en het vasteland van China lijkt ook na de aankomende presidentsverkiezingen gering. De huidige vicepresident Lai Ching-te heeft de beste papieren om in januari te winnen, nu de oppositie er niet in is geslaagd een gezamenlijke kandidaat aan te wijzen.

Lais belangrijkste tegenstrevers, Hou Yu-ih van de nationalistische Kuomintang (KMT) en Ko Wen-je van de gematigde Taiwan People’s Party (TPP), werden het na weken bakkeleien ook op de laatste dag voor de registratiedeadline niet eens wie van beide de presidentskandidaat van hun alliantie zou worden, en wie de ‘running mate’. Tijdens een urenlange live op televisie uitgezonden laatste onderhandeling in een hotel in de hoofdstad Taipei maakten de twee elkaar bittere verwijten en lazen voor uit elkaars privéberichten. Vervolgens meldden Hou en Ko zich beide met een eigen vicepresidentskandidaat bij de kiescommissie om zich in te schrijven.

Het was een passend einde van wekenlange moeizame toenaderingspogingen. Nadat de KMT en de TPP eerder deze maand hun samenwerking aankondigden, zei Ko dat die hem „een slecht humeur” bezorgd had. „Als familielid van slachtoffers van het 228-incident , voel ik geen genegenheid voor de KMT”, verwees hij naar een door de Kuomintang gewelddadig neergeslagen opstand waarbij in 1947 duizenden mensen om het leven kwamen. Ko’s grootvader, een onderwijzer, werd gemarteld. Eerder zei Ko al eens dat hij aan „muggen, kakkerlakken en de Kuomintang” de grootste hekel had.

Wat de twee partijen toch tot elkaar leek te brengen, was een gedeelde weerzin tegen de Democratisch-Progressieve Partij (DPP), die het eiland de afgelopen acht jaar regeerde, en die ze corruptie en een te confronterende koers jegens China verwijten. De DPP beschouwt Taiwan als zelfstandig, hoewel ze de onafhankelijkheid niet formeel wil uitroepen. Dat zou namelijk een ferme, en mogelijk gewelddadige reactie kunnen oproepen van de Volksrepubliek China. Die ziet Taiwan als een afvallige provincie die uiteindelijk goedschiks of kwaadschiks met het moederland verenigd zal worden. Toen de huidige DPP-president Tsai Ing-wen in 2016 voor het eerst werd gekozen, verbrak Beijing het contact met de ‘separatistische’ regering in Taipei, en sindsdien houdt het regelmatig intimiderende militaire oefeningen in de Straat van Taiwan.

Groen en blauw

De relatie met het vasteland is, zoals meestal bij landelijke verkiezingen in Taiwan, dan ook het voornaamste campagnethema. Anders dan de huidige president Tsai heeft Lai zijn wortels in een vleugel van de DPP die in het verleden expliciet voor formele onafhankelijkheid pleitte. Hoewel Lai zijn toon sindsdien heeft gematigd, blijkt uit zijn keuze voor Hsiao Bi-khim als running mate wel dat hij aanstuurt op nauwere banden met Washington. Hsiao, die in Japan werd geboren als dochter van een Taiwanese theoloog en een Amerikaanse organiste, was de afgelopen jaren de vertegenwoordiger van Taiwan in de Verenigde Staten en fungeerde zo als officieuze ambassadeur namens het eiland, waarmee de VS geen formele diplomatieke banden hebben. Hsiao is door Beijing als ‘geharde separatist’ op de sanctielijst geplaatst.

De meeste peilingen wijzen erop dat de KMT – met een grote conservatieve achterban – en de vooral onder jongeren populaire TPP elk afzonderlijk van Lai en de DPP zouden verliezen. Daarbij werden ze nog eens extra gehinderd door multimiljardair Terry Gou, de oprichter van chipfabrikant Foxconn, die – nadat de KMT hem als presidentskandidaat had geweigerd – als onafhankelijke kandidaat dreigde mee te doen, maar Gou trok zich donderdag terug uit de race. Hou en Ko zullen daar moed uit putten, zeker nu het gat met Lai in de laatste peilingen een beetje leek te slinken.

Ook Beijing zal daarop hopen. Een woordvoerder van het bureau voor Taiwanese Zaken waarschuwde eerder deze week nog maar eens dat Lai een „onruststoker” en „oorlogshitser” is, en dat de „Taiwanese landgenoten” zich moeten realiseren dat onafhankelijkheid en vrede in de Straat van Taiwan „zo onverenigbaar zijn als water en vuur”.