Syriëganger Hasna A. was een slaaf, zegt ze, net als de jezidi-vrouwen

Posted on October 14, 2024 by admin

Slaven? Zo had Hasna A. het toch niet ervaren. Zeker, de jezidi-vrouwen waarmee ze in Syrië samenwoonde, maakten vaak eten klaar voor de mannen. Ze maakten schoon en vrijwillig zaten ze daar niet. Maar waren deze vrouwen háár slaven geweest? Of was Hasna eigenlijk zelf een slaaf – van haar man?

Dader- en slachtofferschap lopen door elkaar heen, maandag in de rechtszaak van de Hengelose Syriëganger Hasna A.. In 2015 vertrok ze met haar gehandicapte zoontje naar het kalifaat, in de hoop een IS-strijder aan de haak te slaan. Zeven jaar later werd ze met haar vier kinderen door de Nederlandse overheid gerepatrieerd uit een Koerdisch gevangeniskamp. Met „behoorlijk veel spijt” over haar keuze om af te reizen. „Ik heb eigenlijk mijn eigen leven naar de klote geholpen.”

Wel of geen actieve rol

Hasna A. is een van de laatste Syriëgangers die nog berecht moet worden. Tot nu toe zijn teruggekeerde IS-vrouwen veroordeeld tot straffen van drie tot vier jaar cel. Meestal kon het Openbaar Ministerie (OM) enkel bewijzen dat zij lid waren van IS, niet dat zij zelf ook een actieve rol hadden in het geweld van de terreurorganisatie.

Maar bij Hasna A. zou dat anders kunnen liggen: als eerste Nederlandse Syriëganger wordt ze aangeklaagd voor slavernij. Twee jezidi-vrouwen hebben verklaard door haar als huisslavin te zijn gebruikt. Het OM houdt de identiteit van de slachtoffers geheim, ze werden tijdens de behandeling van de zaak aangeduid als ‘Z.’ en ‘S.’ en zaten achter een scherm zodat niemand hen kon zien.

Hasna, met een groene gezichtssluier om en een pakje zakdoeken op tafel, zat snikkend voor de rechter. Dat was vooral toen het ging over hoe moeilijk ze het had in het kalifaat, waar ze was getrouwd met een lokale IS-strijder die haar mishandelde en verwaarloosde. Geld voor luiers was er niet, de bommen vlogen haar om de oren, ze „stond echt dicht bij de dood”. De tranen maakten plaats voor tegenstrijdige antwoorden over de jezidi’s die er in haar huis zouden hebben rondgelopen.

‘Ik was haar knecht’

De jezidi bevolking, een Irakese minderheid, werd in 2014 aangevallen door IS. Duizenden mannen werden gedood, hun vrouwen werden gebruikt als slaven. Ze moesten onder dwang zorgtaken uitvoeren en het bed delen met IS-strijders. Veel had Hasna daar niet van meegekregen, zei ze. „Ik volgde het nieuws niet.” Dus was het voor haar een totale verrassing dat in het huis in Raqqa, waar ze in 2015 door haar man werd geplaatst, ook een jezidi-vrouw woonde: getuige Z. Volgens de vrouw moest ze onder meer voor Hasna koken. Als haar zoon eieren tegen de muur had gegooid, moest zij dat van Hasna opruimen. „Ik was haar knecht”, verklaarde Z. „Ze zag jezidi’s als ongelovigen omdat ze niet bidden en geen Koran lezen.”

Hasna schetste voor de rechter een beeld van haarzelf als mede-slachtoffer. Ook zij zou tegen haar zin in Syrië hebben verbleven – maar dan in huwelijkse gevangenschap. Haar man zou haar bespugen en slaan met houten knuppels als ze niet luisterde. Samen met drie tot slaaf gemaakte jezidi’s kookte ze op vrijdagen het eten voor een groep mannelijke strijders. Dan maakte ze tajine of couscous. „Mijn ex gaf mij dan opdrachten wat ik moest doen in de keuken.”

Ik heb gewoon mijn mond gehouden en me nergens mee bemoeid

Hasna A.
verdachte

Aanvankelijk zou ze niet eens hebben doorgehad dat de jezidi vrouwen als slavinnen werden gebruikt. „Slavin? Ik ga niet zelf invullen of ze dat is.” Ook al was ze regelmatig alleen thuis met Z.; ze zouden het er nooit over hebben gehad. „Ik bleef gewoon in mijn kamer en als ik haar zag, zei ik ‘hallo’. Lange gesprekken werden het niet.” Toch kreeg ze na enige tijd wel door, erkende ze na lang doorvragen, dat de jezidi’s daar tegen hun zin in waren. Maar zelf zou ze hen nooit een opdracht hebben gegeven. „Ik heb gewoon mijn mond gehouden en me nergens mee bemoeid.” Eventjes stokt haar adem. Haar advocaat reikt een glas water aan. „Sorry, ik ben een beetje misselijk.”

Als de officier van justitie wil weten hoe de slavinnen in het huishouden werden behandeld, zegt ze weer van niets te weten. „Ik heb daar nooit iets van gezien of gemerkt.” Hasna kreeg volgens eigen zeggen net zo vaak opdrachten van haar man. „Als ik u zo hoor, roept dat bijna de vraag op wie hier nou de slavin was”, zegt de officier van justitie. „U stelt zich op alsof uw positie dezelfde was als die van de slavinnen in uw woning.”

Ja, zei Hasna, dat wás ook zo. Maar even later benoemde ze toch nog een verschil. „Ik was ‘de vrouw van’. Dus ik was vrij. En zij werden als slaaf gezien. Zij waren niet vrij.”

Woensdag komen de jezidi’s die in haar huis gevangen zaten zelf aan het woord in een slachtofferverklaring.

Onthutsend Oranje weet zich geen raad met verzwakt Duitsland en verliest met 1-0

admin
October 14, 2024
0

Een zwak, mak en inspiratieloos Oranje speelde maandagavond een van de slechtste helften onder bondscoach Ronald Koeman. Duitsland was in München oppermachtig, maar won slechts met de minimale score: 1-0. Zo blijft het in de tweede termijn van Koeman, maart 2023 gestart, wachten op een overwinning op een topland.

Van de buitenkant licht de ufo-vormige Allianz Arena op in de nationale driekleur. Opgetild door de steun van het volk speelden beide landen hier in de zomer hun meest overtuigende EK-duels – Duitsland-Schotland (5-1) en Nederland-Roemenië (3-0). Nu is het onmiskenbaar meer het reguliere werk, deze vochtige maandagavond in oktober. Een wedstrijd in de groepsfase van Nations League, een toernooi dat in de plaats is gekomen van oefenduels, spreekt minder tot de verbeelding.

Johan Neeskens

Het is een ontspannen gebeuren, met Thomas Müller die samen met Manuel Neuer, Ilkay Gündogan en de afwezige Toni Kroos afscheid neemt als international. Samen waren ze goed voor ruim 450 interlands. ‘Dank für alles, jungs’, staat in kapitalen. Er is fraai applaus voor de recent overleden Duitse doelman Dieter Burdenski en Johan Neeskens, in de stad waar hij zijn befaamde strafschop maakte in de WK-finale van 1974.

Een kort fluitconcertje klinkt als de naam wordt omgeroepen van Koeman, die het sinds het EK van 1988 nooit helemaal goed meer kan doen in Duitsland. Bij de volksliederen worden de vier gouden sterren prominent getoond – verwijzend naar de vier wereldtitels. ‘Ein großer Fußballabend in München’, belooft de stadionspeaker met veel enthousiasme.

Geholpen door gerommel bij Oranje, begint het inderdaad spectaculair. De hoge, agressieve pressie van Duitsland drukt Nederland meteen naar achteren. Linksback Jorrel Hato, basisdebutant, geeft een onmogelijke bal op centrale verdediger Micky van de Ven. Serge Gnabry onderschept, Jamie Leweling schiet al na honderd seconden binnen. Maar Oranje heeft geluk, het is nipt buitenspel.

De onervarenheid en gebrek aan automatismen zijn direct zichtbaar bij Oranje. Tegenover het ontbreken van de eerste drie aanvoerders bij Nederland – Virgil van Dijk, Nathan Aké, Frenkie de Jong – staat eveneens een flink verzwakt Duitsland. Naast de gestopte internationals moet bondscoach Julian Nagelsmann aanvaller Jamal Musiala, middenvelder Kai Havertz en keeper Marc-André ter Stegen missen. Doelman Oliver Baumann is deze avond met 34 jaar een van de oudste debutanten bij Duitsland.

Oranje wordt overlopen

Koeman stapt na een paar minuten al uit zijn dug-out, ziet dat Nederland direct overlopen wordt. De centrale verdedigers Stefan de Vrij en Van de Ven lijken niet te weten wanneer ze door moeten dekken, terwijl middenvelders Quinten Timber en Ryan Gravenberch niet lijken te weten wanneer en met wie ze terug moeten lopen. Een dodelijke combinatie, die leidt tot twijfel, halve keuzes, balverlies, gevaarlijke situaties.

Koeman roept meerdere keren naar De Vrij, die bij afwezigheid van Van Dijk aanvoerder is. Hij probeert duidelijk te maken wie welke middenvelders en aanvallers moet oppakken. Maar de Duitse aanvalslinie – met Leweling, Florian Wirtz, spits Tim Kleindienst en Serge Gnabry – wisselt veel van positie. Nederland weet zich er compleet geen raad mee.

Bondscoach Ronald Koeman tijdens de wedstrijd tegen Duitsland, in München. Foto Odd Andersen/AFP

Koeman is ontevreden over bijna alles. Over een verre uitworp van doelman Bart Verbruggen op linksbuiten Cody Gakpo na acht minuten, die leidt tot balverlies. Over een enorme kans van linksback Maximilian Mittelstädt, die op Verbruggen mikt. Over balverlies van Gravenberch, na een moeilijke pass op hem.

Er is nauwelijks organisatie, geen structuur. Koeman is „stinksauer” [extreem boos], merkt een Duitse commentator op de perstribune op. Foeterend draait hij zich om naar zijn assistenten, broer Erwin en Wim Jonk. Gaat dan even zitten. Dan weer staan. Het is een wonder dat het na een kwartier nog 0-0 staat.

De verwijtende blikken en felle aanwijzingen houden aan. Ook na een half uur is de oplossing nog niet gevonden. Koeman maakt de indruk dat hij het zelf soms ook niet weet, zo onmachtig staat hij langs de lijn. Hij schreeuwt zijn spelers naar voren met wilde armgebaren, om iets van druk te krijgen op Duitsland. In balbezit lijkt Oranje totaal geen idee te hebben. Combinaties mislukken continu.

Gegenpressing

Als een wave wordt ingezet, na 34 minuten, mokt Koeman verder. Gravenberch loopt zich vijf minuten later zomaar vast op het middenveld – hij twijfelt, weet niet naar wie hij moet spelen. Daar waar Timber een terugspeelbal pardoes inlevert bij een Duitse aanvaller. Het is ontluisterend, zeldzaam armoedig.

De Duitsers likken hun vingers af bij de formidabele gegenpressing. Zoals wanneer Gakpo op eigen helft even ruimte lijkt te hebben voor een spaarzame aanval, nadat Oranje de bal cadeau kreeg. Maar meteen zetten de Duitsers de aanvaller klem.

Na rust oogt Oranje iets stabieler, als Timber en Tijjani Reijnders worden vervangen door Mats Wieffer en Donyell Malen. Maar de 1-0 kan niet uitblijven. En valt na 64 minuten: een ziedend schot van Leweling in de bovenhoek, na een afgeslagen hoekschop. Verbruggen kan alleen maar kijken. Een opgewonden vreugdesprongetje is te zien bij Nagelsmann.

Doelpuntmaker Jamie Leweling (rechts) met teamgenoot Antonio Rüdiger na de 1-0.

Voetbal blijft soms een ongrijpbaar spel, want in slotfase kan Oranje zomaar nog gelijkmaken. Een kwartier voor tijd spat een afstandsschot van Xavi Simons, via de vingertoppen van doelman Baumann op de bovenkant van de lat. En kort voor tijd schiet Malen gevaarlijk in de hoek, Baumann redt spectaculair met zijn rechtervuist.

Zo blijft het 1-0. Terwijl in München een klein feestje wordt gevierd, loopt Koeman om 22.39 uur meteen naar de spelerstunnel, richting de kleedkamer. Na een in vele opzichten verloren avond.

Franse onderzoeker veroordeeld tot drie jaar cel in Rusland vanwege verzamelen militaire informatie

admin
October 14, 2024
0

Een Franse onderzoeker is maandag veroordeeld tot drie jaar in een Russische strafkolonie. Volgens de rechter in Moskou heeft Laurent Vinatier, die in juni werd gearresteerd, militaire informatie verzameld zonder dat hij in Rusland geregistreerd was als ‘buitenlands agent’. De advocaten van Vinatier hebben aangekondigd in beroep te zullen gaan.

De Fransman werkte als adviseur voor de in Zwitserland gevestigde ngo Centre for Humanitarian Dialogue, die zich bezighoudt met conflictoplossing, toen hij werd opgepakt in juni. Volgens Russische aanklagers hield hij zich bezig met het verzamelen van informatie over Russische militaire activiteiten.

In de rechtbank verklaarde Vinatier dat hij niet wist dat hij zich had moeten registreren. Een pleidooi om zijn gevangenisstraf om te zetten in een boete werd afgewezen. De rechter beriep zich op een controversiële wet, waarbij iedereen in Rusland die voor een buitenlandse ngo werkt of steun ontvangt uit het buitenland zich moet registreren als ‘buitenlands agent’.

Repressieve wet

Met de wet probeert het Kremlin kritische journalisten, activisten en mensenrechtenorganisaties aan te pakken. In Georgië werd ondanks soortgelijke wetgeving aangenomen. Het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het proces veroordeeld en uitgehaald naar de repressieve wet.

“De wetgeving over ‘buitenlandse agenten’ draagt bij aan een systematische schending van fundamentele vrijheden in Rusland, zoals de vrijheid van vereniging, de vrijheid van mening en de vrijheid van meningsuiting”, zegt een buitenlandwoordvoerder volgens Le Figaro. De wet zou daarnaast bijdragen “aan de afschaffing van de laatste vrijheden voor het maatschappelijk middenveld, de onafhankelijke media en de politieke oppositie in Rusland”.

Italië brengt eerste migranten naar Albanië

admin
October 14, 2024
0

Maandag is een eerste schip met migranten die onderweg waren naar Italië, naar Albanië gestuurd. Dat schrijft het Italiaanse persbureau ANSA. Er zouden zestien mensen aan boord zijn, uit Bangladesh en Egypte. Het schip komt naar verwachting woensdagochtend aan bij een van de twee door Italië opgezette migratiecentra ten noorden van hoofdstad Tirana.

Die twee centra werden afgelopen vrijdag geopend. In november kondigden de Italiaanse premier Giorgia Meloni en haar Albanese ambtsgenoot Edi Rama een nieuw migratieakkoord aan: migranten die per boot onderweg zijn naar de Zuid-Italiaanse kust, worden door de kustwacht voortaan naar Albanië gebracht, waardoor ze de EU niet binnenkomen. Het zou vooral gaan om migranten met weinig kans op een verblijfsvergunning, die snel weer kunnen worden uitgezet.

De centra moeten volgens Meloni’s plan 3.000 asielprocedures per maand gaan afwerken, 36.000 per jaar. Het is voor het eerst dat een EU-land een deel van de asielprocedure uitbesteedt aan een niet-EU-land. Asielzoekers die in Albanië niet worden teruggestuurd, maar worden erkend, mogen alsnog naar Italië.