Superjacht Bayesian werd waarschijnlijk getroffen door een tornado van water

De operatie rond het superjacht Bayesian, dat maandagochtend vroeg zonk in een storm bij de noordkust van Sicilië, is geen reddingsactie meer. Gespecialiseerde duikers van de Italiaanse marine en onderwaterrobots hebben woensdag vier lichamen geborgen. Een van de vier doden is de Britse techondernemer Mike Lynch.

Van de 22 opvarenden – tien bemanningsleden en twaalf passagiers – werden vijftien mensen meteen gered. Eén bemanningslid kwam om. De zes vermisten waren passagiers: Mike Lynch (59), zijn achttienjarige dochter Hannah en twee bevriende echtparen. Lynch’ echtgenote, Angela Bacares, werd gered. Het schip stond op haar naam.

Duikers konden tot woensdagochtend het binnenste van het schip, dat op zijn kant ligt op vijftig meter diepte, niet bereiken. Veel doorgangen zijn geblokkeerd door meubilair, en de ramen zijn gemaakt van zeer dik glas. Door de diepte kunnen duikers er niet langer dan tien minuten werken.

De precieze oorzaak van de schipbreuk is nog niet duidelijk. De Middellandse Zee is berucht om plotseling opstekende, zeer felle, lokale stormen in de nabijheid van steile kusten. Maar hoe een groot en modern schip als de Bayesian binnen enkele minuten in zulk weer kon zinken, is onduidelijk. Al denken experts dat het wel moet gaan om een uitzonderlijke samenloop van fatale factoren, een ‘perfect storm’.

Aangenomen wordt dat de Bayesian tijdens die storm, die volgens getuigen „uit het niets kwam”, werd getroffen door een waterhoos, een ‘tornado van water’, terwijl het voor anker lag bij Porticello, even ten oosten van Palermo.

De schipper van een ander schip dat daar ook voor anker lag zei tegen persbureau Reuters dat de wind de Bayesian op haar zij drukte, met de mast plat op het water, waarna het jacht snel zonk. Zijn schip wist enkele overlevenden aan boord te nemen.

Met een lengte van 56 meter en een waterverplaatsing van 543 ton behoorde de Bayesian tot de grootste zeiljachten ter wereld. Het schip had één enorme aluminium mast van 72 meter. Zelfs zonder zeilen heeft zo’n mast een grote windgevoeligheid.

De Financial Times schrijft dat de wind het schip mogelijk eerst zodanig opzij heeft gedrukt dat het door openstaande luiken water maakte. De Bayesian had een zogeheten hefkiel met een diepgang van bijna tien meter in volledig neergelaten stand. Maar als de kiel in ondieper water deels wordt opgetrokken, vermindert dat de stabiliteit. Of dat inderdaad het geval was, is niet bekend.

Trechtervormige slurf

Warm oppervlaktewater is een voorwaarde voor het ontstaan van waterhozen. Met een gemiddelde van bijna 29 graden Celsius bereikte de watertemperatuur van Middellandse Zee dit jaar een recordhoogte. Als boven zo’n oppervlak koude lucht verschijnt, kunnen zich kolommen met omhoog wervelende lucht vormen, eerst in de vorm van een trechtervormige slurf onder een wolk. Zodra die het wateroppervlak raakt en water begint aan te zuigen, is sprake van een waterhoos.

Waterhozen, ’s zomers ook regelmatig te zien op het IJsselmeer of de Waddenzee, zijn spectaculair om te zien. Meestal richten ze weinig schade aan en duren ze kort. Volgens IWCR, een internationaal onderzoekscentrum naar waterhozen, aangehaald door de BBC, waren er in augustus aan de Italiaanse kust al achttien gesignaleerd.

Meteorologen kunnen met bestaande modellen goed de algemene omstandigheden voorspellen voor het optreden van waterhozen, maar nog niet de precieze locatie en tijd.

Pikant detail: de naam van het jacht Bayesian is een verwijzing naar de kansberekeningstheorie van Thomas Bayes, een achttiende-eeuwse filosoof en wiskundige. De software waarmee Mike Lynch naam en fortuin maakte, draait om die zogeheten bayesiaanse statistiek, waarbij bepaalde uitkomsten nauwkeuriger voorspeld kunnen worden. Lynch’ bedrijf, Autonomy, pionierde vanaf 1996 met software op het gebied van patroonherkenning (zoals vingerafdrukken). Juist met bayesiaanse statistiek hopen wetenschappers nu voorspellingen over extreem weer en klimaatverandering nauwkeuriger te maken.

De Bayesian werd in 2008 gebouwd door de gerenommeerde Italiaanse jachtwerf Ferini Navi en had in 2020 nog een ingrijpende renovatie ondergaan. Vóór Lynch heeft het schip nog zeker twee eigenaars (en namen) gehad. In de Superyacht Times, een blad over het nautisch speelgoed van superrijken, zijn ook foto’s van de Bayesian onder Nederlandse vlag te zien.

Vrijspraak

Lynch was in juni in de Verenigde Staten vrijgesproken na een slepend fraudeproces. Hij werd ervan beschuldigd de waarde van Autonomy valselijk tot ruim elf miljard dollar te hebben opgeklopt bij de overname door de Amerikaanse computerreus Hewlett-Packard in 2011.

Om zijn vrijspraak te vieren maakte Lynch een reis langs Italiaanse havens met mensen die hem hadden bijgestaan. De twee vermiste echtparen zijn Jonathan Bloomer, voorzitter van zakenbank Morgan Stanley International en diens vrouw Judy, Lynch’ advocaat Chris Morvillo en diens echtgenote Neda, een juwelenontwerper.

Volgens MarineTraffic, een website die scheepsbewegingen volgt via de elektronische trackers die schepen aan boord hebben, heeft de Bayesian een oversteek gemaakt van Positano, aan de Amalfi-kust, naar Sicilië. Kort voor vier uur, maandagochtend, is te zien hoe de Bayesian en een ander jacht zich langzaam van de kust verwijderen. Een kwartier later stopt het signaal van de Bayesian.

Overlevenden zeggen dat alle verlichting aan boord uitviel en dat het schip binnen enkele minuten zonk. Onder de geredden is ook een meisje van één jaar. Haar moeder, de Britse Charlotte Golunski die het ongeluk met haar partner ook overleefde, vertelde aan de Italiaanse krant La Repubblica dat ze plotseling werden gewekt door „donder, bliksem en golven die het schip lieten dansen” en onmiddellijk daarna in het water lagen.

Negen van de tien bemanningsleden zijn gered, onder wie de schipper, James Cutfield, een 51-jarige Nieuw-Zeelander. De kok van de Bayesian, Recaldo Thomas, verloor het leven. Onder de overlevenden zou ook een Nederlander zijn, wiens naam niet bekend is gemaakt.

Delen





Mail de redactie