Studentensport in het nauw gedreven door strengere regels: circa 123.000 studenten dreigen hun sportplekken te verliezen

Het is spitsuur op studentensportcentrum Olympos, dat ruim 14.000 sporters telt en is gelegen op het universiteitsterrein van de Utrechtse Uithof. Rond zeven uur ’s avonds puilen de fietsenstallingen uit, het is druk op de velden. Maar als de beleidsregel van minister Eppo Bruins van Onderwijs (NSC) per 2026 wordt gehandhaafd, dan zal het volgens Olympos-directeur Cees Verhoef hier „snel leeglopen”.

Verhoef noemt de aanscherping van de beleidsregel waarmee universiteiten en hogescholen rijkssubsidie krijgen „totale onzin”. Om in aanmerking te komen voor deze subsidie, gelden sinds 2003 aangescherpte voorwaarden voor universiteiten en hogescholen. Zo mag de subsidie uitsluitend worden besteed aan onderwijs en onderzoek en mag ze geen marktverstoring met andere reguliere sportcentra en sportverenigingen veroorzaken. Deze voorwaarden werden verduidelijkt met de beleidsregel uit 2021, getiteld Investeren met publieke middelen in private activiteiten.

Voor Olympos betekent dit dat de verplichte sportpas voor studenten, die jaarlijks 165 euro kost, honderden euro’s duurder kan worden. Voor studenten die bij een gelieerde vereniging van het centrum sporten, komt daar nog clubcontributie bovenop.

Dames 6 van volleybalvereniging Protos is donderdagavond na de training toe aan een biertje op het buitenterras van het sportcafé. Regelmatig is het café afgeladen na bijvoorbeeld yoga- of bokslessen, een fitness-work out of trainingen van teamsporten. Doordeweeks is de kroeg tot één uur ’s nachts geopend. Als de prijzen voor de sportpas omhoogschieten, wil het volleybalteam alsnog doorgaan. „Stoppen is geen optie,” zegt teamlid Bente Nederkoorn (25). Het team vindt de studentencultuur bij de volleybalvereniging uniek, die heeft een reguliere „burgervereniging” niet.

Ik heb bij mijn volleybalvereniging veel vrienden gemaakt. Die sociale cohesie is belangrijk voor het mentale welzijn

Een ander teamlid, Jorunn Schaftenaar (23), noemt het „wel even slikken als de prijs stijgt naar 700 euro voor de sportpas”. Ze studeert pedagogische wetenschappen aan de Universiteit van Utrecht en kan dat bedrag niet „zomaar ophoesten”. Maar Schaftenaar zal niet meteen vertrekken: „Ik heb hier veel vrienden gemaakt. Het is een onmisbaar stukje van mijn studentenleven geworden.”

Ook bij Groningse studentensportcentrum ACLO, dat ruim twintigduizend sporters telt, vinden ze de studentencultuur belangrijk. De 21-jarige Tessa de Nooijer doet een bestuursjaar bij ACLO: „Ik heb bij mijn volleybalvereniging veel vrienden gemaakt en die sociale cohesie is belangrijk voor het mentale welzijn. Sport is voor studenten ook een uitlaatklep.”

Ervaring

Luuk Minnaar, voorzitter van Studentensport Nederland, onderstreept dat sporten niet alleen fysieke voordelen heeft, maar ook zelfontplooiing en maatschappelijke betrokkenheid kan stimuleren. Het zou volgens Minnaar „heel zonde zijn als nieuwe studenten de mogelijkheid voor bestuurservaring of deelname aan een commissie niet meer hebben, ten gevolge van de aangescherpte beleidsregel”.

Het Nederlandse sportsysteem wordt volgens Olympos-directeur Verhoef voor een groot deel gesubsidieerd. Ook reguliere sportcentra krijgen subsidie, maar dan van de gemeenten. „Waarom zou je uitgeteld universiteiten in de weg zitten die verder geen aanspraak maken op die gemeentesubsidie?”

Verhoef noemt het argument van minister Bruins over marktverstoring „uit de lucht gegrepen”. De directeur vindt dat universiteiten en hogescholen zelf moeten kunnen bepalen hoe ze de subsidie voor de ontwikkeling van studenten gebruiken.

Ook ACLO-bestuurslid De Nooijer uit Groningen acht marktverstoring niet van toepassing. „Ik speel studentenvolleybal en betaal evenveel als bij de reguliere club hier in de buurt.” En indien de investering met het publieke geld stopt, valt het tarief bij studentensportcentra vele malen hoger uit dan bij hun reguliere tegenhangers. Volgens Olympos-directeur Verhoef vertrekken studenten dan en maken de studentensportcentra „de reservecentjes op” waarna „de deur dichtgaat”.

Als studentensportcentra financieel in de knel komen, acht ik de kans klein dat gemeenten dat kunnen opvangen

Voorzitter van Studentensport Nederland, Minnaar, waarschuwt dat de kosten van de aangescherpte beleidsregel op het bord van de gemeenten belanden: „En als studentensportcentra financieel in de knel komen, acht ik de kans klein dat gemeenten dat kunnen opvangen.” Minnaar wijst op de beperkte middelen die gemeenten hebben om sportcapaciteit uit te breiden voor studenten die dan naar reguliere sportverenigingen en -scholen moeten uitwijken.

Rotterdams GroenLinks-raadslid Mina Morkoç noemt de plannen „kortzichtig” en benadrukt dat ze gemeenten in de problemen brengen. Het raadslid heeft daarom aan het college van Rotterdam gevraagd om stelling te nemen. Ook in de studentensteden Tilburg, Eindhoven, Nijmegen, Groningen, Amsterdam, Wageningen en Utrecht hebben volgens Morkoç haar partijgenoten hun college gevraagd zich uit te spreken tegen de bezuinigingen. „Zo willen we een krachtig signaal afgeven aan Den Haag dat dit geen duurzame oplossing is,” aldus Morkoç.

Een warming-up voor het voetballen op sportcomplex Olympus. Onderwijsinstellingen mogen voortaan alleen geld uitgeven aan onderwijs en onderzoek, niet aan sport, cultuur of kantines.

Foto Mona van den Berg

Cruciaal

Vandaag publiceerden de Universiteiten van Nederland een statement: „Studentensport is essentieel voor het welzijn en de studieresultaten. Het is cruciaal dat universiteiten hierin kunnen blijven investeren. Deze beleidsregel maakt dat vrijwel onmogelijk. Dat schaadt studenten en staat haaks op allerlei andere ambities die het kabinet zelf uitdraagt”, zo liet voorzitter Caspar van den Berg weten.

Afgelopen donderdag publiceerde ACLO samen met de studentenvakbond LSVb en koepelorganisatie Studentensport Nederland een petitie. Daarmee roepen ze de Tweede Kamer op de beleidsplannen te herzien. Binnen 24 uur werd de petitie ruim 11.000 ondertekend. Minnaar hoopt op „een uitzonderingspositie” voor de 123.000 studenten die gebruikmaken van universitaire sportcentra.

Domme keus

Die wens is ook in lijn met het advies van de landsadvocaat aan minister Bruins die stelt dat dit mogelijk is binnen de beleidsregel. Het advies stelt dat „de minister de bevoegdheid heeft om bepaalde (private) activiteiten onder de reikwijdte van de beleidsregel te brengen”, net zoals „de bevoegdheid om bepaalde (private) activiteiten weer van die beleidsregel uit te zonderen”, zoals sportfaciliteiten.

Tweede Kamerlid Luc Stultiens (GroenLinks-PvdA) heeft Kamervragen gesteld en gaat een motie indienen tegen de aanscherping van de beleidsregel. Stultiens vindt het opmerkelijk dat de universitaire bijdrage aan studentensport al „jaar en dag zonder problemen van kracht is, maar nu opeens moet stoppen”.

Vuvuzela’s

Stultiens stelt dat voormalig premier Mark Rutte, destijds staatssecretaris van Onderwijs (2004 – 2006), erkende dat studentensport cruciaal is voor het welzijn. Dus met de beoogde bezuinigingen haalt „Bruins Rutte rechts in”. Dat de ‘aanscherping’ nu wordt doorgevoerd, terwijl het studentenwelzijn onder druk staat, noemt Kamerlid Stultiens een „domme keus”.

Abdelkader Karbache, de voorzitter van de LSVb, kondigt vervolgacties aan mocht de motie niet worden aangenomen. „Het kabinet krijgt van ons dan een figuurlijke rode kaart.” En volgens Karbache kan dan bijvoorbeeld „worden geroeid in de Haagse Hofvijver. Of we trommelen duizenden studenten op om met vuvuzela’s voor het OCW-ministerie geluid te maken”.

Delen





Mail de redactie