Strafrechtelijk onderzoek naar rol weduwe bij miljoenenfraude notaris Frank Oranje bijna afgerond

Het strafrechtelijk onderzoek naar de rol van de weduwe van Frank Oranje bij de miljoenenfraude door de oud-notaris verkeert in de afrondende fase. Naar verwachting overhandigt de Fiscale Inlichten- en Opsporingsdienst (FIOD) binnen enkele weken het eind-proces-verbaal aan het Openbaar Ministerie. Dat bevestigt een woordvoerder van het Functioneel Parket van het OM desgevraagd. Daarna zal een vervolgbeslissing worden genomen.

In 2021 kwam bij landsadvocaat Pels Rijcken de grootste fraude uit de geschiedenis van het Nederlandse advocatuur en notariaat naar buiten. De bestuursvoorzitter van het prestigieuze Haagse kantoor, notaris Frank Oranje, stal over een periode van zo’n twintig jaar ongeveer 11 miljoen euro van cliënten. Nadat hij tegen de lamp liep, pleegde hij zelfmoord.

Pels Rijcken is sinds 1969 landsadvocaat en treedt jaarlijks in honderden zaken op als advocaat en juridisch adviseur van de Rijksoverheid. Het kantoor werd door de fraude aan het wankelen gebracht en verloor na druk uit de Tweede Kamer bijna het recht om als landsadvocaat op te treden. Uit onderzoeken van toezichthouders bleek dat Oranje alleen handelde, maar dat hij zo lang onopgemerkt zijn gang kon gaan, was omdat de interne controles en bedrijfscultuur bij Pels Rijcken niet op orde waren. Naar aanleiding van de onderzoeken hief Pels Rijcken de volledige notaristak op. Tevens vergoedde het de door Oranje veroorzaakte miljoenenschade.

Huisadres

Onder leiding van het Functioneel Parket van het OM voert de FIOD al jarenlang onderzoek uit naar de miljoenenfraude onder de codenaam ‘Schaap’. De FIOD kwam Frank Oranje in 2019 op het spoor. Vorig jaar bleek uit een conclusie van een advocaat-generaal bij de Hoge Raad dat Oranjes weduwe al in de zomer van 2020 eveneens als verdachte is aangemerkt en nog voor de suïcide van haar man over de fraude werd verhoord.

In 2022 bleek bovendien dat het Bureau Financieel Toezicht, de toezichthouder op het notariaat dat de fraude maandenlang onderzocht, aangifte tegen de weduwe had gedaan omdat haar strafrechtelijke verwijten te maken zouden zijn. In haar spaarzame verklaringen over de fraude heeft de vrouw altijd ontkend weet te hebben gehad van de fraude. Zo stelde zij tegen de NTR, dat de vierdelige docuserie De Zaak Schaap maakte, door de „financiële malversaties” van haar echtgenoot „volledig overrompeld” te zijn.

Noch het Bureau Financieel Toezicht, noch het Functioneel Parket willen toelichten waarvan aangifte is gedaan en waarvan de weduwe verdacht wordt. NRC onthulde na eigen onderzoek in 2021 dat Oranje fraudeerde door van een grote hoeveelheid rechtspersonen en bankrekeningen gebruik te maken die ook op zijn huisadres geregistreerd stonden. Tegen die achtergrond ligt het in de lijn der verwachting dat de verdenkingen tegen de weduwe samenhangen met witwassen. Dit delict kent verschillende varianten waaronder schuldwitwassen. Daarbij hoeft de verdachte geen directe kennis van het misdrijf te hebben, maar een vermoeden dat het geld een mogelijke criminele herkomst heeft.

Naast de weduwe van Oranje zijn ook twee rechtspersonen – bv’s van Oranje – verdachte.

Een woordvoerder van het Functioneel Parket stelt dat zodra de FIOD het eind-proces-verbaal oplevert, het beoordeeld zal worden door de twee officieren van justitie die het strafrechtelijk onderzoek leiden. Zij nemen vervolgens de beslissing of de zaak voor de rechter komt, het OM een strafbeschikking (boete of taakstraf) oplegt, schikt met de verdachte of dat de zaak wordt geseponeerd. Naast de weduwe van Oranje zijn ook twee rechtspersonen – bv’s van Oranje – verdachte.

„Een groot deel” van het door Oranje gestolen geld is volgens de woordvoerder getraceerd. Op verzoek van een notaris die veel hinder ondervond van de codenaam van het strafrechtelijk onderzoek is die gewijzigd naar Oveja: Spaans voor schaap.

Delen

Mail de redactie

Is het echt waar? Joeri en zijn ouders bleven die vraag maar stellen toen ze het nieuws eerder deze maand te horen kregen. Ja, het is echt waar: de ouders en broertjes van Joeri (18) hoeven Nederland toch niet uit, zo heeft de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) besloten. Ze krijgen allen een verblijfstatus. Deze donderdag haalde het gezin de verblijfsdocumenten op bij een Amsterdams IND-loket. Daarmee eindigt een opmerkelijk asielverhaal dat begon in 2010.

NRC tekende dat verhaal vorig jaar op toen Joeri, geboren in Moskou, zojuist te horen had gekregen dat hij was geslaagd voor zijn eindexamen gymnasium aan een school in Heerhugowaard. Zijn schoolloopbaan had hij doorlopen vanuit negen asielzoekerscentra. Vanaf 2023 ploften brieven op de deurmat van zijn oma in Moskou: Joeri moest zich melden bij een Russisch militair commissariaat om zich alvast te registreren. Zijn dienstplicht naderde, het was oorlog.

Joeri, diploma op zak, wilde echter studeren en wist precies wat: built environment, een mix van bouwkunde en civiele techniek aan de Hogeschool van Amsterdam. Bij gebrek aan status had hij alleen geen recht op studiefinanciering. Fotograaf voor het NRC-artikel, Mona van den Berg, lanceerde een crowdfundingactie, die Joeri in staat stelt de opleiding te bekostigen. Afgelopen september begon hij aan de studie.

Hart

Joeri’s ouders, Ilona en Micheil, zijn Georgische jezidi’s. In 2010 vluchtten ze met Joeri en diens broertje Dimitri naar Nederland, Joeri was drie jaar oud. Zijn jongste broertje Wowa werd in Nederland geboren. Begin 2020 was het gezin uitgeprocedeerd, de Nederlandse staat boekte de terugvlucht naar Moskou. Maar een dokter oordeelde dat het hart van Joeri’s vader te zwak was voor een vliegreis. Corona brak uit, het luchtruim ging dicht en het gezin verliet het detentiecentrum in Zeist en belandde in een Brabants azc op 240 kilometer van Joeri’s tweede middelbare school, in Emmen.

Met Poetins invasie van Oekraïne en Joeri’s dienstplicht ontstond een nieuwe situatie. De asieladvocaat van het gezin, Janine Jansen uit Kapelle, Zeeland, diende een nieuwe asielaanvraag in.

De familie vierde het nieuws in een all-you-can-eat-restaurant in Wormerveer. Joeri: ‘Ik ontplofte bijna’

Intussen slaagde Joeri voor zijn eindexamen aan zijn derde middelbare school. Al was wiskunde B, zo vertelde hij, „enorm lastig”.

Afgelopen april belde de asieladvocaat: Joeri kreeg een verblijfsstatus maar zijn ouders en broertjes moesten het land uit. „Ik begrijp het gewoon niet”, zei Joeri tegen NRC. „Ik ben ‘apart’ beoordeeld, zo lijkt het, los van mijn gezin, omdat ik nu achttien ben. Maar we wonen al vijftien jaar in Nederland.”

Jansen ging in beroep en Vluchtelingenwerk diende een nieuwe aanvraag in, gestoeld op het recht op respect voor het familie- en gezinsleven, artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Wormerveer

De laatste plotwending kwam deze maand. De IND is van plan „een verblijfsdocument aan u allen te verstrekken”, meldde de dienst in een brief. Het nieuws kwam in de ochtend, vertelt Joeri: „Ik zat nog te chillen op mijn bed, hoorde mijn moeder huilen en toen ook mijn vader. Ik rende naar de deur en vroeg: wat is er? Maar ik hoorde het al, ja, crazy, ik kon het niet geloven.”

De IND laat telefonisch weten niet in te gaan op individuele zaken, maar zegt in algemene zin dat in asielzaken „verschillende aanvragen” kunnen worden ingediend en dat elke aanvraag „zijn eigen toetsingskader” kent. Daardoor kan de ene aanvraag worden afgewezen terwijl de andere op basis van de voor die aanvraag geldende voorwaarden wél kan worden ingewilligd.

Asieladvocaat Jansen laat weten „meerdere kastlades” in haar werkkamer leeg te gaan maken. „Ik heb veel geprocedeerd in deze zaak. Dit schept ruimte.”

En Joeri vertelt dat hij met zijn ouders en broertjes het nieuws heeft gevierd in all-you-can-eat-restaurant Food Unie in Wormerveer. „Dat doe ik niet nog een keer”, zegt Joeri. „Ik ontplofte bijna.”

Delen

Mail de redactie