Steun zoeken bij AfD is voor CDU geen taboe meer

Is de ‘brandmuur’ gevallen? Een motie voor strenger migratiebeleid van oppositieleider Friedrich Merz (CDU) werd woensdag in de Duitse Bondsdag aangenomen met steun van de radicaal-rechtse AfD. Tot nog toe was dat een taboe in de Duitse politiek, waar andere partijen weigerden met de AfD samen te werken. Ruim drie weken voor de Bondsdagverkiezingen slaat de CDU een gat in die muur.

Onderdeel van het plan om migratie te beperken zijn een permanente verlenging van de huidige, tijdelijke strenge grenscontroles (ingevoerd sinds de mesaanval in Solingen afgelopen zomer), het vastzetten van uitgeprocedeerde asielzoekers en een inreisverbod voor ‘illegale’ asielzoekers. Veel partijen hadden stevige kritiek op de motie, die een aanpassing van de grondwet en afwijking van EU-regels vergt. De motie is niet bindend maar een oproep aan de regering. Bondskanselier Olaf Scholz (SPD) benadrukte voorafgaand aan de stemming het recht op asiel.

Tot het laatste moment was onduidelijk of de motie zou worden aangenomen: eerder leek de nieuwe, links-conservatieve partij Bündnis Sahra Wagenknecht (BSW) voor te stemmen, maar woensdag liet de partij weten zich te onthouden van stemming. Mede dankzij steun van parlementariërs van de liberale FDP haalde de motie genoeg stemmen. Het is nog niet duidelijk wie precies voor en tegen gestemd hebben.

Een tweede motie, voor meer bevoegdheden voor de veiligheidsdiensten (zoals het gebruik van gezichtsherkenningssoftware en opslag van IP-adressen), werd niet aangenomen. De CDU kwam met de moties onder meer als reactie op een dodelijke steekpartij in Beieren. De verdachte is een Afghaanse man met psychische problemen.

Accepteren steun AfD

Omdat de CDU voor de plannen geen steun kon vinden bij de linkse en middenpartijen, voelde die zich genoodzaakt steun van de AfD te accepteren. Sinds de opkomst van de AfD was het in de Bondsdag gebruik geen meerderheid voor een motie te halen met steun van de AfD. Merz zag er niets in de moties daarom terug te trekken „alleen maar omdat de SPD en de Groenen ertegen zijn en de AfD er mogelijk voor is”, zei hij afgelopen weekend op een campagnebijeenkomst in Fulda. In een eerder interview met de Duitse zender ZDF zei hij „goede” voorstellen niet te willen laten stranden enkel omdat „de verkeerde mensen” dat ook goede voorstellen vinden.


Lees ook

CDU-kopman Merz zet in op ‘Europe first’ en zijn achterban vindt het prachtig

Kanselierskandidaat voor de CDU Friedrich Merz op een verkiezingsbijeenkomst  zaterdag.

Dat de CDU in deze stemming afhankelijk was van de AfD, verweet Merz de regeringspartijen SPD en de Groenen: als zij de motie zouden steunen, was dat niet nodig geweest. De SPD diende zelf voorstellen in, die de CDU niet steunde.

Niet alleen in de politiek leven zorgen over het doorbreken van dit taboe door de CDU: de Duitse katholieke en protestantse kerken waarschuwden in een gezamenlijke brief aan het parlement voor samenwerkingen met radicaal-rechtse partijen. Sommige afdelingen van de AfD, dat volgens de peilingen op de tweede plek staat in de verkiezingsstrijd, worden door de Duitse inlichtingendiensten als extreemrechts en gevaarlijk bestempeld.

Jullie hoeven niet op AfD te stemmen voor wat jullie willen

Julia Klöckner
CDU-politica

‘Democratisch alternatief’

Hoewel de CDU in woorden uitdrukkelijk afstand van de AfD blijft nemen – ook in de motie schrijft de partij dat de AfD xenofobie en complottheorieën verspreidt – schepte het woensdag een precedent waarmee het volgens links bijdraagt aan de normalisatie van de AfD, het „politieke midden” afschaft en afdoet aan de eigen geloofwaardigheid als het gaat om de belofte na de verkiezingen niet met AfD samen te werken. In de peilingen staat de CDU op kop.

Illustratief voor dat laatste is volgens critici de recente en inmiddels verwijderde Instagram-post van CDU-politica Julia Klöckner, waarin ze AfD-kiezers aansprak en waarmee de nadruk ook op de overeenkomsten tussen de twee partijen kwam te liggen: „Jullie hoeven niet op AfD te stemmen voor wat jullie willen. Daar is een democratisch alternatief voor: CDU.”

Vrijdag stemt de Bondsdag over een voorstel van de CDU dat de „toestroom van buitenlanders” moet beperken door bijvoorbeeld gezinshereniging op te schorten en uitzettingen door de politie in bepaalde gevallen mogelijk te maken zonder tussenkomst van de immigratiedienst. Naar verwachting wordt ook die motie aangenomen met steun van de AfD.