N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Bankrun VS Nadat de Amerikaanse bank First Republic maandag bekendmaakte dat er voor 100 miljard dollar van rekeningen was gehaald, kelderde deze week de beurskoers. Kan deze bank dat overleven? En dreigt een opleving van de bankencrisis?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data99770165-6a55f9.jpg)
Foto Spencer Platt/AFP/Getty Images
En weer verkeert een Amerikaanse bank in grote problemen. Ditmaal gaat het om de in San Francisco gevestigde, middelgrote First Republic Bank, die vooral regionaal actief is. De beurskoers van de bank is sinds maandag in een vrije val geraakt, en momenteel is het maar zeer de vraag of de bank het weekend overleeft. Daarmee zou First Republic – na Silicon Valley Bank (SVB) en Signature Bank – de derde Amerikaanse bank zijn die omvalt. Vijf vragen over de nieuwe onrust.
1Het was toch juist weer rustig in bankenland?
Sinds de val van de Amerikaanse banken SVB en Signature begin maart, en kort daarna ook die van de Zwitserse gigant Credit Suisse, leek de bankenonrust in de Verenigde Staten en Europa inderdaad weer geluwd. Maar met de nadruk op leek. Zonder daar veel ruchtbaarheid aan te geven liepen ook bij First Republic de afgelopen weken klanten massaal weg. In totaal haalden zij zo’n 100 miljard dollar weg, van de 200 miljard die ze er eind vorig jaar nog hadden gestald. Dat bleek maandag, toen de bank openheid van zaken moest geven bij de kwartaalcijfers. Na die mededeling sloeg ook bij beleggers de paniek toe. De aandelenkoers stortte in, van zo’n 16 dollar op maandag naar 5,50 dollar nu.
2First Republic. Dat klinkt als een bekende naam.
Klopt. Eerder was er ook al onrust rond deze bank, die qua balanstotaal (200 miljard dollar) tot de top vijftien van de circa 4.000 banken in de VS behoort. Een dag na het faillissement van SVB stonden bij First Republic rijen rekeninghouders op de stoep om hun geld weg te halen. Maar die bank werd vervolgens geholpen door een consortium van de allergrootste banken in de VS, waaronder JPMorgan Chase, Bank of America, Citigroup en Wells Fargo. Zij stalden gezamenlijk 30 miljard dollar bij de bank om andere rekeninghouders gerust te stellen dat First Republic echt ‘veilig’ was.
Dat leek aanvankelijk te werken. Althans, de paniek die er ook bij beleggers was uitgebroken, ging weer liggen. Maar achter de schermen gingen rekeninghouders dus gewoon door met hun tegoeden op te heffen, zo werd maandag pijnlijk duidelijk. Inclusief de vorige onrust is van de oorspronkelijke beurswaarde van First Republic nu 93 procent verdampt.
3Wat is het probleem met deze bank?
In de kern is hier hetzelfde aan de hand als eerder bij SVB, al zijn die twee banken niet helemaal vergelijkbaar. First Republic is bijvoorbeeld veel meer een ‘gewone’ bank dan SVB, die vooral geld uitleende aan hippe maar risicovollere techbedrijven in Silicon Valley. First Republic leent geld uit aan allerlei soorten ondernemingen, net als bijvoorbeeld ING en ABN Amro.
De overeenkomst met SVB is dat ook First Republic flinke papieren verliezen lijdt op beleggingen als gevolg van de stijgende rente. Op zich zijn die papieren verliezen niet zo erg. Maar als ze ‘echt’ worden omdat de bank de beleggingen moet verkopen, bijvoorbeeld als er geld nodig is om vertrekkende rekeninghouders uit te betalen, kan dat wél problematisch worden. Zeker als er heel veel beleggingen tegelijk moeten worden verkocht – zoals de afgelopen maanden.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/03/data98103063-52405d.jpg)
Lees ook dit vragenstuk over de bankencrisis.
De bank heeft er inmiddels nog een probleem bij. Na de vorige paniek kwam er behalve een hulplijn van de grote banken ook een van de overheid: First Republic mocht ongelimiteerd geld lenen bij een speciaal overheidsloket, zodat er altijd genoeg ‘liquiditeit’ was om de weglopende klanten uit te kunnen betalen. Die hulplijn heeft First Republic met beide handen aangegrepen, maar er zat wel een prijskaartje aan: de rente op die leningen bedraagt 4 procent.
Tegelijkertijd liepen depositohouders dus weg, die vaak een lagere of zelfs geen rente ontvingen. Daardoor is de winstgevendheid van de bank verder aangetast, waardoor het weer moeilijker wordt om uit de problemen te komen. De bank heeft om die reden maandag ook een ingrijpend bezuinigingsprogramma aangekondigd. Van de 7.200 werknemers wordt bijvoorbeeld een kwart in de komende twee maanden ontslagen.
Maar of het genoeg is, en vooral of beleggers en rekeninghouders het geduld kunnen opbrengen om die operatie af te wachten, zal moeten blijken. Daarbij hielp niet dat de topman van First Republic maandag, bij de aankondiging van het slechte nieuws en de bezuinigingsmaatregelen, weigerde vragen van analisten te beantwoorden.
4Gaat ook deze bank nu omvallen?
De Amerikaanse autoriteiten zijn in elk geval in de hoogste staat van paraatheid, melden Amerikaanse media. First Republic zelf zei maandag nog andere „strategische opties” te onderzoeken om een rampscenario te voorkomen, waaronder het verkopen van onderdelen of zelfs een volledige verkoop van de bank. Die laatste route zou overigens ook gewoon einde bank betekenen.
Tegelijkertijd zou daar op dit moment weinig animo voor zijn, omdat niemand zijn handen aan First Republic zou willen branden. De grote banken die eerder te hulp schoten, zouden ook niet happig zijn. Zelfs niet nu hun eigen deposito’s ter waarde van 30 miljard dollar bij First Republic gevaar lopen, omdat volgens het Amerikaanse depositogarantiestelsel tegoeden tot maximaal 250.000 dollar zijn beschermd bij de implosie van een bank. Enkele private equity-investeerders zouden wel belangstelling hebben getoond, maar de Amerikaanse regering zou niet warm lopen voor een overname door zo’n investeringsmaatschappij. Die is beducht voor het beeld dat op winst beluste, agressieve investeerders zouden profiteren van de ellende.
Momenteel is er grote druk op de Amerikaanse autoriteiten om een publieke afkondiging te doen dat tegoeden van rekeninghouders bij First Republic volledig worden gegarandeerd, als onderdeel van een reddingsoperatie. Dat deden de instanties eerder ook bij SVB en Signature en het kan helpen de rust terug te doen keren. Maar het liefste doet de overheid dat niet; regels zijn er niet voor niets. Het zijn overigens de Amerikaanse banken zelf (met zijn allen) die dan garant staan voor de tegoeden, niet de overheid. Het depositogarantiestelsel werd hiertoe aangepast na de vorige bankencrisis. De banken moesten in geval van nood elkaar maar redden, was het idee.
5 Is er risico op verdere ‘besmetting’?
Dat is afwachten, en vooralsnog moet de komende uren of dagen eerst nog duidelijk worden wat er met First Republic gebeurt. Amerikaanse media melden op basis van anonieme bronnen dat de Amerikaanse regering in ieder geval niet bezorgd is over verdere besmetting binnen het bankwezen. Maar het is op zich logisch dat de autoriteiten dat zeggen: als ze het tegenovergestelde zouden aangeven, wakkeren ze mogelijk zelf de onrust verder aan.
Een belangrijke beursgraadmeter voor regionale Amerikaanse banken stond donderdagmiddag (Nederlandse tijd) 4 procent lager dan toen het nieuws over First Republic naar buiten kwam. Dat is een teken van enige nervositeit, maar (nog) niet van grote paniek. Toen SVB omviel ging die index veel harder onderuit. Europese banken staan sinds de paniek licht in de min. In de VS staan ook aandelen van andere bedrijven enigszins onder druk, een teken dat beleggers toch niet helemaal gerust zijn en bezorgd zijn over de impact van verdere bankenproblemen op de rest van het bedrijfsleven. In de Europese bankenwereld gonsden na de val van Credit Suisse nog geruchten over Deutsche Bank, maar juist die bank maakte donderdag haar hoogste kwartaalwinst van het laatste decennium bekend.
Een bankenanalist zei tegen de Financial Times: „Ik denk dat veel beleggers dit als een geïsoleerd geval zien. Maar tegelijkertijd: zodra ze dat zeggen, kijken ze over hun schouder of een andere bank hen niet stiekem aan het besluipen is. De kakkerlakkentheorie geldt hier: als je er één ziet, zullen er vast meer zijn.”
