Den Haag wil dat er minder expats, internationale studenten en arbeidsmigranten naar de stad komen. Voordat werknemers uit het buitenland komen, moeten werkgevers de garantie geven dat hun huisvesting geregeld is. Den Haag wil zo voorkomen dat de woningmarkt voor eigen bewoners nog verder op slot gaat. Volgens wethouder Martijn Balster (Wonen, PvdA) wordt die markt steeds meer een verdringingsmarkt, die „alleen nog maar om kapitaalkracht draait”.
„Expats stuwen de prijs op en maken woningen onbetaalbaar voor de midden- en lage inkomens”, zegt Balster. Volgens de gemeente wonen er 20.000 expats en 50.000 arbeidsmigranten in de stad, al is dat laatste een schatting, omdat er 30.000 mensen officieel geregistreerd zijn. In totaal heeft Den Haag ruim een half miljoen inwoners.
Balster: „Het kan niet zo zijn dat er voor de mensen die hier zijn opgegroeid in de stad geen plaats meer is door een ongelimiteerde instroom van expats en arbeidsmigranten. Met de boodschap dat mensen met een normaal inkomen zich niet meer kunnen binden in hun eigen stad, komt de vraag aan de orde of Den Haag die groei van expats en arbeidsmigranten nog wel aankan.”
Muurvast
Met de verplichting om huisvesting te regelen voor werknemers haakt de gemeente aan bij voorstellen van het ministerie van Sociale Zaken en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Vorig jaar is er al mee geëxperimenteerd in onder meer Rotterdam. De resultaten worden later deze maand gepresenteerd aan demissionair minister Karien van Gennip (Sociale Zaken, CDA). In een rapportage moet het bedrijf vermelden hoeveel arbeidsmigranten er nodig zijn om opdrachten uit te voeren.
Want de Haagse woningmarkt zit volgens de wethouder muurvast, meer dan in andere grote steden. Den Haag is de meest dichtbevolkte stad van Nederland en heeft, ingeklemd tussen de Noordzee en groen, nauwelijks ruimte om nieuwe woningen te bouwen.
Volgens Balster zijn particuliere woningen de afgelopen jaren op grote schaal in handen gekomen van beleggers, en dus speelbal geworden voor speculanten. „Amsterdam heeft de reputatie op dat gebied”, zegt Balster, maar Den Haag volgt op de voet. „De huurprijzen zijn daardoor omhoog gegaan. Dat had eerder aangepakt moeten worden.”
1.200 euro per maand
Woningzoekenden betalen daarvoor de prijs. Zoals Myrthe (25, ze wil niet haar achternaam in de krant omdat haar werkgever dat niet goed vindt). Haar baan bij een gerenommeerd internationaal bedrijf in Den Haag was rond, haar vriend kon aan de slag in Delft. Alleen de huisvesting nog. Eerder dit jaar konden ze tijdelijk huren, een appartement van krap 67 vierkante meter voor 1.200 euro. Maar een koopwoning vinden wil niet lukken. Vorige maand dacht ze een kans te maken. Voor een koopwoning met een vraagprijs van 375.000 euro had ze 405.000 euro over. Maar dat was niet genoeg.
De regio Den Haag en omgeving telt inmiddels 175.000 woningzoekenden, onder wie zo’n 56.000 in de sociale huursector. In heel Nederland wonen jongeren tussen de 20 en 30 jaar steeds vaker gedwongen thuis. Dat was 40 procent in 2003, inmiddels gaat het om 46 procent, zo blijkt uit cijfers van het CBS.
In Den Haag is dat niet anders. Zoals Nicky Raster (25), geboren en getogen in Den Haag. Raster woont nog bij haar ouders, noodgedwongen. Als deeltijdstudent creative business aan de Hogeschool van Amsterdam maakt ze op de Haagse woningmarkt nauwelijks kans. Met haar ouders is ze bezig geweest met naburige gemeenten als Rijswijk of Voorburg. „Daar waren nog wel eenkamerappartementen te krijgen voor 300.000 tot 360.000 euro. Dat durfden we niet aan, omdat je niet weet of dat soort kleine woningen over een paar jaar nog wel voor die prijs verkocht kunnen worden.”
Met de Wet betaalbare huur, waarmee de Tweede Kamer enkele weken geleden akkoord ging, mag een middelgrote woning straks maximaal 1.123 euro huur per maand kosten. De huurwetten, zoals die over huurprijsregulering en het verbod op tijdelijke contracten geven de Haagse woningmarkt volgens Balster iets meer lucht. „Dat wettelijk verbod op tijdelijke huurcontracten heeft de speculatie geremd. De Wet betaalbare huur brengt in Den Haag 15.000 tot 25.000 woningen terug in het betaalbare huursegment.” Hij wijst ook op de Wet goed verhuurderschap. Die biedt de gemeente volgens Balster de mogelijkheid om bestuurlijk in te grijpen als we wanpraktijken van huisbazen constateren. „Huurders hoeven niet meer individueel naar de huurcommissie; wij kunnen boetes uitdelen.”
Lees ook
‘Niemand verlengt nog een aflopend huurcontract’
Leegstand bestrijden
Woekeren met de beperkte ruimte in de stad is voorlopig de kern van het Haagse woningbeleid. Zoals het bevorderen van doorstroming, waardoor ouderen opschuiven om ruimte te maken voor jonge gezinnen. Balster: „We proberen mensen te verleiden kleiner te gaan wonen.”
De aanpak van illegale bewoning en leegstand moet volgens Balster ook wat ruimte bieden. „Met woningcorporaties onderzoekt de gemeente of illegale bewoning beter aangepakt kan worden.” Net als leegstand. Die is zo’n 5,5 procent, er staan volgens Balster zesduizend woningen langer dan twee jaar leeg. „Elke leegstaande woning is er één te veel.”
Balster wil ook meer grip op de kwaliteit van de particuliere woningvoorraad in kwetsbare buurten als Laak en de Schilderswijk. „We krijgen die woningvoorraad nu onvoldoende op de kaart. In buurten als Laak of de Schilderswijk maken malafide huiseigenaren de dienst uit en functioneren verenigingen van eigenaren slecht”, zegt Balster. Volgens hem levert dat verloedering in die huizen én de wijken op. De gemeente wil het liefst woningen opknappen en verduurzamen, maar als dat niet lukt – door onwillige huisbazen bijvoorbeeld – dan is het volgens de wethouder een optie om „op grote schaal uit te kopen.”