Spanje is de nieuwe wereldkampioen – en onderstreept de nieuwe macht van Europa in de sport

WK voetbal Spanje is wereldkampioen door een 1-0 zege op het Engeland van bondscoach Sarina Wiegman. De Spaanse ploeg vormde in het veld een hecht collectief, ondanks een conflict met de eigen bondscoach.

Het Spaanse supertalent Salma Paralluelo tijdens de finale, die Spanje met 1-0 won.
Het Spaanse supertalent Salma Paralluelo tijdens de finale, die Spanje met 1-0 won. Foto Steve Markham/AP Photo

Spanje is wereldkampioen. Het beste elftal van het WK in Australië en Nieuw-Zeeland komt dus uit Europa. En dat is geen toeval. Het epicentrum van het voetbal voor vrouwen is van de Verenigde Staten verschoven naar het continent waar de sport is uitgevonden. Meer dan honderd jaar behoren de mannen in Europa tot de absolute wereldtop, en de tijd is nu aangebroken dat traditionele (mannelijke) voetballanden als Spanje, Engeland en Frankrijk ook bij de vrouwen heersen. De Duitsers – die al in 2003 en 2007 de wereldtitel veroverden – gelden wat dat betreft als de pioniers. Al kwam Duitsland dit keer verrassend genoeg niet verder dan de groepsfase.

Wiegmans tweede WK-finale

Voor het eerst stonden Spanje en Engeland tegenover elkaar in een finale van een WK voetbal voor vrouwen. Beide landen veroverden al wel wereldtitels bij de mannen. Spanje in 2010 en Engeland in 1966. Nu is het Zuid-Europese land samen met Duitsland de enige die zich bij beide seksen wereldkampioen mag noemen. Bondscoach Sarina Wiegman verloor met Engeland persoonlijk haar tweede WK-finale op rij. Dat gebeurde in een spannende eindstrijd waarin Olga Carmona in de 29ste minuut het enige doelpunt van de wedstrijd maakte. In de tweede helft miste Jenni Hermoso nog een strafschop voor Spanje. Linksback Carmona van Real Madrid toonde na haar treffer een ondershirt met het woord: Merchí. Als eerbetoon aan de onlangs overleden moeder van een vriendin.

Lees ook: een profiel van Alèxia Putellas, geschreven aan het begin van het WK. Over de sterspeler die de spelersgroep van Spanje aan elkaar lijmde.

Spanje – met Aitana Bonmatí als beste speler van het WK – is wereldkampioen van het collectief geworden. En dat óndanks bondscoach Jorge Vilda, tegen wie vorig jaar verzet was van vijftien spelers die zijn vertrek eisten. Ze konden zich niet langer vinden in zijn stringente werkwijze. Vilda bleef en zegde op zijn beurt het vertrouwen op in de groep ‘rebellen’. Na een bemiddelingspoging van stervoetballer Alèxia Putellas kwamen twaalf spelers terug van hun eis. Het Barça-drietal Mapi León, Patri Guijarro en Clàudia Pina hield voet bij stuk, en ontbrak op het WK.

Vilda en zijn spelers sloten in aanloop naar het WK een soort wapenstilstand met één gemeenschappelijk doel: de wereldtitel. Naar buiten toe werd meer dan een maand lang de schijn opgehouden dat er sprake was van een eenheid. Maar na het laatste fluitsignaal van de Amerikaanse scheidsrechter Tori Penso maakten de beelden veel duidelijk. De spelers vierden hun eigen feestje op het veld, en Vilda deed dat zonder hen langs de lijn met zijn staf.

Enorme ontwikkeling

De Spaanse wereldtitel is weer een bewijs voor de enorme ontwikkeling die de sport sinds 1991 heeft doorgemaakt. Bij het eerste WK in China was de top beperkt tot landen waar voetbal voor mannen níet de dominante sport was. Zo behoorden China, Nieuw-Zeeland, de VS, Japan, Taiwan, Noorwegen, Zweden, Denemarken en Nigeria tot de deelnemers, naast drie landen met een wereldtitel bij de mannen: Brazilië, Duitsland en Italië.

De hoofdprijzen bij de eerste acht WK’s werden verdeeld door slechts vier landen. Na de eerste wereldtitel voor de VS werden Noorwegen (1995), Duitsland (twee keer dus) en Japan (2011) wereldkampioen in de sport die tot voor kort nog maar een zeer beperkt aantal profcompetities voor vrouwen kende.

De in 2007 opgerichte competitie in de Verenigde Staten, de Women’s Professional Soccer (WPS), gold lang als het walhalla. Europese spelers onder wie de Nederlandse Daphne Koster, de Zweedse Kosovare Asllani en de Spaanse Verónica Boquete zochten er hun heil.

Geen toekomst in Zweden

Twee decennia geleden golden Zweden, Noorwegen en Duitsland in Europa als the places to be voor de beste vrouwen. De Braziliaanse wereldster Marta verdedigde er de kleuren van Umea IK, Tyresö en Rosengard. Nederlandse internationals als Manon Melis, Lieke Martens en Daniëlle van de Donk speelden eveneens in de Zweedse Damallsvenskan. Oranje-captain Sherida Spitse verdiende in het verleden drie jaar lang haar geld bij het Noorse LSK Kvinner FK. En middenvelder Jackie Groenen speelde aan het begin van haar loopbaan bij de Duitse clubs SGS Essen en FCR Duisburg.

Lees ook: een terugblik op het WK in vier hoofdstukken. Over topvoetbal, homoseksualiteit en feminisering

De huidige generatie Europese sterren is niet geïnteresseerd in de Noord-Amerikaanse profcompetitie en ziet ook geen toekomst meer in Zweden en Noorwegen. Sterker nog; Amerikaanse, Zweedse en Noorse topspelers willen zelf nu ook liever spelen bij ‘nieuwe’ Europese topclubs in het voetbal voor vrouwen, zoals FC Barcelona, VfL Wolfsburg, Olympique Lyon en Arsenal. De overstap van de Amerikaanse topspits Alex Morgan in 2017 van Orlando Pride naar Lyon was veelzeggend. Met een kleine 7 miljoen euro aan inkomsten (salaris en sponsoring) is Morgan, inmiddels aan het afbouwen in eigen land, de beste betaalde speler ooit.

75.784 toeschouwers

Morgan is echter lang niet de beste speler op aarde. Nooit geweest ook. Haar landgenote Megan Rapinoe was in 2019 als wereldkampioen de laatste Amerikaanse die tot FIFA’s beste voetballer van de wereld werd verkozen. De laatste drie winnaars – Lucy Bronze (2020) en Alèxia Putellas (2021 en 2022) – komen uit respectievelijk Engeland en Spanje. Ze stonden op zondag tegenover elkaar in het Australia Stadium van Sydney waar voor 75.784 toeschouwers de WK-finale werd gespeeld.

Bronze en Putellas zijn ploeggenoten bij FC Barcelona, de club die zich dit jaar opnieuw Europa’s beste toonde door de finale van de Champions League in Eindhoven te winnen van Wolfsburg. Het elftal kan niet alleen worden gezien als de beste ploeg van de wereld, maar vormde met negen selectiespelers ook de basis van het succes van Spanje. Een basis die in 2007 nog heel wankel was toen het elftal van Barcelona na degradatie bijna was opgeheven. In plaats daarvan werd het voetbal voor vrouwen er geprofessionaliseerd en werd de jacht op de top ingezet.

Net als bij de mannen in 2010 plukt La Roja nu ook bij de vrouwen de vruchten van een unieke generatie bij FC Barcelona grootgebrachte spelers. En er komt meer aan. Barcelona-spits Salma Paralluelo (19) werd uitgeroepen tot de beste jonge speler van het WK.