N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/06/web-1206buimausoleum-1.jpg)
Forensische experts zijn begonnen met het opgraven van de stoffelijke overschotten van slachtoffers van de Spaanse Burgeroorlog uit het voormalige mausoleum van de Spaanse oud-dictator Francisco Franco. Dat meldt de Spaanse regering maandag. Een multidisciplinair team, bestaande uit onder meer archeologen en genetici, werkt aan het terugvinden van de resten die zijn opgeëist door de familieleden van 128 slachtoffers.
„Het is gerechtigheid voor al die families die hebben gevraagd om de stoffelijke resten van hun dierbaren terug te vinden”, zei Félix Bolaños, de minister die verantwoordelijk is voor de opgravingen, op de Spaanse zender RTVE. Hij benadrukte dat het opgravingen in opdracht van zowel republikeinse als francoïstische families betreft en noemde de operatie een kwestie van „pure menselijkheid”.
Familieleden willen al jaren toegang tot de resten van hun dierbaren, om ze zelf te kunnen begraven. Tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) werden lichamen uit alle delen van Spanje naar de ‘Vallei der Gevallenen’ gehaald en vaak anoniem (her)begraven. In totaal liggen er tienduizenden slachtoffers van de burgeroorlog begraven, van wie zo’n 15.000 anoniem. Inmiddels heeft de vallei een andere naam en ligt Franco er zelf ook niet meer.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/04/data84875975-55669a.jpg)
Franco herbegraven
Zijn lichaam werd in 2019 per helikopter overgebracht naar een familiegraf in El Prado. Dit gebeurde na een lange juridisch strijd, waarin de familie van Franco de verplaatsing probeerde te voorkomen. Uiteindelijk oordeelde het Spaanse Hooggerechtshof dat Franco mocht worden herbegraven in El Prado.
Franco, die Spanje met ijzeren hand regeerde vanaf de burgeroorlog tot zijn dood in 1975, verdeelt het land nog altijd. Het mausoleum, dat onder Franco’s bewind gedurende achttien jaar door politieke gevangenen gebouwd werd, werd in de jaren voor 2019 steeds meer een bedevaartsoord voor Franco-aanhangers.
‘Stap op weg naar verzoening’
De opgravingen zijn een volgende stap van linkse premier Pedro Sánchez om het verleden te verwerken en de Spaanse geschiedenis op een andere manier te vertellen. Vorig jaar nam zijn regering een wet aan die de regering verantwoordelijk stelt voor het opgraven en identificeren van lichamen van slachtoffers van Franco’s regime uit anonieme massagraven.
Premier Sánchez wil de plek van zijn fascistische betekenis ontdoen en omvormen tot een gedenkteken voor de 500.000 mensen die omkwamen tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Hij noemde de verplaatsing van Franco’s lichaam destijds een „stap op weg naar verzoening”.
