„Hij heeft me op zijn kamer geroepen en begon me allerhande vragen te stellen over seksualiteit”, vertelde Emmanuel Henckens vorig jaar in Godvergeten. In de bekroonde VRT-documentaire getuigden slachtoffers van seksueel misbruik in de Belgische katholieke kerk voor het eerst op televisie. Aan zijn keukentafel in de stad Genk legde Henckens, inmiddels 65 en grijs, met hese stem aan tv-kijkend Vlaanderen uit hoe hij na het overlijden van zijn vader naar een internaat moest. Daar nam een pater Henckens op zijn twaalfde apart. „Hij zei dat er iets scheelde met me en dat hij het wilde nakijken. Er was een kleine badkamer. Deur dicht en ja, daar is het gebeurd.”
Henckens werd vijf jaar lang misbruikt door twee paters. De Belgische kerk heeft hem en veertien anderen ‘in alle discretie’ uitgekozen om volgende week op een geheime plek in België paus Franciscus te ontmoeten. Dat heeft Henckens dinsdag bekendgemaakt in de krant Het Belang van Limburg.
Voor het eerst in dertig jaar komt de paus naar België, waar nog de helft van de bevolking zichzelf als katholiek ziet. Aanleiding voor het bezoek is de zeshonderdste verjaardag van de Katholieke Universiteit Leuven. Alle aandacht gaat echter uit naar de ontmoeting met misbruikslachtoffers. Over de omstreden bijeenkomst, en de wijze waarop die tot stand kwam, klinkt in België veel kritiek.
Selectierondes
Want de regie is niet in handen van de slachtoffers, maar ligt volledig bij de kerk. Een groep bisschoppen bepaalde via verschillende selectierondes de deelnemers. Wie dat zijn blijft geheim. De angst bestaat dat het vooral om personen gaat die weinig kritiek hebben op hoe de kerk de misbruikschandalen aanpakt, al weerspreekt de kerk die kritiek.
Op de geheime plek krijgen de slachtoffers een uur met de paus: vier minuten per persoon, inclusief binnen- en buitengaan en de vertaling door een Vaticaanse tolk
„De groep vertrekt volgende week vrijdag om 16.30 uur in een geblindeerd konvooi vanuit Brussel naar een onbekende bestemming”, zegt priester Rik Devillé tegen NRC. „Het klinkt bijna als in een Amerikaanse blockbuster.” Devillé staat al decennia misbruikslachtoffers bij en treedt geregeld op als spreekbuis van een deel van de slachtoffers.
Op de geheime plek krijgen de slachtoffers een uur met de paus: vier minuten per persoon, inclusief binnen- en buitengaan en de vertaling door een Vaticaanse tolk.
Parallel met misbruik
In alle geheimdoenerij van de kerk ziet Emmanuel Henckens een parallel met het misbruik zelf. „Het is datzelfde gevoel van alle controle uit handen te geven”, zegt hij in De Standaard. „Jij wordt uitgekozen, jij zult dan op onze voorwaarden komen praten. Maar niemand mag ervan weten, alles moet achter gesloten deuren plaatsvinden. Dat onevenwicht in macht wringt.”
Niemand mag ervan weten, alles moet achter gesloten deuren plaatsvinden. Dat onevenwicht in macht wringt
Misbruik binnen de Belgische kerk gold decennia als een publiek geheim. De bekentenis van de Brugse bisschop Roger Vangheluwe, die jarenlang zijn eigen neef misbruikte, werd in 2010 wereldnieuws. „Dat zorgde voor een kentering”, zegt Devillé. „Ook de uitzending van Godvergeten bracht een nieuwe golf van overlevers teweeg die zich bekendmaakten.” Devillé spreekt alleen al in Vlaanderen over bijna tweeduizend slachtoffers.
De ontmoeting met de paus noemt Devillé „windowdressing met gesloten deuren. Kijk naar ontmoetingen met slachtoffers elders op de wereld: dat heeft 0,0 opgebracht. De paus blijft beter thuis.”
Lees ook
Justitie België wil niemand meer vervolgen voor misbruik binnen katholieke kerk en ‘Operatie Kelk’ afsluiten
