Bagagemedewerkers halen koffers uit het laadruim van een vliegtuig van TUI op op luchthaven Rotterdam The Hague Airport in de Zestienhovensepolder.
Foto Jeffrey Groeneweg/ANP
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Interview
Sebastian Ebel Topman TUI Group
TUI, een van ’s werelds grootste reisconcerns, herstelt van de pandemie. Een nieuwe topman moet het bedrijf vlot trekken, maar hij heeft een probleem in Nederland: Schiphol.
Lovende woorden heeft Sebastian Ebel, de nieuwe topman van reisgigant TUI Group, voor zijn Nederlandse medewerkers. De Duitser, die sinds vijf maanden het concern leidt, is woensdag 1 maart op ‘staatsbezoek’ bij TUI Nederland in Rijswijk. Een dag eerder was hij op het kantoor in Brussel.
Vanaf de brede trap in de Rijswijkse hal presenteert Ebel zich aan zijn Nederlandse collega’s. Hij prijst de reisbureaus, die lang dicht waren tijdens de pandemie. „Je moet én in winkels reizen verkopen én online werken.” Hij is vol lof over de treinvakanties die de Nederlandse tak organiseert. En hij vraagt zich af waarom TUI ook niet in Duitsland sportreizen verkoopt. Ebel houdt van voetbal. Hij was lang (onbetaald) voorzitter van profclub Eintracht Braunschweig in zijn woonplaats in Noord-Duitsland.
Maar in de wandelgangen in Rijswijk gaat het over iets heel anders. TUI heeft in Nederland een groot probleem. En dat heet Schiphol.
Kort geding
Twee dagen na Ebels bezoek melden TUI en KLM, Delta, Corendon en easyJet dat zij een kort geding aanspannen tegen de Nederlandse staat. Zij willen dat het kabinet de krimp van Schiphol herziet. Als de luchthaven vanaf 2024 minder vluchten mag bedienen, kunnen minder mensen op vakantie en hebben TUI en consorten minder inkomsten.
Ook op kortere termijn zijn er zorgen over Schiphol. „Eerst meldde de luchthaven dat er geen problemen zouden zijn in de meivakantie”, zegt Ebel in een interview na de bijeenkomst in Rijswijk. „Nu zijn er toch reisbeperkingen. Een onaangename verrassing.”
Lees ook: Directeur TUI Nederland: ‘Het probleem ligt bij Schiphol, en Schiphol moet het oplossen’
Volgens hem heeft TUI vorig jaar tientallen miljoenen euro’s uitgetrokken om de problemen op Europese luchthavens te beperken. „We hebben eigen servicemedewerkers op vliegvelden gestationeerd, vliegtuigen in reserve gehouden. Het kromme is dat wíj onze klanten moeten compenseren – volgens de Europese passagiersrichtlijn – terwijl Schiphol zijn werk niet doet. Dat is volstrekt onacceptabel.”
In Brussel heeft vliegveld Zaventem de zaken wel prima onder controle, aldus Ebel. Hij is zo complimenteus dat het een signaal lijkt aan Schiphol. Wil hij meer vluchten verplaatsen naar België, net als Transavia en Corendon? „Wij volgen de klant. maar Brussel ligt dicht bij Zuid-Nederland. En bij Duitsland.”
TUI wil in elk geval meer vliegen vanaf het kleinere Antwerpen. Wat Schiphol betreft, wacht Ebel op een voorstel voor schadevergoeding. Vindt het concern die onvoldoende, dan stapt het naar de rechter.
De chaos op Schiphol raakte de financiële resultaten. TUI’s West-Europese tak, inclusief Nederland, was het enige bedrijfsonderdeel dat zijn resultaat zag dalen in het eerste kwartaal van zijn gebroken boekjaar (oktober-december). „Vooral door de situatie op Schiphol”, aldus het concern. Alle andere onderdelen presteerden beter dan een jaar eerder.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98067165-317c00.jpg|https://images.nrc.nl/rtFdM5UP_UKAapeHj9xqIoxPB5M=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98067165-317c00.jpg|https://images.nrc.nl/SxHPsMVJ_0FoSG7_c29LVzkCawI=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98067165-317c00.jpg)
Vlot trekken
Schiphol is een van de dossiers waarop Sebastian Ebel TUI vlot moet trekken na de pandemie. Na twee coronajaren, die het concern overleefde dankzij miljardensteun van de Duitse staat, haalde TUI in boekjaar 2022 een omzet van 16,5 miljard euro. Voor de pandemie was dat 19 miljard. Het nettoverlies van de groep over 2022 bedroeg 213 miljoen euro. In 2019 haalde TUI 532 miljoen euro winst, in voorgaande jaren nog meer.
Met ruim 60.000 medewerkers is de groep, die in 2014 ontstond uit een fusie van het Britse TUI Travel en het Duitse TUI AG, het grootste reisbedrijf van Europa. De belangrijkste concurrent is Booking.com. Anders dan dat onlinebedrijf heeft TUI eigen hotels, vliegtuigen, cruiseschepen en reiswinkels.
Dat bezit was een zorg tijdens de coronacrisis. In de eerste maanden van de pandemie viel 98 procent van de omzet weg, maar de kosten liepen door. Nu zorgen de eigen hotels, schepen, vliegtuigen en reisbureaus er volgens Ebel echter voor dat TUI de crisis sneller te boven lijkt dan concurrenten die meer capaciteit (vluchten, hotelbedden) extern moeten inkopen. Het aantal boekingen trekt aan.
Is de crisis in het toerisme voorbij?
„We moeten niet overmoedig worden. De omzet is hoger, het aantal klanten is groter dan vorig jaar, maar het is nog steeds minder dan in 2019.
„Ik was sceptisch over het hersteltempo. Niet zozeer bij TUI, maar er zijn nog steeds segmenten van de reiswereld die langzamer opstarten. Bijvoorbeeld intercontinentale reizen. Er waren behoorlijk wat uitdagingen: de beperkingen op de bestemmingen, de prijsstijgingen, de sterke dollar en de logistieke problemen zoals op Schiphol. En die issues zijn er nog steeds.”
Bij de kwartaalcijfers half februari gaf u geen voorspelling voor het resultaat. Wat verwacht u voor 2023?
„Als de luchthavens doen wat ze beloven, moet het een redelijk normale zomer worden. We verwachten dat wij het bedrijfsresultaat dit jaar aanzienlijk verbeteren.”
Tijdens de crisis hield de Duitse overheid TUI op de been met een stille deelneming en andere financiële hulp. In december zei u dit jaar de steun uit het ‘economisch stabilisatiefonds’ te willen aflossen met minstens 730 miljoen. Lukt dat?
„De aandeelhoudersvergadering heeft ons half februari akkoord gegeven om nieuw kapitaal op te halen. Dat willen we dit jaar doen. Hiermee willen we de staatssteun afbetalen en onze schuld verminderen. Dat verlaagt de rentelasten en maakt TUI weer volledig onafhankelijk. We zijn de Duitse staat dankbaar voor de coronasteun.”
Dat moet u natuurlijk elke keer zeggen zodra u praat over de gulheid van de Duitse staat.
„Het is ook echt zo. En vergeet niet: Duitsland redde het hele concern, inclusief alle onderdelen. Ook de Nederlandse, Britse, Belgische. Aan de andere kant kan de Duitse staat tot 1 miljard euro verdienen op de verkoop van zijn aandelen. Het was een geweldige investering voor Duitsland. Voor de economie, de vakantiebestemmingen die afhankelijk zijn van toerisme, de belastingbetaler. Wij hebben niks gratis gekregen.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data66036515-eb47c8.jpg)
Lees ook: TUI overleeft dankzij miljardensteun Duitsland
Waarom verwacht u in 2023 weer winst te maken?
„Mensen willen weer graag op vakantie. Daarnaast hebben wij onze kosten onder controle. We hebben 400 miljoen op jaarbasis bespaard. We hebben nu 60.000 medewerkers; voor de crisis waren dat er 70.000. En wij hebben een aantal initiatieven in gang gezet die moeten bijdragen aan de groei.”
Zoals?
„Wij willen ons dienstenpakket verbreden. Nu verkopen wij gemiddeld een keer in de tweeënhalf jaar een pakketreis aan een klant. In de tussentijd boekt hij elders een losse vlucht, verblijft hij in een hotel, maakt een excursie, koopt theatertickets of museumkaartjes. Als je dat allemaal optelt en dat zelf aanbiedt, zou je hem tien tot twaalf keer per jaar iets kunnen aanbieden. Wij hebben die kansen tot nu toe gemist.
„Daarom bouwen wij nu één enkel boekingssysteem. Via dat ‘ecosysteem’ kan de klant alles regelen: pakketreizen, hotels, excursies, een vliegticket, huurauto, camper.
Aanjager is ons bedrijf Musement, dat tickets verkoopt voor musea, theaters, excursies
Alles is duurder geworden. Energie, salarissen, voeding. In hoeverre hindert dat uw herstel?
„Nou, kerosine is inmiddels goedkoper geworden…”
Instinctief pakt hij zijn telefoon.
„Sorry, dit doe ik de hele tijd. Zeker tien keer per dag controleer ik de olieprijs. En de wisselkoersen. Die hebben grote invloed op onze business. Vanmorgen kostte een vat Brentolie 84 dollar. En nu… ah… 82. Great! Ja, één keer per dag de olieprijs controleren zou genoeg zijn. Maar het is hetzelfde als met voetbaluitslagen. Die kan je ook één keer bekijken, na de wedstrijd. Maar dat doe je ook niet.”
Merkt u dat klanten bezuinigen op hun vakantie?
„Wij zijn gelukkig actief in een segment waarin mensen die willen reizen zich dat kunnen veroorloven. Mensen laten wel hun bestemming meer afhangen van hun budget. Klanten die normaal een verre reis zouden boeken, naar de Cariben bijvoorbeeld, gaan nu minder ver. Naar de Kaapverdische Eilanden, Egypte. „Wie vroeger naar Spanje ging, kiest nu voor Turkije, Tunesië of Bulgarije.
We dachten: de Russen mogen niet meer reizen, meer Duitsers gaan in eigen land op vakantie. We hadden verwacht dat er een overaanbod zou zijn bij hotels. Het tegengestelde is het geval.
„Er zijn zoveel nieuwe gasten uit andere regio’s. Chinese toeristen komen terug, Amerikaanse. Er gaan nu directe vluchten van New York naar Palma de Mallorca. Bovendien zijn Amerikanen bereid meer uit te geven voor een vakantie.”
Meer verre reizen betekent langer vliegen en meer uitstoot. Dat is niet duurzaam. Doet TUI genoeg aan de vergroening van vakanties?
„Verduurzaming is van cruciaal belang, voor de wereld, voor toerisme en voor TUI. Zonder toerisme zouden sommige bestemmingen in de wereld nauwelijks overleven. Aan de andere kant is er de ecologische voetafdruk. Meer economische groei en minder ‘voetafdruk’ waren altijd in tegenspraak. Dat willen we veranderen.
„In de eerste plaats door onze duurzame ambities meetbaar te maken. Wij hebben afgesproken dat de CO2-uitstoot van onze hotels in 2030 gehalveerd moet zijn ten opzichte van 2019. Onze luchtvaartmaatschappijen moeten 25 procent reduceren, onze cruiseschepen 30 procent.”
Dat is toch onvoldoende? De uitstoot van luchtvaart en zeevaart moet veel meer omlaag om de wereldwijde klimaatdoelen te halen.
„Bij vliegtuigen en cruises zijn hogere besparingen technisch nog niet mogelijk. Het is al een enorme investering om de vloot te vervangen door toestellen die zuiniger vliegen.
„Met Wizz Air behoort TUI Fly tot de twee meest efficiënte luchtvaartmaatschappijen van Europa. Sommige maatschappijen hebben een uitstoot die drie keer zo hoog is als die van ons. Als wij zeggen dat we reduceren met 25 procent, is dat op basis van een derde van wat andere uitstoten. En over vlootvernieuwing: je kan zeggen dat je binnen nu en twintig jaar nieuwe toestellen aanschaft. Wij doen dat op kortere termijn.
„De reductiedoelen die ik noemde, zijn onze bindende ambities – beoordeeld op basis van de huidige technologie. Ik geloof sterk in de drijvende kracht van innovatie; daarom is onze interne ambitie groter. Ik zie het niet als onmogelijk om binnen tien jaar de uitstoot van onze hotels tot nul te reduceren. En niet via compensatie van onze uitstoot. Het gaat om de daadwerkelijke reductie.”
Kunt u genoeg doen om uw critici tevreden te stellen?
„Ik denk dat je de radicale protestbeweging nooit zal bereiken. In Duitsland is het maatschappelijk sentiment wel veranderd. Mensen begrijpen dat ze zonder toerisme geen ontspanning hebben en dat zonder toerisme grote economische problemen ontstaan in delen van de wereld.
„Je moet duidelijk zijn voor klanten. Zeg liever: dit hotel is een groene keuze en dat kost je 1 tot 2 euro per nacht meer. Ik verwacht dat klanten dat accepteren. Ze zullen het níét accepteren als je zegt dat je wat duurzame brandstof bijmengt in je vliegtuig.”
Moet u niet veel actiever bestemmingen selecteren op basis van klimaat-impact? Sommige reizen niet meer verkopen omdat ze te belastend zijn voor het (lokale) klimaat?
„Dat doen we al. Onze cruiseschepen komen niet in de lagune van Venetië. We moeten zuinig zijn op de natuur en cultuur. Er zijn meer vakantie-bestemmingen waar dezelfde zaken spelen als in Venetië. Ik zie dat ook op het Duitse eiland Fehmarn, waar een deel van mijn familie woont en waar ik graag de zomer doorbreng. Als je naar de Duitse Oostzeekust gaat in de zomer… daar wordt het echt heel vol.”
De man die jaarlijks miljoenen toeristen uitstort over Zuid-Europa, klaagt nu zelf over zomerdrukte in zijn achtertuin?
„Ja, ze zullen het me kwalijk nemen omdat ik dat hardop zeg. Ik besef dat het ironisch is dat ik hier nu over klaag.”
