Samantha Harvey wint Booker Prize met ruimtevaartroman ‘Orbital’

De roman Orbital van de Britse schrijfster Samantha Harvey heeft dit jaar de Booker Prize gewonnen, de grote en invloedrijke Britse literatuurprijs voor de beste Engelstalige roman van het jaar. Dat werd dinsdagavond bekendgemaakt in Londen, waar de prijs van 50.000 pond (60.000 euro) feestelijk werd uitgereikt. De jury noemde het boek „schitterend en miraculeus” en beschreef Orbital als „een liefdesbrief aan onze planeet en een diep ontroerende erkenning van de individuele en collectieve waarde van elk mensenleven”.

Met de toekenning aan Harvey ging de prijs voorbij aan de Nederlandse genomineerde Yael van der Wouden en haar debuutroman The Safekeep.

Orbital is een roman over ruimtevaart, en dan niet in sciencefiction, maar op een realistische manier – wat het vervreemdende effect dat de tekst op de lezer heeft niet minder maakt. Harveys korte roman – met 136 bladzijden een van de bondigste winnaars in de Booker-geschiedenis – beschrijft de levens van zes astronauten aan boord van het International Space Station, die binnen de vierentwintig uur die het boek beslaat zestien banen rond de aarde maken.

Met haar lyrische en scherpzinnige taal maakt Harvey onze wereld vreemd en nieuw voor ons

Edmund de Waal
juryvoorzitter

De roman-in-verhalen zoomt in op de astronauten, die wetenschappelijke experimenten uitvoeren en andere taakjes vervullen, en laat hen uitzoomen van hun levens op aarde. Meer dan plot bevat Orbital gedachten, want de afstand maakt bespiegelingen in de personages los. Wat ze zien is wonderlijk en mooi, maar als ze bijvoorbeeld een tyfoon de Filippijnen zien naderen, is het ook onmogelijk om niet aan de kwetsbaarheid van het leven op aarde te denken. Juryvoorzitter Edmund de Waal: „Met haar lyrische en scherpzinnige taal maakt Harvey onze wereld vreemd en nieuw voor ons.”

De 49-jarige Samantha Harvey, de enige Britse van de zes genomineerden, gold als een van de favorieten voor de prijs, al werden nog hogere kansen toegedicht aan de Amerikaan Percival Everett, voor zijn zeer lovend ontvangen roman James. De Nederlands-Israëlische schrijfster Yael van der Wouden stond met The Safekeep als enige debutant op de shortlist, en was bovendien de eerste schrijfster van Nederlandse komaf die genomineerd was voor haar in het Engels geschreven roman. De andere kandidaten van de shortlist, waarop voor het eerst in de Booker-geschiedenis vijf vrouwen stonden, waren de Canadese Anne Michaels (Held), de Amerikaanse Rachel Kushner (Creation Lake) en de Australische Charlotte Wood (Stone Yard Devotional).


Lees ook

Yael van der Wouden (shortlist Booker Prize): ‘Ik schreef mijn boek niet met het idee: ik ga Nederland een lesje leren’

Yael van der Wouden (shortlist Booker Prize): ‘Ik schreef mijn boek niet met het idee: ik ga Nederland een lesje leren’

Harvey, die vier eerdere romans schreef en daarvoor in eigen land al meerdere nominaties en prijzen ontving, heeft in interviews verteld dat ze tijdens de coronalockdowns begeesterd raakte door de livestreams die vanuit het International Space Station uitgezonden werden, waarna ze die verwondering in woorden probeerde te vatten. „Vanuit de ruimte naar de aarde kijken is een beetje als een kind dat in een spiegel kijkt en voor het eerst beseft dat de persoon in de spiegel zijzelf is”, zei ze dinsdag bij het ontvangen van de Booker Prize. Wij zijn sterrenstof die de sterren overpeinst, citeerde ze het invloedrijke populair-wetenschappelijke ruimteboek Cosmos van Carl Sagan, uit de jaren tachtig. „En ik zou eraan toe willen voegen dat wij ook ‘aardestof’ zijn die de aarde overpeinst. Ik denk dat mijn roman een oefening is in dat overpeinzen.” Harvey droeg haar prijs dan ook op aan „iedereen die spreekt vóór en niet tegen de aarde, vóór en niet tegen de waardigheid van andere mensen, ander leven”.

In februari is de verschijning gepland van de Nederlandse vertaling van Harveys winnende roman. Vorig jaar ging de prijs, die in de afgelopen jaren een gegarandeerde internationale bestsellerstatus opleverde, naar de Ierse schrijver Paul Lynch, voor zijn roman Prophet Song.


Lees ook

Booker Prize-winnaar Paul Lynch: ‘Het is heel moeilijk om te zien wanneer het te laat is’

Booker Prize-winnaar Paul Lynch: ‘Het is heel moeilijk om te zien wanneer het te laat is’