Sabalenka streed in Parijs als Wit-Russische ook tegen de publieke opinie

Aryna Sabalenka (25) is de potentiële nummer één van de wereld. Als de Wit-Russische op zaterdag Roland Garros had gewonnen, was het zover geweest. Daar zou bepaald niet iedereen blij mee geweest zijn. Het merendeel van het publiek was niet op de hand van de in Minsk geboren tennisster. Rood-groene vlaggen uit Wit-Rusland zijn in Parijs uit den boze, maar met het geel-blauw van Oekraïne mag wel met trots worden gewapperd. De Oekraïense Elina Svitolina gunde haar geen blik waardig na een verloren kwartfinale. Sabalenka liep vertwijfeld naar de kant, nam een slokje water en lachte naar haar coach. „Bedankt voor de steun. Wat fantastisch dat jullie hier allemaal zijn. Al weet ik ook wel dat jullie voor de partij hierna met Novak [Djokovic] zijn gekomen”, zei Sabalenka tijdens een interview op de baan. „Maar ik doe gewoon net of jullie hier allemaal voor mij zijn.”

Sabalenka oogstte in Parijs een mengeling van applaus en gelatenheid. Ze speelde niet alleen tegen opponenten op de baan, maar ze streed ook tegen de publieke opinie. Dat was op donderdag niet anders in de halve finale tegen de Tsjechische Karolína Muchová (6-7, 7-6 en 5-7). Er stond weliswaar geen ‘vlaggetje’ achter Sabalenka’s naam, toch is het algemeen bekend dat zij uit Wit-Rusland komt. De Oekraïense Marta Kostjoek gaf haar na de eerste ronde ook bewust geen hand. Dit overigens tot onvrede van het Franse publiek, die dát weer als onsportief zag. De Wit-Russsche neemt het haar Oekraïense tegenstanders niet kwalijk. „Ik begrijp dat het lastig is. En dat er anders kritiek kan komen vanuit Oekraïne”, legde Sabalenka in Parijs uit. „Ik vat het in ieder geval niet persoonlijk op.”

Tegenstand

Sabalenka kreeg op Roland Garros meer tegenstand vanuit Oekraïne te verduren. Zo vroeg een Oekraïense journalist tijdens een persconferentie waarom ze zich niet openlijk tegen de oorlog uitspreekt. En of ze wel een goed rolmodel is als de wereldranglijst aan zou voeren. Sabalenka zuchtte en legde uit dat geen enkele topsporter uit Rusland en Wit-Rusland achter de oorlog staat. „Niemand”, zei ze op rustige toon. „Normale mensen zullen de oorlog nooit steunen. Als we de oorlog zouden kunnen stoppen, dan zouden we dat doen. Het is helaas niet aan ons.”

Sabalenka bleef minder koelbloedig toen ze na een overwinning in de tweede ronde op haar landgenote Iryna Sjymanovitsj dezelfde Oekraïense journalist trof. Dit keer wilde hij weten waarom Sabalenka in 2020 een steunbetuiging tekende aan de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko en waarom ze het nieuwe jaar met hem vierde terwijl er massaprotesten tegen zijn regime gaan de waren. „Hoe is het mogelijk dat een potentiële nummer één van de wereld een dictator steunt?” Sabalenka: „Ik heb hier geen commentaar op. Dank u voor de vraag.”

De spanning liep verder op in de perszaal toen de journalist voet bij stuk hield. „Je blijft dat zeggen dat niemand de oorlog steunt”, zegt hij. „Maar je kunt je er toch ook tegen uitspreken? En zeggen: ‘Ik Aryna Sabalenka veroordeel ronduit dat Wit-Rusland Oekraïne aanvalt met raketten, en ik wil dat het stopt?’” Sabalenka: „Geen commentaar.” De journalist: „Nu weten we alles. Het is duidelijk.”

Het was voor Sabalenka reden om een ronde later tegen de Russin Kamilla Rachimova de gebruikelijke persconferentie aan zich voorbij te laten gaan. Ze had er naar eigen zeggen niet zozeer moeite mee dat er vragen over de oorlog kwamen. Die was ze de afgelopen anderhalf jaar wel gewend aan geraakt. En ze had er vaak genoeg op geantwoord. Zoals in maart toen ze openlijk sprak over ‘de haat’ die ze soms ondervond in de kleedkamer. Het ging Sabalenka nu meer om de wijze waaróp ze was bejegend.

‘Niet veilig’

Tot verbazing van de media volgde er afgelopen vrijdag geen aankondiging van een persconferentie, maar moesten de journalisten het doen met een uitgeschreven interview waarbij het onduidelijk was wie eigenlijk de vragen had gesteld. Sabalenka legde in eigen bewoordingen uit dat ze zich „niet veilig” had gevoeld. En dat ze vanwege haar geestelijke gesteldheid besloot zich niet meer bloot te stellen aan allerlei vragen. Twee jaar geleden gebruikte Naomi Osaka haar instabiele mentale toestand voor een persboycot op Roland Garros. Ze werd daarvoor een boete van 12.000 euro in het vooruitzicht gesteld. De Japanse tennisster trok zichzelf daarna terug.

Sabalenka ging mét de steun van de toernooileiding onverschrokken door op het grandslamtoernooi. Ze versloeg Sloane Stephens in de enige avondsessie waarbij twee vrouwen het publiek moesten vermaken in de vierde ronde en liet opnieuw verstek gaan bij de media. Die moesten het wederom doen met een uitgeschreven interview vol obligate vragen van de organisatie. Sabalenka kreeg er achteraf zelf een slecht gevoel over. „Ik kon er niet van slapen”, legde ze later, na haar zege op Svitolina, uit. „Het voelde niet goed dat ik jullie niet te woord heb gestaan. Ik heb juist veel respect voor jullie. Daarom ben ik er weer om op al jullie vragen antwoord te geven.”

En opnieuw werd de huidige nummer twee van de wereld niet gespaard. Waarom was ze naar het net gelopen terwijl ze wist dat Svitolina haar geen hand zou geven? Sta je nog steeds achter Loekasjenko? Voel je je vandaag wel veilig? Sabalenka was de rust zelve en gaf afgemeten antwoorden. „Ik liep instinctmatig naar het net.” „Ik sta niet achter de oorlog, dus sta ik nu niet achter Loekasjenko.” En: „Ja, ik voel me nu wel veilig. Het was respectloos. Alsof ik in een politieke tv-show zat. Ik heb waarschijnlijk een paar dagen nodig gehad om dingen uit te schakelen. Tot mezelf te komen en wat op een rijtje te zetten. Dat is gelukt. En niemand legt me nu woorden in mijn mond.”

Sabalenka spiegelt zich het liefst aan de twee tijgers die ze heeft getatoeëerd op haar linkeronderarm en haar linkerdijbeen. The Warrior Princess demonstreerde haar grootste vorm begin dit jaar al in de finale van de Australian Open waarin ze Jelena Rybakina uit Kazachstan versloeg. Tot vreugde van president Loekasjenko, die via een videoboodschap koketteerde met haar zege. Maar voorlopig zal de ultieme greep naar de macht in het vrouwentennis niet lukken door de zure nederlaag tegen Muchová op Roland Garros. Desondanks zullen vanuit Minsk Loekasjenko, en vele Wit-Russen met hem, trots op haar zijn.