Volgens Poolse autoriteiten heeft een hackgroep gelieerd aan de Russische inlichtingendienst FSB, hier het hoofdkantoor in Moskou, westerse diplomaten actief benaderd om gevoelige informatie te verkrijgen. Foto AP
Met persoonlijke, gerichte nepmailtjes aan personeel van voornamelijk westerse ambassades en ministeries van buitenlandse zaken heeft een aan de Russische inlichtingendiensten gelieerde hackersgroep geprobeerd gevoelige informatie te onderscheppen. Daarvoor waarschuwen de Poolse militaire contraspionagedienst en de Poolse cyberwaakhond CERT. In een uitgebreide toelichting leggen ze mogelijke doelwitten uit hoe zich tegen de aanvallen te wapenen.
De campagne, die nog altijd gaande zou zijn, bestaat uit uitnodigingen voor bijeenkomsten of om samen te werken aan een document. Ogenschijnlijk zijn de mails afkomstig van Europese ambassades. Als de ontvanger een bijgevoegd document opent of op een link in de mail klikt, kan zijn computer worden besmet met kwaadaardige software die de hackers verdere toegang tot het systeem kan geven.
Volgens de Poolse autoriteiten vertonen de werkwijze en technieken van de hackers opvallende overeenkomsten met eerdere spionagecampagnes die aan dezelfde groep werden toegewezen. Het gaat om een hackersgroep die door beveiligingsbedrijven wordt aangeduid als APT29 of Nobelium, en die banden heeft met de Russische buitenlandse inlichtingendienst SVR. APT29 wordt onder meer verantwoordelijk gehouden voor de SolarWinds-hack, waarbij in 2020 wereldwijd honderden organisaties, waaronder Amerikaanse overheidsdiensten en grote bedrijven als Cisco en Microsoft werden getroffen.
Cyberoffensief
Vorige maand waarschuwde Microsoft al voor dergelijke Russische hackaanvallen in de aanloop naar een mogelijk voorjaarsoffensief in Oekraïne. Het softwarebedrijf signaleerde phishingcampagnes gericht op Oekraïense defensiebedrijven en de energiesector. Russische hackers zouden ook hebben geprobeerd door te dringen tot systemen van onder meer mediabedrijven, humanitaire organisaties en financiële instellingen, in en buiten Oekraïne.
In de aanloop naar de oorlog waarschuwden analisten voor een golf van verwoestende cyberaanvallen op Oekraïense infrastructuur, zoals het electriciteitsnetwerk. Die aanvallen hadden minder impact dan vooraf gevreesd, onder meer dankzij goede cyberbeveiliging. De verwachting onder deskundigen is daarom dat de aandacht van Russische hackers zou verschuiven naar gerichte inlichtingen- en desinformatiecampagnes.
De World Darts Federation (WDF), de op een na grootste dartsbond van de wereld, gaat definitief transgender personen weren van internationale toernooien. Dat schrijft de organisatie dinsdag in een verklaring. Afgelopen september werd al besloten om deelname aan WDF-toernooien voor vrouwen en meisjes te beperken tot personen die bij de geboorte vrouw zijn. Dat besluit is nu bekrachtigd in de reglementen van de dartbond. Trans vrouwen mogen alleen nog meedoen aan toernooien waar mannen aan deelnemen, die voortaan de categorie ‘open’ krijgen.
De WDF noemt de deelname van transgender personen een „complex, evoluerend onderwerp”, waarbij het standpunt altijd zou zijn geweest dat wanneer er „een wezenlijke verandering zou zijn in wetenschappelijke studies, wetgeving of de wensen van een meerderheid van de lidstaten van de WDF”, het beleid zou worden herzien. De dartsbond laat ook weten contact te hebben opgenomen met „de betrokkenen”.
Een van die betrokkenen is de Nederlandse dartster Noa-Lynn van Leuven, ook bekend onder dartnaam The Duchess. Zij zal voortaan alleen mee kunnen doen aan de open categorie. De discussie over trans vrouwen in de dartsport zorgde vorig jaar voor een breuk in de Nederlandse ploeg. Toen stapten Anca Zijlstra en Aileen de Graaf uit het Nederlands vrouwenteam omdat de 26-jarige Van Leuven volgens hen biologisch een man is. De Nederlandse Dart Bond stemde overigens tegen het besluit.
Aan toernooien van de grootste internationale dartbond, de PDC, mogen nog wel trans vrouwen meedoen. Vorig jaar wist Van Leuven zich als eerste Nederlandse vrouw ooit te plaatsen voor het WK Darts (PDC). Zondag nam ze in Blackpool nog deel aan de PDC Women’s World Matchplay.
Lees ook
Dartster Noa-Lynn van Leuven: ‘Ik kreeg een berichtje: als ik jou achter mijn dochter aan een vrouwentoilet in zie lopen, dan sla ik je dood’
Het Nederlandse kabinet kwam maandag met een inreisverbod voor de extreemrechtse Israëlische ministers Itamar Ben-Gvir (Nationale Veiligheid) en Bezalel Smotrich (Financiën). Nederland is het zevende land dat sancties tegen de twee instelt.
„Op een plek waar terrorisme wordt getolereerd en terroristen welkom zijn, is een Joodse minister uit Israël ongewenst”, reageert Ben-Gvir dinsdagochtend op X verbolgen op het Nederlandse besluit. Volgens Smotrich geeft Nederland toe „aan de leugens van de radicale islam”. Voor demissionair minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) is de maat vol vanwege gewelddadige uitspraken die de twee deden over onder andere de kolonisatie van de Westelijke Jordaanoever. Die uitspraken zijn allesbehalve nieuw.
Ben-Gvir: te extreem om in dienst te mogen
Ben-Gvir, van de extreemrechtse religieus-zionistische partij Otzma Yehudit (Joodse Kracht), woont al jaren in een illegale nederzetting op de Westelijke Jordaanoever. Al in 2007 werd hij veroordeeld wegens het aanwakkeren van racisme en voor lidmaatschap van een terroristische organisatie. Als minister van Nationale Veiligheid is hij nu verantwoordelijk voor de politie die hem in zijn extreme, activistische verleden meermaals oppakte. Oud-premier Ehud Olmert, tegenwoordig fel criticus van de regering van Benjamin Netanyahu, omschreef Ben-Gvir jaren geleden al als een groter gevaar voor Israël dan een nucleair bewapend Iran.
In zijn strijd om de Westelijke Jordaanoever, die hij in Bijbelse termen ‘Judea en Samaria’ noemt, is voor Ben-Gvir weinig taboe. Hij is uitgesproken voorstander van een totale Israëlische annexatie van de Palestijnse gebieden. De militante minister diende zelf overigens nooit in het leger. Voor zijn dienstplicht werd hij op zijn achttiende al te extremistisch bevonden.
Lees ook
Israëlisch minister Itamar Ben-Gvir is een extremist die elk Palestijns verzet wil uitroeien
Als zestienjarige zoon van gematigde ouders werd Ben-Gvir lid van de later verboden partij van de extremistische rabbijn Meir Kahane, die geweld aanmoedigde. Aan zijn muur hing tot 2020 zelfs een portret van Baruch Goldstein, die in 1994 in Hebron 29 moslims doodschoot, vlakbij waar Ben-Gvir nu zelf woont. Op zijn eerste date met zijn huidige vrouw bezocht het stel diens graf.
Als advocaat stond Ben-Gvir radicale kolonisten bij, als die voor geweld tegen Palestijnen terechtstonden. Lange tijd werd zijn partij – met zes van de 120 zetels in de Knesset nog altijd een kleine partij – ook in de Israëlische politiek als te extreem gezien. Totdat premier Netanyahu na de verkiezingen van 2022 zijn meest rechtse coalitie tot nu toe vormde. Daarin zit ook de extreemrechtse partij HaTzionut HaDatit (Religieus-Zionistische Partij, veertien zetels) van Bezalel Smotrich, de andere minister die in Nederland niet langer welkom is.
Hoewel de twee extreemrechtse partijen relatief klein zijn, drukken zij hun stempel stevig op de coalitie, door geregeld te dreigen deze te laten vallen. Verkiezingen zouden met name Netanyahu, die terechtstaat voor corruptie, slecht uitkomen. Ben-Gvir stapte begin dit jaar al eens uit het kabinet vanwege een staakt-het-vuren met Hamas, dat volgens hem de „behaalde resultaten van de oorlog” teniet zou doen. Nog geen twee maanden later, toen Israël de zware aanvallen op Gaza had hervat, keerde hij terug.
Lees ook
Politiek overlever Benjamin Netanyahu heeft de wereld precies waar hij haar hebben wil
Smotrich: zelfverklaard ‘fascistische homofoob’
Bezalel Smotrich werd geboren op de bezette Syrische Golanhoogten en woont nu net als Ben-Gvir op de Westelijke Jordaanoever. Ook Gaza wordt wat hem betreft zo snel mogelijk bewoond door Israëlische kolonisten. Net als Ben-Gvir gelooft hij heilig in het recht dat het Joodse volk in zijn visie heeft op het Bijbelse land Israël.
Hij zette zich in het verleden onder andere met een belangrijke rechtse ngo in voor het uitbreiden van de bezette gebieden. Als minister jaagt hij openlijk etnische zuivering aan. Zo zei hij in mei nog dat Gaza binnen een paar maanden volledig zou zijn verwoest en de Palestijnse bevolking „naar derde landen zal vertrekken”.
Naast zijn inzet voor de kolonisatie, keert hij zich al jaren fel tegen de queergemeenschap. Al in 2006 organiseerde hij een protestmars tegen de Pride en vergelijk hij homoseksuelen met dieren. In 2023 noemde hij zichzelf in een opgenomen telefoongesprek met een zakenman een „fascistische homofoob„.
Lees ook
Probleem voor Netanyahu: extreemrechtse coalitiegenoot is fel tegen wapenstilstand, en speelt daarbij hoog spel
Liveblog Crisis in het Midden-Oosten
Voedselwaakhond IPC: in Gaza ontvouwt zich ‘worstcasescenario’ van hongersnood
Steeds een paar diplomatieke stapjes verder en tegelijkertijd de zwaarste drukmiddelen achter de hand houden. Zo is de Haagse diplomatieke strategie richting Israël vanwege de destructie in Gaza het beste te beschrijven. Na overleg tussen de top van het kabinet maandag besloot Nederland extra maatregelen tegen Israël te nemen, die dit keer ook in Jeruzalem – voor het eerst – tot openlijke irritaties leidden.
Om te beginnen wordt dinsdag, waarschijnlijk in de namiddag, de Israëlische ambassadeur opnieuw ontboden op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het is voor de tweede keer tijdens de Gaza-oorlog dat demissionair minister Caspar Veldkamp (NSC) deze stap zet. En ditmaal ontvangt Veldkamp ambassadeur Modi Ephraim zelf, de vorige keer gebeurde dit nog op het gebruikelijke niveau van een hoge ambtenaar. In een Kamerbrief schrijft Veldkamp dat hij „met klem” bij Israël zal aandringen om rond Gaza „een andere koers in te slaan”. Veldkamp noemt de huidige humanitaire situatie „onverdraaglijk en onverdedigbaar”.
Persona non grata
Een eerste echte sanctie die Nederland tegen de Israëlische regering neemt is het tot ‘persona non grata’ verklaren van twee extreemrechtse ministers uit het kabinet-Netanyahu, minister van Binnenlandse Veiligheid Itamar Ben-Gvir en minister van Financiën Bezalel Smotrich. Deze ministers krijgen een inreisverbod en mogen niet meer naar Nederland reizen. Het kabinet neemt deze stap omdat de ministers volgens Veldkamp „herhaaldelijk geweld door kolonisten hebben aangewakkerd tegen de Palestijnse bevolking en […] oproepen tot etnische zuivering in de Gazastrook”.
Met de maatregel tegen de ministers loopt Nederland in EU-verband behoorlijk voorop, tot dusver ging alleen Slovenië hiertoe over. Buiten de EU zetten ook het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Noorwegen de ministers vorige maand al op de sanctielijst. En hoewel Ben Gvir en Smotrich absoluut niet van plan zijn om naar Nederland af te reizen, is een inreisverbod tegen ministers van bevriende naties vrij uniek. Eerder vaardigde Nederland in EU-verband bijvoorbeeld inreisverboden uit tegen Russische politici en bestuurders.
Economische sanctie
Bovenop de nationale maatregelen wil het kabinet vooral via Brussel meer druk gaan zetten. Veldkamp heeft steeds gezegd dat het effectiever is om in EU-verband sancties op te leggen, maar het is ook lastiger om op dat niveau overeenstemming te bereiken. Deze dinsdag praten de EU-ambassadeurs over een tweede voortgangsrapportage van Hoge Vertegenwoordiger Kaja Kallas over afspraken die de Europese landen eerder deze maand met Israël over hulp maakten. De EU-landen willen dat Israël onbeperkt humanitaire hulp via grensovergangen op de grond toelaat, maar uit een eerste evaluatie bleek deze maand dat de implementatie van de afspraken hierover „ernstig tekort schiet”, schrijft Veldkamp in de Kamerbrief.
Als uit de tweede rapportage dinsdag hetzelfde blijkt, wil Nederland in EU-verband pleiten voor „significante stappen”. Zo steunt Den Haag als Israël in gebreke blijft het voorstel van de Europese Commissie om een deel van de samenwerking op te schorten binnen het Horizon Europe-programma, het grootste onderzoeks- en innovatieprogramma van de EU. Daarnaast wil Nederland pleiten voor opschorting van het handelsdeel uit het Associatieverdrag met Israël. Dat zou neerkomen op een serieuze economische sanctie, waarvoor geen unanimiteit, maar wel de steun van een ‘gekwalificeerde meerderheid’ nodig is, oftewel een combinatie van landen die 55 procent van de lidstaten en 65 procent van de bevolking vertegenwoordigt.
Aan de Kamerbrief valt overigens op dat een aantal zeer gevoelige maatregelen die Nederland nationaal ook zou kunnen nemen, niet worden genoemd. Zo schrijft Veldkamp niets over het erkennen van de Palestijnse staat, een stap die Frankrijk in september gaat zetten. Nederland heeft dat altijd beschouwd als voorbarig en niet dienstig aan het vredesproces richting een tweestatenoplossing. Ook staat in de brief niets over de aankoop door Nederland van Israëlische wapens. Deze investeringen helpen de Israëlische wapenindustrie, maar Nederland ziet vanwege de noodzakelijke uitbreiding van de eigen defensie nog niet voldoende alternatieven.
Chagrijn
De aankondiging van de Nederlandse maatregelen leidde voor het eerst tot openlijk chagrijn in Israël. Toen minister Veldkamp in mei pleitte voor een Europees onderzoek naar de mensenrechtenschendingen in Gaza, haalde dit de Israëlische media nauwelijks en werd er door politici niet op gereageerd. Maandagavond reageerde de Israëlische president Isaac Herzog direct op een tweet van demissionair premier Dick Schoof, die een verslag van hun telefoongesprek had gepost.
„Sorry premier”, schreef Herzog „met alle respect – deze tweet weerspiegelt niet de geest en details van het gesprek. Het weerspiegelt ook niet mijn glasheldere standpunt dat het een enorme vergissing zal zijn als de EU dergelijke stappen onderneemt, vooral in het licht van de voortdurende en verbeterde humanitaire inspanningen van Israël. Ik ben vooral bedroefd dat de benarde situatie van onze gijzelaars en de eis voor hun onmiddellijke vrijlating niet eens worden genoemd!”
Lees ook
ons blog over de crisis in het Midden-Oosten
Minister Ben Gvir zei in een reactie tegen The Jerusalem Post dat hij „zal blijven vechten voor ons land en zal eisen dat we Hamas verslaan. […] In Europa, zoals vaak het geval is, wordt het slachtoffer dader gemaakt.” Overigens klopt de claim van Herzog niet: in de Kamerbrief wordt duidelijk gesteld dat Hamas de tientallen gegijzelden die nog in Gaza zijn onmiddellijk moet vrijlaten. De brief begint zelfs met een passage over Hamas, waarin verder staat dat het kabinet „geen illusies koestert over de intenties en het optreden van Hamas”. Veldkamp herhaalt ook het Nederlandse standpunt dat er „er geen plaats is voor Hamas in de toekomst van de Gazastrook”.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data99300876-cd297b.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/02/data97140475-5f72ca.jpg)
