Voor het eerst in 24 jaar bezoekt Poetin de stad Pyongyang. Rusland en Noord-Korea vormen langzaamaan een gevaarlijk bondgenootschap, ziet redacteur Wieland van Dijk. Ze bundelen hun krachten en wisselen wapens, arbeidskrachten en olie uit. Intussen kijkt het Westen bezorgd toe.
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
‘Samenhang”, zegt ze. „Het allerbelangrijkste. De samenhang gaat verloren.” Kiek, de hoofdpersoon in Mariken Heitmans nieuwe roman De mierenkaravaan, maakt zich zorgen over de meer-dan-menselijke wereld. Dat soorten verdwijnen is erg, maar er vallen daardoor ook gaten in het weefsel dat ons allemaal samenhoudt. Haar werk op haar biologische tuin repareert dat op een klein stukje land. Niet alleen het leven op het land is fragiel en afhankelijk van de omgeving. De samenhang staat ook op het spel in Kieks lichaam, ze blijkt MS te hebben.
Voor De mierenkaravaan las ik Disabled Ecologies, van Sunaura Taylor. Taylor schreef eerder over parallellen tussen de discriminatie van gehandicapte mensen en niet-menselijke dieren. In haar nieuwe boek onderzoekt ze de verhouding tussen ziek gemaakte lichamen en landschappen. Ze gaat terug naar Tuscon, Arizona, waar ze werd geboren. Het grondwater in de woestijn daar is vervuild door industrie en het leger. Omdat haar moeder het vervuilde water dronk toen ze zwanger was, werd Taylor gehandicapt geboren. De woestijn en zij zijn allebei ziek omdat het ecosysteem werd verstoord.
Wie ziek is wil de samenhang begrijpen. In de lange herhaaldagen waarin ik weinig kon doen door long covid dacht ik steeds aan de andere dieren. Er zijn veel verbindingen en parallellen tussen dieren in de vee-industrie en mensen met een PAIS (Post Acuut Infectieus Syndroom), zoals long covid. Corona en Q-koorts zijn zoönosen die wereldwijd zullen toenemen doordat mensen andere dieren als bezit beschouwen en verhandelen, in te grote groepen bij elkaar houden, en beroven van manieren om zichzelf te genezen. De ervaring van long covid deed me steeds aan die van de dieren in de vee-industrie denken, in de gevangenschap, het lichamelijke lijden, de uitzichtloosheid. En net als de niet-menselijke dieren zijn PAIS-patiënten nauwelijks in staat voor zichzelf op te komen, en worden ze niet serieus genomen door degenen die de macht hebben om besluiten te nemen.
Veel zieken zijn onzichtbaar. In een systeem waarin prestaties, geld en leuke filmpjes op internet tellen, delven de zachte stemmen het onderspit. De door mensen ziek gemaakte dieren in de vee-industrie – kalfjes met bloedarmoede, varkens met luchtwegproblemen, plofkippen die niet kunnen staan – worden verborgen gehouden om zoveel mogelijk aan ze te verdienen. Dat het landschap ziek is kunnen we ook nauwelijks waarnemen. We zien het weefsel alleen rafelen als we de tijd nemen om het land te leren lezen, zoals Kiek in haar tuin. En dan nog – de schaal waarop het misgaat is te groot, het instorten van ecosystemen duurt te lang. Een ziek lichaam begrijpen we, dat takelt af in een tijd die de onze is.
Taylor schrijft dat helen van lichamen en landschappen vaak niet mogelijk is. Terwijl er wel steeds meer land ziek zal worden door de klimaat- en biodiversiteitscrisis, en er dus steeds meer zieke levende wezens komen. Daarom hebben we nieuwe vormen van zorg nodig. Zoals ze in toevluchtsoorden voor dieren nieuwe medische behandelingen ontwikkelen omdat de gehandicapt gefokte dieren daar veel langer leven dan de bedoeling is en kwalen krijgen waar geen medicijnen voor zijn. Of zoals mensen die door hun ziekte naast het leven zijn geplaatst zich verenigen en de waarde tonen van andere manieren van bestaan, die niet productief of efficiënt zijn. Of zoals biologische tuinders zich op kleine schaal verzetten tegen de monocultuur.
En mensen moeten ophouden anderen ziek te maken. De andere dieren, in de industrie en laboratoria, de andere mensen door het vervuilen en vernielen van ecosystemen, die ecosystemen zelf. Misschien ontstaat er dan een nieuwe samenhang.
Eva Meijer is schrijver en filosoof. Ze schrijft om de week een column.
Een groep Palestijnen doet aangifte in Nederland vanwege mogelijke inmenging van Israëlische veiligheidsdiensten in een onderzoek van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag naar oorlogsmisdaden, meldt Trouw. Ze willen dat de Nederlandse autoriteiten een strafrechtelijk onderzoek openen naar „pogingen om medewerkers van het Strafhof onder druk te zetten, te belasteren en te bedreigen met als doel het opsporingswerk naar Israëlische oorlogsmisdrijven te beïnvloeden”.
De groep van twintig voornamelijk op de Westelijke Jordaanoever wonende Palestijnen baseert de aangifte grotendeels op onderzoek van de Britse krant The Guardian. Die krant schreef in mei dat Israëlische geheime diensten al jarenlang pogingen doen om het onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden te saboteren en berichtenverkeer hebben onderschept tussen medewerkers van het Strafhof in Den Haag en mogelijke getuigen, aangevers en ngo’s. Ook is volgens The Guardian voormalig aanklager Fatou Bensouda bedreigd en thuis in Den Haag opgezocht.
De Palestijnen kiezen voor aangifte in Nederland, omdat het Strafhof in Den Haag is gevestigd en het onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden vanuit Nederland wordt uitgevoerd.
Het Internationaal Strafhof in Den Haag. Foto Lex van Lieshout / ANP
Rundfunk, Lisa Ostermann en Peter van Rooijen zijn de winnaars van de VSCD Cabaretprijzen 2024, de Poelifinario’s. Zij maakten de beste cabaretprogramma’s van afgelopen seizoen. De Neerlands Hoop gaat naar Valentina Tóth. De prijzen zijn maandagavond uitgereikt in het Haagse Theater Diligentia.
De voorstelling Schau van het duo Rundfunk – Yannick van de Velde en Tom van Kalmthout – kreeg de Poelifinario in de categorie ‘entertainment’. De VSCD-jury schrijft dat het Rundfunk „met hun schrijnende absurdisme” het cabaretgenre op zijn kop zet. „Hun personages vormen een bizarre verzameling figuren, die in hun persoonlijke onlogica toch iets herkenbaars dragen.” NRC vond Rundfunk in hun derde show „beter en grappiger” dan ooit.
Makkelijk in de omgang van Lisa Ostermann won de Poelifinario in de categorie ‘engagement’. Volgens de jury staat Ostermann „ontspannen, zelfverzekerd en met overtuigende humor op het podium” en stuurt ze het publiek „met een onwaarschijnlijk sprankje hoop” naar huis. Ostermann werd in NRC onthaald als „een nieuwe ster” in het cabaret.
Liefde, Dood & Taart van Peter van Rooijen & band kreeg de Poelifinario in de categorie ‘kleinkunst’. Volgens de jury presenteert Van Rooijen „met een instrumentarium van kazoo tot Gouda’s kerkklokken alleen maar hoogtepunten. De snelle opvolging van muzikale hoogstandjes, vol creatieve arrangementen, zorgen voor een unieke kleinkunstervaring.” „Meeslepend en indrukwekkend”, schreef NRC over dit programma.
Valentina Tóth werd voor haar debuut Wildbloei onderscheiden als Neerlands Hoop. De jury prijst haar „overweldigende talent”. Ook NRC vond het een „overweldigend debuut”.
Zware thema’s
De cabaretjury, onder leiding van Cyanne Moe-Tjon (hoofd artistieke zaken bij Diligentia), zag een seizoen met „meer zware persoonlijke ervaringen” dan politieke beschouwingen. Mentale gezondheid was ook een terugkerend onderwerp. Bij de cabaretiers die de staat van de wereld bespreken viel de jury „een zekere neerslachtigheid” op: „Klimaatproblematiek, polarisatie, oorlog in Europa – er is weinig reden om te lachen.”
Wat ook opviel, is de zorgvuldige uitwerking en vormgeving van de voorstellingen: „Ze zien er prachtig uit, bevatten veel humor en laten een overduidelijke eigen visie op cabaret zien.” Bovendien verandert het veld gestaag. „Er is een grotere diversiteit onder de cabaretiers en daarmee ook een verscheidenheid aan publieksgroepen, die zichzelf eerder niet in cabaret konden herkennen.” De jury noemt onder meer vrouwen en queers, Surinaamse culturen en „een ontzettend jong publiek”, dat leert „de telefoon in de tas te bewaren”. Daarbij verandert ook het cabaretlied. „De liedjes worden langer, minder eenvormig en met doelbewuste composities en stijlkeuzes.”
Vorig jaar gingen de prijzen naar cabaretiers René van Meurs, Peter Pannekoek en Yentl & de Boer. Het duo n00b won de Neerlands Hoop.
Lees ook
Dit jaar evenveel mannen als vrouwen genomineerd voor cabaretprijs Poelifinario
