Ruimteverkenner Sovjet-Unie valt na vijftig jaar terug op aarde

Posted on by admin

Het land dat het ding lanceerde bestaat allang niet meer, maar de wereld krijgt deze week te maken met de terugkeer van een ruimtevaartuig dat in 1972 door de Sovjet-Unie de lucht werd ingeschoten. „Er is een goede kans dat de landingsmodule gewoon in één stuk op aarde valt. Hij is immers ontworpen om de afdaling in de Venus-atmosfeer te overleven”, zegt Marco Langbroek, satellieten-spotter en lector Space Situational Awareness aan de TU Delft.

Langbroek houdt de positie van Kosmos 482, een oude Venus-sonde, bij op zijn blog, aan de hand van radarmetingen van de Amerikaanse ruimtevaartstrijdkrachten. Met in Delft ontwikkelde software is het moment van terugvallen te voorspellen. Op het moment dat dit artikel gepubliceerd werd (maandagmiddag 5 mei), is dat 10 mei 21:05 uur Nederlandse tijd plusminus 1,5 dag.

Smelten en verbranden

„Het precieze moment verandert nog voortdurend, afhankelijk van nieuwe metingen van de positie en de atmosfeer”, zegt Langbroek. Wanneer, en vooral waar, Kosmos 482 landt, daarover is pas enkele uren van tevoren iets zinnigs te zeggen. „De kans is het grootst dat hij in zee valt, maar het kan ook op land zijn.”

De meeste terugvallende ruimtevaarttuigen smelten en verbranden helemaal: door hun snelheid van duizenden kilometers per uur, worden ze gloeiend heet. Maar Kosmos 482 is juist ontworpen om zo’n reentry te overleven in de dichte atmosfeer van Venus. De landingsmodule is een stevige bol van zo’n 500 kilo, ongeveer een meter in diameter. De titanium buitenkant zal tijdens de gloeiende afdaling wel flink afbladderen.

De landing zal een flinke klap zijn. Het lijkt Langbroek extreem onwaarschijnlijk dat de parachute na ruim vijftig jaar nog werkt. Maar helemaal uitgesloten is het ook weer niet. „Bij de Russen weet je het nooit. De batterijen zijn zeker leeg, maar als het systeem mechanisch was, heb je kleine een kans dat hij het zelfs zonder batterijen doet.”

Echt gevaarlijk is het relatief kleine projectiel niet, schat Langbroek. „Het fascinerende vind ik dat het een soort tijdcapsule is, met Sovjet-ruimtevaarttechnologie van meer dan een halve eeuw geleden.” De Sovjet-Unie had dan wel de race om mensen op de maan te zetten verloren, maar in 1970 voerde de ruimtesonde Venera-7 (‘Venus’ in het Russisch) de eerste succesvolle landing op een andere planeet uit.

Geen geringe prestatie, want de atmosfeer van onze buurplaneet bleek ongenadig. Aan een parachute afgedaald door dichte wolken van zwavelzuur, registreerden de meetinstrumenten een temperatuur van 475 graden Celsius en een druk van 92 bar. Venera-7 hield het 23 minuten vol.

Hoogste punt van de baan

Aan dat succes was een lange reeks mislukkingen voorafgegaan. Venera-1 raakte in 1961 oververhit voordat hij langs Venus schoot, net als Venera-2. Venera-3 crashte op het oppervlak, de batterij van Venera-4 raakte op voor de landing, en Venera-5 en -6 implodeerden door de hoge druk.

Na Venera-7 had ook Venera-8 in 1972 succes, en inmiddels waren de Sovjets overgegaan tot het lanceren van meerdere sondes van hetzelfde ontwerp, om de kansen te vergroten. Kosmos 482, gelanceerd op 31 maart 1972, was vermoedelijk een exacte kopie van Venera-8, maar bleef steken in een baan om de aarde. Vanwege de mislukking kreeg hij zijn weinigzeggende naam, verdere inlichtingen werden niet verstrekt.

Wel was met hulp van telescopen en radarbeelden te zien hoe de langgerekte baan van de landingsmodule rond de aarde in een halve eeuw gestaag kromp. Het apogee, of hoogste punt van de baan, was vlak na de lancering 9710 kilometer, maar op 1 mei 2025 was daar nog maar 340 kilometer van over, met nog maar dagen te gaan.

In de autobiografie van de Sovjet-raketpionier Boris Tsjertok (1912-2011) mijmert hij over Venera-1, die nog altijd als ruimteschroot door het zonnestelsel suist. „Als op een dag onze nazaten het ruimtepuin in het zonnestelsel opruimen, en ze vinden Venera-1, zullen ze een vlag van de Sovjet-Unie vinden, en het in een museum plaatsen, niet ver van het goud van de Scythen’, voorspelt hij zelfverzekerd.

Of Venera-8 ook een Sovjetvlag aan boord had, wordt heel misschien deze week duidelijk.

Related Posts

Het prachtige ‘Clair Obscur’ is misschien wel de meest Franse game ooit gemaakt

Voormalig liefdespaar Gustave en Sophie gaat nog één keer samen naar een viering aan het water. Waarom wordt de speler van de game Clair Obscur pas gaandeweg duidelijk gemaakt, wel is hun chemie onmiskenbaar. De twee vullen elkaar perfect aan: Gustave met zijn cynische pragmatisme, Sophie met haar warmte en empathie. Ze lijken dat ook allebei door te hebben, ze komen nader tot elkaar – en dan schildert een groots, mythisch wezen iets in de verte. Het geprojecteerde getal 34 verdwijnt uit de hemel, een nieuwe 33 wordt getekend. Een deel van de stadsbevolking verdwijnt in het luchtledige, waaronder Gustave’s geliefde.

De wereld van Clair Obscur is getroffen door een vloek. Al 67 jaar lang telt een mysterieuze wezen af – ze noemen haar de ‘Schilderes’. Iedereen wiens leeftijd gelijk staat aan dat getal, verdwijnt van de wereld. Niemand weet hoe dit ooit is begonnen, pogingen om het te doorgronden zijn tot dusver gestrand. Toch belet dat Gustave niet om in zijn potentieel laatste levensjaar samen met lotgenoten in een boot af te reizen naar de Schilderes, om haar te doden en de vloek te doorbreken. Je bestuurt Gustave en zijn kompanen terwijl ze over de wereld reizen en tegen mysterieuze monsters vechten.

De visuele pracht van de gamewereld zou doen vermoeden dat Clair Obscur door een gigantisch team is ontwikkeld, maar achter het spel schuilt een ontwikkelstudio van slechts dertig mensen (wel met behulp van freelancers, overigens). Een Frans team wiens cultuur diep in de wortels van het spel is gaan zitten. Soms is dat expliciet: één van de eerste bazen waar Gustave tegen kan vechten is een mimespeler, die hem na overwinning beloont met een baret, rood-wit shirt, omgebonden doek en natuurlijk een stokbrood op de rug. Op dramatische momenten wordt in de game niet gescholden met Engelse krachttermen, maar met ‘merde’ en ‘putain’.

De Franse roots zitten ook tussen de regels verborgen. Soms is het klein, zoals de manier waarop een teamgenoot met schuin hoofd en opgehaalde schouders non-verbaal communiceert. En Gustave is geen extraverte tiener, zoals je vaak in vergelijkbare games speelt, maar een getergd man die net als Gérard Depardieu vooral graag met zijn ogen communiceert.

Binnenvetters

De cast vol binnenvetters maakt het fijn dat prominente acteurs als Andy Serkis en Charlie Cox hoofdrollen vertolken, die in staat zijn met weinig tekst alsnog de juiste emotie over te brengen. Gustave’s reis brengt hem al snel heel de wereld door, waarbij de magie van de Schilderes zelfs natuurwetten heeft herschreven. Het resultaat is een kleurrijke mengeling van Franse kunst uit de belle-époque-periode – de art nouveau druipt van de daken – gecombineerd met fantasy-illustraties uit Japanse rollenspellen.

Het is een game die precies als een Japans rollenspel speelt, maar dan op zijn Frans. Het lijkt op klassiekers als Final Fantasy, waar reizen door de gamewereld wordt afgewisseld met beurtelingse gevechten. In het geval van Clair Obscur zijn schermutselingen bovengemiddeld strategisch en vergen ze ook veel reflexwerk, omdat je op het juiste moment op knoppen moet drukken om bijvoorbeeld klappen te ontwijken.

Meestal volgen zulke Japanse rollenspellen narratieve conventies die populair zijn in het oosten, zoals een nadruk op de ontwikkeling van een enkel personage in plaats van het verhaal. Op dat front zoekt Clair Obscur het verschil: dit is een fantasyverhaal met een duidelijk Europese ondertoon. Het is genoeg om de game een unieke smoel te geven. In een gamesector die afgelopen decennia steeds meer Amerikaniseerde is dat buitengewoon verfrissend.


Wasmiddel? Prima! Maar dit zijn óók heel goede cadeaus voor Moederdag!

Komende zondag is het Moederdag. Een tijdje terug kwam Kruidvat daarom met een aanbieding voor wasmiddel. ‘Moederdaghints’ stond erbij, haha. Een hint indeed! Niets zo irritant als een moeder die niet snel genoeg de volle wasmand leegwast. Heel goed dat Kruidvat daar eens aandacht voor vraagt, goeie timing ook, met Moederdag.

Nou, wat denk je? Ik was echt de enige die dit dacht. Want vervolgens brak de pleuris uit. Enorme ophef! Iedereen boos. Dat de reclame vrouwen stereotypeert. Dat de jaren 50 hadden gebeld om hun moederdagcadeaus terug te vragen. Allemaal wijvengezeik. Ik begreep er echt helemaal niks van.

Want natuurlijk doen vrouwen de was in Nederland, wie anders? De mannen? Hahaha, echt niet. De enige keer dat een man in mijn huishouden de was deed, kwam de hele trommel roze terug, omdat hij er een rode sok bij had gedaan.

Mannen kunnen dat niet, joh – de vaatwasser inruimen, het putje van de douche schoonmaken, luiers verschonen, hou toch op. Daar zijn hun mannenhanden te groot voor, en te ruig. En hun spieren te groot.

Mannen zijn er om het geld te verdienen. En als ze vermoeid thuiskomen na een lange dag sloven, dient de moeder klaar te staan met pantoffels, een vriendelijke glimlach en een glas whiskey. En dienen z’n overhemden vers gestreken in de kast te liggen.

Moederdagcadeaus kunnen wat mij betreft dus niet stigmatiserend genoeg zijn. Hartstikke goed ook voor de kinderen, om weer even duidelijk te krijgen welke plek de vrouw heeft in het gezin! Natuur en evolutie enzo – hallo!

In die lijn doorredenerend kwam ik op nog veel meer mooie moederdagcadeaus. Ik heb ze even op een rijtje gezet. Over hints gesproken. Groetjes komende zondag aan moeder de vrouw!

1 Een cursus ‘Vergeet jezelf niet’. Voor al die momentjes waarop de kinderen naar sport moeten worden gebracht, opa en oma hulp nodig hebben en papa ‘net even offline is’.

2 Een geurkaars met de naam ‘burn-out-lavendel’. Die ’s nachts kalmeert als mama doodziek het werk nog even moet afmaken dat overdag is blijven liggen omdat ze papa en de kinderen moest verzorgen, die met koorts op bed liggen.

3 Een ‘we zijn zo trots op je’-tegel van het werk. Anoniem bezorgd en uiteraard zonder opslag of promotie.

4 Een gegraveerde pieper met ‘Je bent onmisbaar’. Zodat mama ook tijdens pauzes (welke pauzes) bereikbaar blijft voor werk, kinderen én de groepsapp van school. Over wie de cake bakt voor het zomerfeest, wie de ‘lenteknutsel’ voor in de klas maakt, en komende week kan invallen bij het luizenpluizen.

5 Een beautybox met daarop de tekst: ‘Je wordt ouder mama!’ Met figuurcorrigerende slip, concealer voor diepe patriarchale vermoeidheid, een foundation die nóg onzichtbaarder maakt op de werkvloer, waterproof mascara tegen tranen in de file, en Ozempic.

6 En een botoxbehandeling, natuurlijk! Omdat de mannelijke collega’s moeder er de laatste tijd wel wat ‘moe’ uit vinden zien.

7 Een bureaustoel met wieltjes. Zodat mama naadloos van thuiskantoor naar keuken kan schakelen tussen Zoom en courgettes raspen.

8 Alcohol, veel alcohol. It takes a vineyard to raise a child.

9 Een zelfgekleide asbak. Zodat mama weer kan beginnen met roken.

10 De ‘Sorry dat ik besta’-cadeaubon. Te verzilveren bij een lifecoach die nog bij z’n moeder woont, en mama uitlegt hoe ze zelf de bron is van alle stress in haar leven.

11 Een box met ‘verwenmomentjes’. Een doosje schuldgevoel. Een baksteen om tegen de muur te gooien. Een stressbal in de vorm van het hoofd van mama’s leidinggevende (Peter of Paul). En een koekje. Eén koekje.

11 Een automatische Excusesgenerator. Die bij elke grens die mama stelt automatisch zinnen uitspuwt als: „Sorry hoor, ik bedoelde het niet lullig.” „Nee joh, ik wil best nog even snel die mail tikken.” En: „Tuurlijk, ik had deze zaterdag toch even niks te doen.”

12 Een grote doos. Waarin mama kan gaan zitten huilen.

13 Maar het beste idee? Dat is natuurlijk cadeaus geven aan papa op Moederdag! Een nieuwe dure racefiets. Een motor. Een dikke barbecue. Want het grootste cadeau voor een moeder, is een gelukkige vader.

14 Of wacht! Vergeet nummer 13. Schaf Moederdag helemaal af! En maak in plaats daarvan een extra Vaderdag! Zodat alle vaders naast hun wekelijkse papadag zich nóg een extra dag in het jaar vader kunnen voelen. Mooi hè.

Ik heb kippenvel!

Heb je een vraag van de week, taboe, of ‘kwestie’ voor deze rubriek? Mail dan naar [email protected]


Israël stevent af op volledige militaire en humanitaire controle over Gaza, voedsel en water bijna op

In Gaza stierven afgelopen dagen weer kinderen door uithongering, ten gevolge van de voortdurende Israëlische blokkade van hulpgoederen. Baby Jinan Saleh al-Sakafi stierf zaterdag in het Rantisi ziekenhuis nabij Gaza-Stad door ondervoeding en uitdroging. Maandag overleed Youssef al-Najjar, vier maanden oud; hij woog nog maar anderhalve kilo.

Sinds 2 maart legt Israël Gaza opnieuw een blokkade op van alle humanitaire hulp. Die blokkade vormde een schending van het bestand met Hamas, dat behalve de vrijlating van de resterende gijzelaars in Gaza ook in meer humanitaire hulp moest voorzien. Op 18 maart verbrak Israël definitief het bestand met de hervatting van hevige luchtaanvallen.

Na ruim twee maanden volledige blokkade zijn het eten, water en de brandstof in Gaza bijna op. Bakkerijen gaan dicht, gaarkeukens moeten sluiten. Maaltijden worden overgeslagen. De voedselprijzen zijn volgens het Wereldvoedselprogramma met 1.400 procent gestegen, vergeleken met de bestandsperiode.

Uitbreiding bezetting

Ondertussen stevent de Israëlische regering af op verdere militaire controle over Gaza en de bezetting van meer grondgebied. Ook maakt het plannen voor volledige controle over de distributie van hulp in selecte gebieden in Gaza, tot ongenoegen van lokale en internationale hulporganisaties, die hulp kunnen bieden maar worden tegengewerkt.

Afgelopen zondagnacht besloot het Israëlische veiligheidskabinet tot de uitbreiding van  militaire operaties in Gaza. Een Israëlische functionaris zei tegen de Israëlische krant Haaretz dat de bevolking van Gaza daarbij opnieuw naar het zuiden zal worden „verplaatst”. Daarbij zal de bevolking worden aangemoedigd tot „vrijwillige migratie”, een eufemisme gebezigd door verschillende politici voor verdrijving van de Palestijnen uit Gaza naar omliggende landen, aangemoedigd door de Amerikaanse president Donald Trump.

Volgens premier Benjamin Netanyahu zullen de Israëlische militairen Gaza niet binnengaan om zich na aanvallen weer terug te trekken. „De intentie is het tegenoverstelde daarvan”, aldus de premier. Families van de Israëlische gijzelaars hebben woedend gereageerd op het plan. Volgens hen plaatst de regering territoriaal gewin boven de levens van de Israëliërs die door Hamas gevangen worden gehouden.

Tegelijkertijd keurde het Israëlische veiligheidskabinet een plan goed voor de distributie van humanitaire hulp in Gaza, die zal plaatsvinden in zones onder controle van het leger, en in handen zal komen van particuliere bedrijven.

Politieke belangen

De VN, internationale hulporganisaties en ngo’s zijn uiterst kritisch op het Israëlische hulpplan. Niet alleen komt de hulpdistributie daarmee onder Israëlische controle te staan, aansluitend op Israëls politieke en militaire belangen, ook zal de hulp slechts dat deel van de bevolking bereiken die in staat is naar de aangewezen distributiezones te gaan.

Bovendien wordt het hulpsysteem dat al decennia bestaat in Gaza – waar al 80 procent van de bevolking afhankelijk was van humanitaire hulp – door Israël tegengewerkt.

VN-organen en Palestijnse en internationale ngo’s werkzaam in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever schreven zondag dat Israëlische functionarissen pogen het bestaande hulpsysteem in Gaza te ontmantelen, terwijl de distributie van hulp wordt beperkt tot zones onder controle van het Israëlische leger. Het kwetsbaarste en minder mobiele deel van de bevolking zal op die manier geen hulp kunnen ontvangen, en de rest van de bevolking wordt gedwongen zich in gevaarlijke militaire zones te begeven, schrijven de organisaties.

Secretaris-generaal van de VN, António Guterres, zei vorige maand dat de VN geen uitvoering kunnen geven aan een hulpplan waarmee de hulp nog meer door Israël wordt gecontroleerd: „We zullen niet deelnemen aan een regeling die de humanitaire principes niet volledig respecteert: menselijkheid, onpartijdigheid, onafhankelijkheid en neutraliteit”, aldus Gutteres.  

Noodhulpexpert van UNICEF Nederland Wouter Booij licht telefonisch vanuit Den Haag toe dat het „los van de principiële bezwaren, nog weken zal duren voordat het Israëlische hulpplan wordt geïmplementeerd, terwijl de hulp nu nodig is. En dat heeft dodelijke gevolgen.”

Distributiepunt voor water in vluchtelingenkamp Nuseirat.

Foto Eyad BABA / AFP

Tonnen hulp

Er staan duizenden vrachtwagens met hulpgoederen bij de grensovergangen met Gaza, maar Israël laat niets door. Op het vliegveld Ben Gurion in Tel Aviv heeft UNICEF onder meer 180.000 vaccinaties , tientallen beademingsapparaten, en therapeutische voeding klaarstaan. Ook reparatieapparatuur voor watercentrales, die nu nog maar op 15 procent van hun capaciteit draaien, mag Gaza niet in.

Dat terwijl de hulp volgens Booij „acuut nodig is”. Zo is therapeutische voeding cruciaal bij ondervoeding. „Ondervoeding los je niet op door een kind ineens water en normale voeding te geven. Het immuunsysteem en de organen zijn dan al aangetast.”

Volgens UNICEF zijn sinds het begin van het jaar 9.000 kinderen met acute ondervoeding behandeld of nog in behandeling in Gaza. Het aantal kinderen dat op dit moment acuut ondervoed is, ligt vermoedelijk een stuk hoger.

De humanitaire crisis in Gaza komt niet alleen door de hulp die de grens niet over mag, benadrukt Booij. In Gaza is er een humanitair coördinatensysteem, waarbij VN- en hulporganisaties met het Israëlische leger moeten afstemmen dat zij naar een gebied reizen om daar hulp te kunnen verlenen. „Maar nog maar circa 30 procent van de aanvragen wordt toegekend door het Israëlische leger. Dat heeft gigantische gevolgen.”

Uithongering

Het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof buigen zich momenteel over verschillende zaken die verband houden met de uithongering van de burgerbevolking in Gaza door Israël.

Israël blijft beweren dat het de hulp voor Gaza blokkeert omdat Hamas deze zou stelen. Het hoofd van OCHA, de VN-organisatie voor Humanitaire Zaken, Jonathan Whittall, zei vorige maand dat daar geen bewijs voor is.

Experts en hulporganisaties wijzen er op dat zelfs al er gevallen zijn van plundering door Hamas, dit Israël niet ontslaat van zijn verantwoordelijkheid voor de humanitaire noden van de bevolking in Gaza als bezettingsmacht, en om geen oorlogsmisdaden te plegen.

De afgelopen dagen is door burgers in Gaza op diverse plaatsen voedsel geplunderd, meldden diverse media. Hulporganisaties onderstrepen dat de chaos en plundering het directe gevolg zijn van de blokkade.