N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Diplomatieke rel Nederland zet Russische diplomaten uit, een Nederlands consulaat moet dicht. De relatie tussen de landen verslechtert snel.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97035548-d9fe9e.jpg)
Foto Evert Elzinga/ANP
De gespannen betrekkingen tussen Nederland en Rusland zijn verder op scherp gezet. Minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken, CDA) schreef zaterdag aan de Tweede Kamer dat Nederland opnieuw Russische ambassademedewerkers het land zal uitzetten. Om hoeveel mensen het gaat, is niet bekend. Ze moeten binnen twee weken zijn vertrokken.
Volgens Rusland gaat het om diplomaten, maar Hoekstra schrijft aan de Kamer dat Rusland „heimelijk” inlichtingenofficieren in Nederland plaatst. Hoekstra zegt dat Nederland dat niet kan en zal toestaan. „Tegelijk is het belangrijk om de ambassades open te houden als communicatiekanaal, zelfs nu de verhoudingen met Rusland moeizamer zijn dan ooit.”
Achter de uitzetting gaat een ander conflict schuil. Het Nederlandse consulaat in Sint Petersburg moet sluiten, omdat Rusland weigert visa te geven aan Nederlandse diplomaten om daar te kunnen werken. Dat betekent dat Nederland buiten Moskou geen consulaire zaken kan afhandelen, de ambassade is nog wel open. Hoekstra noemt deze situatie in zijn brief „onaanvaardbaar”, de Russische houding heeft volgens hem „tot een onhoudbare situatie geleid”.
Het kabinet heeft besloten dat er niet méér Russische diplomaten in Nederland mogen zijn dan Nederlandse diplomaten in Rusland. Daarom moeten nu dus Russische ambassademedewerkers vertrekken.
Vorig jaar zette Nederland nog zeventien Russische spionnen het land uit, een maand na de inval in Oekraïne. Moskou stuurde daarna vijftien Nederlandse diplomaten het land uit. Sindsdien lopen er onderhandelingen over visa voor nieuwe diplomaten, maar die gesprekken zijn op niks uitgelopen. De toen uitgezette Russen hielden zich volgens onderzoek van NOS en Nieuwsuur bezig met allerlei vormen van spionage in Nederland. Dát Rusland in Nederland spioneerde was al jaren bekend, maar het ministerie van Buitenlandse Zaken gedoogde de situatie lange tijd, omdat iedere uitzetting meteen betekent dat een Nederlandse diplomaat Rusland uit moet.
Zeer gespannen verhoudingen
De verhouding tussen Nederland en Rusland is al jaren zeer kil. Nederland steunt Oekraïne in de oorlog tegen Rusland met militaire middelen. Minister Kajsa Ollongren (Defensie, D66) zei daar dit weekend over in NRC: „Als Poetin beloond wordt voor deze daad van agressie, dan is het niet zijn laatste oorlog, maar de eerste in een reeks. Het gaat dus ook om onze eigen veiligheid.”
Ook de vliegramp met de MH17 in 2014, waarbij 196 Nederlanders om het leven kwamen, heeft de verhoudingen volledig verstoord. Afgelopen november werden twee voormalige Russische inlichtingenofficieren en een Oekraïner door de rechtbank Den Haag tot levenslange gevangenisstraffen veroordeeld wegens hun betrokkenheid. Omdat Rusland geen staatsburgers uitlevert, zitten zij hun gevangenisstraf niet uit. Uit het voorlopig afgesloten onderzoek van het internationaal onderzoeksteam inzake MH17 zijn er „sterke aanwijzingen” dat Poetin persoonlijk de opdracht gaf om de separatisten in de Oekraïense Donbas het Boek-luchtafweersysteem te geven waarmee het vliegtuig werd neergehaald boven Oekraïne.
