Rechters, wetenschappers en oud-CDA’ers op lijst van Omtzigt

Nieuw Sociaal Contract (NSC), de partij van Pieter Omtzigt, wil met 44 kandidaten in alle kiesdistricten meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen. Dat maakte Omtzigt maandagavond bekend bij de presentatie van de kieslijst, in het Haagse perscentrum Nieuwspoort. De verrassing was er al wel een beetje af, de lijst was door een fout eerder dan gepland online te zien.

Omtzigt, die zichtbaar opgelucht was, zei dat de lijst „heel precies past bij onze politieke ambities” en dat NSC met de lijst „heel Nederland wil vertegenwoordigen, inclusief de BES-eilanden”. De lijst bestaat voor een groot deel uit experts in hun vakgebied: een directeur-bestuurder bij een woningcorporatie, een pensioendeskundige en een voormalig ambassadeur. En ook een officier van justitie, verschillende wetenschappers en lokale bestuurders. In de top 5 staan ook twee rechters. „Je kunt dit alleen met experts doen”, zei Omtzigt daarover. „Je kunt alleen met mensen die precies weten hoe het recht werkt, het recht veranderen.”

Een bekende naam op de lijst is Sandra Palmen, die bekend werd door haar kritische opstelling in de Toeslagenaffaire en als topjurist bij de Belastingdienst werkte. Zij schreef al in een 2017 een kritisch intern advies over de stopzetting van toeslagen voor kinderopvang. Zij noemde dat „laakbaar” en adviseerde de ouders te compenseren. Haar advies werd terzijde gelegd en verdween, maar kwam later bekend te staan als ‘memo-Palmen’. Sinds 2021 was Palmen ook rechter bij de Centrale Raad van Beroep, de hoogste bestuursrechter op het gebied van sociale zekerheid. Palmen staat op nummer vijf.

De nummer drie, Judith Uitermark, was achttien jaar lang strafrechter bij de rechtbank in Haarlem. „Ik heb mijn functie neergelegd, vanaf vandaag ben ik met buitengewoon verlof.”

Lijsttrekker

Omtzigt zelf is lijsttrekker. Op nummer twee staat Nicolien van Vroonhoven, die de afgelopen tijd aan zijn zijde stond bij de opbouw van de partij en namens hem de perswoordvoering deed. Van 2002 tot 2010 was zij Tweede Kamerlid voor het CDA. Daarvoor werkte ze bij de fractie als beleidsmedewerker voor onder anderen de latere premier Jan Peter Balkenende.

NRC-columnist en microbioloog Rosanne Hertzberger staat ook op de lijst, op nummer 17. Nu zij politiek actief wordt, stopt zij als columnist: zaterdag verschijnt haar laatste column in NRC. Diederik Boomsma staat op nummer 21. Hij zit nu nog voor het CDA in de Amsterdamse raad, de enige zetel van de christen-democraten in de hoofdstad. Als Boomsma in de Kamer wordt gekozen, zei Omtzigt, zal hij die zetel opgeven, waardoor deze voor het CDA behouden blijft.

Het merendeel van de kandidaten heeft niet of nauwelijks politieke ervaring. Van de kandidaten die dat wél hebben, is de overgrote meerderheid CDA’er. Een van de uitzonderingen is Folkert Idsinga (13 op de lijst). Hij zat tot voor kort nog in de Tweede Kamer voor de VVD, maar stapte begin deze maand met onmiddellijke ingang op.

Lees ook: Omtzigt benadrukt problemen die tot ‘diep wantrouwen in de overheid’ leiden en zegt disbalans te willen ‘repareren’

Lange lijst

Nieuw Sociaal Contract werd ruim een maand geleden opgericht, hoewel er achter de schermen al langer over werd nagedacht. De partij moet zich in sneltreinvaart voorbereiden op de verkiezingen van 22 november. Tot voor kort twijfelde Omtzigt er nog over of hij met een lange lijst in alle kiesdistricten mee zou doen. Hij wilde streven naar „verantwoorde groei”, zei hij in de Twentse krant Tubantia, toen hij zijn nieuwe partij bekendmaakte. „Dit land heeft geleerd van wat er met LPF en Forum voor Democratie is gebeurd.”

Dat risico lijkt hij nu toch te willen nemen. „Alleen zo kunnen we ons best doen om onze ambitie voor een beter bestuur en bestaanszekerheid waar te maken voor heel Nederland”, zei hij daarover bij de presentatie van de kandidatenlijst.

Na de lijst presenteert NSC ergens de komende maand ook het verkiezingsprogramma. Maandag zei Omtzigt dat er al een conceptprogramma ligt, waarover kandidaat-Kamerlid voor NSC Eddy van Hijum afgelopen zondag een presentatie gaf aan de Kamerleden in spé. Vervolgens is daarover gediscussieerd. Het is de vraag in hoeverre het programma ook uitgewerkt zal zijn; rond Omtzigt was de afgelopen weken te horen dat een gedetailleerd programma in zo’n korte tijd praktisch onhaalbaar zou zijn. En dat brengt risico’s met zich mee: de nieuwe kandidaten, van wie sommigen actief zijn geweest voor verschillende politieke partijen, zullen als ze worden verkozen tijdens hun periode in de Tweede Kamer standpunten moeten uitwerken.

Waar Omtzigt ook nog over na moet denken is of hij met een premierskandidaat komt. In de maandag geüpdatete Peilingwijzer, een afgewogen gemiddelde van twee peilingen, is NSC de grootste partij. Omtzigt zei daarover dat hij er nog over nadenkt óf hij een premierskandidaat wil presenteren, en zo ja: of dat iemand op de kieslijst is of daarbuiten.