Het algehele verbod voor het Algemeen Dagblad om te publiceren over gelekte opnames die Peter R. de Vries als directeur van zijn advocatenkantoor maakte, is donderdag door het Amsterdamse gerechtshof opgeheven.
Dat heeft het hof besloten in een hoger beroep dat het AD heeft aangespannen tegen het vonnis in kort geding, waarin de Amsterdamse rechtbank in januari bepaalde dat een krantenpublicatie „op voorhand” werd verboden.
Het gerechtshof legt slechts één beperking op aan het AD. „Eén onderdeel van de opnamen die Peter R. de Vries vermoedelijk heimelijk maakte”, mag niet openbaar worden gemaakt met een dwangsom van 25.000 euro per keer dat dit verbod wordt overtreden.
De ‘verboden’ info gaat over de naam van degene die de voormalige kantoorgenoot van Royce de Vries en destijds advocaat Khalid Kasem „zou hebben benaderd met het verzoek om informatie door te geven uit een strafdossier”. Het hof vindt het „voldoende aannemelijk” dat publicatie van deze gegevens mogelijk ernstige risico’s voor de veiligheid van Royce de Vries met zich kan meebrengen die niet opwegen tegen het belang van de vrijheid van meningsuiting.
In eerste aanleg oordeelde de rechter dat openbaarheid van rechtspraak een groot goed is, maar dat de door de eisers – advocaat Royce de Vries, zoon van Peter R., en de Amsterdamse Orde van Advocaten – „aangevoerde belangen (de bescherming van de rechten van anderen en het voorkomen van de verspreiding van vertrouwelijke mededelingen) zwaarder wegen dan het belang van de persvrijheid”.
Royce de Vries had een kort geding aangespannen tegen het AD toen de krant hem om weerwoord vroeg over een nog te publiceren artikel gebaseerd op bandopnames van zijn vader.
Het hof is van mening dat met de voorgenomen publicatie „een zwaarwegend maatschappelijk belang gemoeid is dat rechtvaardigt dat het AD daarover publiceert”. Bovendien zegt het hof dat de publicatie voortborduurt „op gegevens die zich al in het publieke domein bevinden. Er bestaat onvoldoende concrete vrees dat de betrokkenen als gevolg van de voorgenomen publicatie boven op reeds bestaande risico’s extra risico zullen lopen. Het algemene ‘refereerverbod’ zou voorts leiden tot een ongerechtvaardigde inperking van de persvrijheid van DPG”. DPG Media is het mediaconcern waar het AD onderdeel van is.
‘Drie Musketiers’
Vorige week maandag betoogde de advocaat van het AD, Olaf Trojan, bij het hof dat de rechtbank een ontoelaatbare inbreuk maakte op het verbod op censuur en op de persvrijheid. De journalistiek werd „de mond gesnoerd op een wijze die nooit eerder is vertoond”. Ook de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) heeft zich als partij in deze zaak gevoegd.
In eerste instantie wisten advocaat Royce de Vries en de Amsterdamse Orde van Advocaten bij de Amsterdamse rechtbank af te dwingen dat de krant niet verder mag publiceren over vertrouwelijke bandopnames van Peter R. de Vries. Het gaat om materiaal dat het AD naar eigen zeggen heeft gekregen van anoniem gebleven bronnen die zich ‘de drie Musketiers’ noemen. Het hof zegt dat „onduidelijk is wanneer en hoe” de opnamen in handen van derden zijn gekomen.
Volgens Royce de Vries zijn de opnamen onrechtmatig verkregen en gaat het om strikt vertrouwelijke gesprekken tussen geheimhouders (iemand die vertrouwelijke informatie niet openbaar hoeft te maken). Een nieuwe publicatie zou volgens hem zijn veiligheid in het geding brengen. In hoger beroep zei hij „niks te willen verbergen”. Hij wilde alleen de „vertrouwelijke informatie van mijn vader beschermen”.
De rechtbank gaf hem gelijk. Geen enkele procespartij mocht van de rechtbank ook maar iets mededelen over de zaak. Voor elke overtreding zou een ongebruikelijk hoge dwangsom van 100.000 euro moeten worden betaald, met een maximum van 1 miljoen euro, zo werd bekend tijdens de zitting van het hof. Volgens advocaat Trojan gold het publicatieverbod niet alleen voor het AD, maar ook voor alle andere media van moederbedrijf DPG Media, zoals de Volkskrant en Trouw.
Het mededelingenverbod blijft deels van kracht, beslist het hof. Er mag niet worden geschreven over de informatie die in deze procedure achter gesloten deuren door partijen is verstrekt.
Uit het arrest van het hof valt af te leiden dat het AD mogelijk van plan is te publiceren over een zaak waar de krant in 2020 ook over schreef. Toen schreef het AD dat politie en justitie ervan overtuigd zijn dat advocaat Khalid Kasem in 2015 informatie uit een lopend strafonderzoek aan de criminele organisatie van Ridouan Taghi heeft gelekt. Het gaat om informatie over de start van het onderzoek 26Koper waarbij in de zomer van 2015 een grote hoeveelheid wapens werd gevonden in Nieuwegein. Daarbij werd een groep mannen aangehouden die volgens het OM werden aangestuurd door Taghi.
Uit ontsleutelde PGP-berichten kon worden afgeleid dat binnen enkele dagen na de aanhouding van deze mannen informatie uit het dossier bij Taghi terecht is gekomen. Verdachten vertellen info te hebben gekregen van „het broertje van Mussa”. Kasem heeft een broer die zo heet. Na onderzoek door de Orde van Advocaten verklaarde de deken destijds dat er uit onderzoek is gebleken dat er door ten minste één advocaat informatie is gelekt. Maar volgens de deken kan niet worden vastgesteld welke advocaat de informatie heeft gelekt.
Lees ook
‘Omkoping zoals Kasem op zijn geweten zou hebben, zou weinig zinvol zijn geweest’
Kasem
Het AD onthulde vorige maand op basis van opnames, die Peter R. de Vries hoogstwaarschijnlijk maakte, dat voormalig advocaat en tv-presentator Khalid Kasem in 2019 met 8.000 euro een zogeheten selectiefunctionaris bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) zou hebben willen omkopen om zijn cliënt eerder vrij te krijgen.
Een cliënt van Kasem vertelde dat in 2019 tegen de in 2021 vermoorde Peter R. De Vries. Dat bleek uit gelekte audio-opnames. Peter R. de Vries, die regelmatig gesprekken opnam, confronteerde Kasem met de omkoping, waarop Kasem de omkoping niet ontkende. In de dialoog die het AD optekende, lijkt hij die zelfs te bevestigen. In 2019 besloten vader en zoon De Vries de kwestie in de doofpot te stoppen uit angst voor reputatieverlies van hun kantoor.
De DJI onderzoekt wat er precies is gebeurd. Het OM heeft tevens de Rijksrecherche opdracht gegeven een oriënterend onderzoek in te stellen naar de vraag of sprake is van omkoping van een ambtenaar. Dat onderzoek is gaande, vertelde een woordvoerder van het OM desgevraagd deze donderdag. De Orde van Advocaten is ook bezig met een onderzoek naar het handelen van voormalig advocaat Kasem. Over de uitkomsten zal volgens de Orde naar verwachting eind maart kunnen worden bericht. Kasem heeft zijn werk als tv-presentator voor BNN/VARA hangende de onderzoeken neergelegd.
Onduidelijk is wanneer het AD met het artikel komt dat door de rechtbank eerder werd verboden. AD-hoofdredacteur Rennie Rijpma zei na de zitting donderdag te verwachten dat dit waarschijnlijk niet deze week nog gebeurt omdat grote zorgvuldigheid geboden is.
Lees ook
Tegenslagen en twijfels over zijn integriteit lopen als een rode draad door zijn leven
