Quick Boys-trainer Thomas Duivenvoorden, de rijzende ster in het amateurvoetbal, ‘ontgaat helemaal niets’

De Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol is uit zijn ambt gezet. Het Constitutioneel Hof in Seoul maakte dat vrijdagochtend in een langverwacht vonnis bekend. Binnen zestig dagen mogen Zuid-Koreanen naar de stembus om zijn opvolger te kiezen.

De acht rechters oordeelden unaniem dat Yoon „de grondbeginselen van de democratie” heeft geschonden en zijn grondwettelijke bevoegdheden te buiten is gegaan.

Dat deed Yoon door op 3 december onverwacht de militaire noodtoestand uit te roepen. De vrije pers werd aan banden gelegd, en politieke bijeenkomsten werden verboden. Volgens Yoon was dat nodig omdat Zuid-Korea werd bedreigd door „pro-Noord-Koreaanse en antistatelijke krachten”, al maakte hij niet direct duidelijk wat hij daarmee bedoelde. Tijdens zijn afzettingsproces zei hij later dat zijn actie slechts „symbolisch” was geweest, om de aandacht te vestigen op de „verdorvenheid” van de oppositie, die haar parlementaire meerderheid gebruikte om Yoons beleid te blokkeren.

De televisietoespraak van Yoon sloeg die avond in als een bom. Veel oudere Zuid-Koreanen zullen hebben teruggedacht aan de jaren tachtig van de vorige eeuw. Het toenmalige autoritaire regime riep eveneens de noodtoestand uit. Een bloederig neergeslagen opstand in de zuidelijke stad Gwangju is een nationaal trauma.

Ondanks het late uur liepen de straten van de hoofdstad Seoul snel na Yoons aankondiging vol demonstranten, met name in de omgeving van de Nationale Assemblee. Daar probeerde een legereenheid te verhinderen dat het parlement met voldoende leden bijeen kon komen om de maatregel terug te draaien, maar dat was tevergeefs. 190 van de driehonderd volksvertegenwoordigers – onder wie leden van Yoons eigen conservatieve partij – wisten de vergaderzaal te bereiken en stemden unaniem voor opheffing van de noodtoestand, waarna Yoon op zijn schreden moest terugkeren.

Yoon werd korte tijd later door het parlement afgezet. Nu het Constitutioneel Hof dat heeft bekrachtigd, is dat definitief.

De gevallen president hangt ook nog strafrechtelijke vervolging boven het hoofd: hij wordt door de Zuid-Koreaanse justitie verdacht van ‘rebellie’, een vergrijp dat buiten zijn presidentiële immuniteit valt en waarvoor hij in theorie de doodstraf kan krijgen – al wordt die in Zuid-Korea al decennia niet meer uitgevoerd. De behandeling van zijn strafzaak begint later deze maand.

Nieuwe verkiezingen

Nu Yoon defintief het veld moet ruimen, moeten binnen zestig dagen verkiezingen worden gehouden om een opvolger voor de president te kiezen. Die maakt dan de rest van Yoons termijn vol, tot 2027. De leider van de progressieve Democratische Partij, Lee Jae-myung, geldt als favoriet. Hij verloor de presidentsverkiezingen in 2022 nog met een piepkleine marge van Yoon.

Maar net als Yoon is ook Lee verwikkeld in verschillende schandalen en strafzaken. Wel sprak een rechtbank hem in hoger beroep vorige week vrij in een zaak die draaide om overtreding van de kieswet. Als zijn eerdere veroordeling in die zaak was blijven staan, had hij niet aan de komende verkiezingen mogen deelnemen.

Maar Lee is niet onomstreden en mogelijk kan Yoons conservatieve PPP met een goede tegenkandidaat veel gematigde kiezers trekken. De partij heeft nog geen presidentskandidaat aangewezen. Onder andere de huidige burgemeester van Seoul Oh Se-hoon wordt genoemd.

De afzetting van Yoon noch de ongetwijfeld felle verkiezingscampagne die nu volgt, zal voorlopig een einde kunnen maken aan de diepe verdeeldheid in Zuid-Korea. Kort na de couppoging van Yoon steunde een ruime meerderheid zijn vertrek en stond de DP ruim voor in de meeste opiniepeilingen – al hebben die in Zuid-Korea geen erg betrouwbare reputatie. Maar naarmate de politieke crisis in het land aanhield nam ook de steun voor Yoon en de PPP weer toe. Dagelijks wordt in Seoul en andere Zuid-Koreaanse steden tegen, maar ook steeds meer vóór de president gedemonstreerd.

Met name oudere, conservatieve Zuid-Koreanen laten zich daarbij sterk beïnvloeden door online complottheorieën. Daarin wordt – zonder bewijs – beweerd dat de laatste twee parlementsverkiezingen, die beide door de progressieve oppositie werden gewonnen, waren vervalst door China of Noord-Korea. Ook Yoon zelf is aanhanger van die theorie: hij liet tijdens zijn couppoging militairen naar de kantoren van de Nationale Kiescommissie sturen om op zoek te gaan naar bewijs voor de vermeende manipulatie.

De protesten lopen regelmatig uit de hand. Radicale aanhangers bestormden bijvoorbeeld de rechtbank in Seoul toen die in januari het voorarrest van Yoon verlengde. Ook kwamen zeker twee aanhangers van Yoon om het leven die zichzelf uit protest tegen diens afzetting en vervolging in brand hadden gestoken.

Rond de uitspraak van het Constitutioneel Hof werden daarom uit vrees voor ongeregeldheden strenge veiligheidsmaatregelen getroffen. In Seoul waren veertienduizend agenten op de been, metrostations en scholen in de omgeving waren gesloten en er gold een vliegverbod. Buiten een veiligheidscordon rond het hof demonstreerden tienduizenden voor- en tegenstanders van de president.

Op straat verzamelde tegenstanders van Yoon vierden het vonnis uitbundig. Maar elders in de stad reagereerden zijn aanhangers woedend. „Verdomde communisten”, hoorde een verslaggever van de krant JoongAng Ilbo de boze menigte roepen. Ook werd opgeroepen tot de dood van oppositieleider Lee.

Politieke verlamming

Met de afzetting van Yoon en de verkiezing van een nieuwe president komt misschien een einde aan de maandenlange politieke verlamming in Seoul. Die kwam op een buitengewoon ongelegen moment: het land kampt met dreiging van Noord-Korea, een stagnerende economie, woningnood en een demografische crisis.

Maar bovendien trad een maand na Yoons coup in Washington Donald Trump aan als president. Die maakte woensdag, als onderdeel van zijn wereldwijde importheffingen, bekend dat de VS producten uit Zuid-Korea met 26 procent invoerrechten gaan belasten. Daarnaast geldt een invoertarief van 25 procent op alle auto’s en auto-onderdelen – het belangrijkste exportproduct van Zuid-Korea naar de VS. Maar sinds de couppoging is er geen rechtstreeks contact geweest tussen Seoul en de Amerikaanse president.

Delen

Mail de redactie