‘Jullie zijn allemaal monsters.” De leden van de steenrijke familie Usher krijgen het vaak te horen. Ze zijn in de wereld van de macabere miniserie The Fall of the House of Usher misschien wel de meest gehate familie van Amerika. Door hun agressieve promotie van een zeer verslavende pijnstiller worden zij en hun farmaceutische bedrijf Fortunato gezien als hoofdverantwoordelijken van de opiatencrisis in het land. Zelf ziet de familie, met pater familias Roderick Usher voorop, zichzelf meer als royals die niet worden begrepen door het gewone volk. Iemand moet het doen, zeg maar.
Roderick en zijn zes kinderen achten zichzelf onschendbaar, maar aan het begin van de serie is meteen duidelijk dat iemand (of iets) daar anders over denkt. Alle kinderen komen namelijk in korte tijd op een gruwelijke wijze om het leven. Hoe kan dat?
De Ushers zijn fictief, maar de link met echte wereld die regisseur en scenarioschrijver Mike Flanagan maakt, is overduidelijk. Hij heeft zich laten inspireren door de echt bestaande familie Sackler en de manier waarop zij op schandalige wijze een fortuin vergaarden met de pijnstiller OxyContin. De afgelopen jaren zijn daar meerdere series over verschenen, waaronder Dopesick op Disney+ en Painkiller op Netflix. Dat verhaal is dus wel duidelijk en in allerlei vormen verteld. Flanagan, die eerder hits scoorde op Netflix met onder meer The Haunting of Hill House en Midnight Mass, gebruikt zijn afkeer tegen de Sacklers als een beginpunt om een breder punt de maken over kapitalisme, hebzucht, waanideeën van de superrijken en de manier waarop een oudere generatie een jongere generatie in de steek laat. Dat doet hij allemaal op een ietwat belachelijke, maar wel zeer smakelijke wijze.
Lees ook
Imposante serie ‘Dopesick’ maakt de Amerikaanse opiatencrisis behapbaar
Edgar Allan Poe
Het werk van schrijver en dichter Edgar Allan Poe (1809-1849) vormt een rode draad in het hele seizoen. De serietitel en de afleveringstitels zijn verwijzingen naar het werk van Poe, van het korte verhaal The Masque of the Red Death tot het gedicht The Raven. Ook de meeste namen van de personages komen van Poe, onder wie aanklager C. Auguste Dupin (een detective in de verhalen van Poe).
Over dit alles gooit Flanagan zijn inmiddels bekende, stijlvolle horrorsausje. Net als bij zijn eerdere series hangt er constant een spookachtig sfeertje in de lucht en wordt het achterliggende, al dan niet bovennatuurlijke, mysterie langzaam uit de doeken gedaan. Aan het begin weten we al dat de zes erfgenamen, die verwekt zijn bij vijf verschillende moeders, zijn overleden. Roderick Usher (Bruce Greenwood) besluit daarna om met Dupin (Carl Lumbly) te praten over zijn leven, zijn bedrijf en de gruwelijke ‘ongelukken’ die plaats hebben gevonden. Flashbacks gaan zo’n veertig jaar terug, naar de tijd waarin Roderick en zijn zus Madeline de basis voor hun zakelijke succes legden.
Elke aflevering toont daarnaast de ontwikkelingen die leiden tot de bloederige dood van ieder kind. Hier pakt de serie uit met creatieve sterfscènes die vaak een vleugje duistere humor bevatten. Vooral de zoon die te maken krijgt met een mogelijk demonische kat gaat op slapstick-achtige wijze ten onder.
Alle kinderen probeerden zich tijdens hun leven te bewijzen, binnen en buiten het bedrijf van hun vader. Dat brengt natuurlijk druk met zich mee, maar het maakt ze ook allemaal erg vervelend en totaal onsympathiek. De vergelijking met het meesterlijke Succession, over de opvolgingsstrijd bij een groot Amerikaanse mediabedrijf, ligt dan ook voor de hand. Van alle personages komt dochter Camille, het hoofd van de pr-afdeling van Fortuna, het dichtst in de buurt van het Succession-gevoel. Zij strooit met vileine opmerkingen terwijl ze mediatrucjes bedenkt om het bedrijf in een beter daglicht te brengen, zelfs als er al een broer overleden is.
Maar: de personages in Succession zijn beter en grappiger uitgewerkt dan die in The Fall of the House of Usher. Daar ging je stiekem ook een beetje houden van de slechteriken, hier is dat niet het geval. Dat is het enige echte minpunt, want verder valt er veel te genieten, ook op acteergebied.
Gewetenloze advocaat
Veel van de castleden zijn vaste waarden in de producties van Flanagan en ze weten daarom verder wel raad met de duistere toon die soms tegen het randje van belachelijk aanhangt. Carla Gugino maakt bijvoorbeeld indruk als een mysterieuze vrouw die overal lijkt op te duiken om personages op hun tekortkomingen te wijzen. Ook Mark Hamill (Luke Skywalker in de Star Wars-films, maar hier vrijwel onherkenbaar) pakt zijn moment met de rol van Arthur Pym, advocaat en fixer van de Ushers. Pym draagt altijd leren handschoenen, heeft een stem als schuurpapier en lijkt op geen enkele wijze onder de indruk van alle waanzin om hem heen. Een duidelijker symbool voor de gewetenloze kant van het kapitalisme heeft de serie niet.
Tijdens een gesprek met Roderick Usher probeert aanklager Dupin de advocaat te typeren: „Hij lijkt me het type man dat je belt als je per ongeluk een prostituee vermoordt en het lijk in stukken moet hakken.” Usher lacht. „Nee, zo saai is hij niet.”