Plots verdwenen Chinese buitenlandminister Qin Gang wordt nu ook uit functie ontheven

Verdachte vermissing Eind juli verdween Qin, een rijzende ster in het Chinese diplomatieke circuit. Er wordt druk gespeculeerd over zijn lot. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken houdt zich stil.

Van 2018 tot 21 was hij viceminister van Buitenlandse Zaken en van 2021 tot 2023 diende hij als Chinese ambassadeur in de Verenigde Staten.
Van 2018 tot 21 was hij viceminister van Buitenlandse Zaken en van 2021 tot 2023 diende hij als Chinese ambassadeur in de Verenigde Staten.

Foto Thomas Peter/Reuters

De Chinese buitenlandminister Qin Gang, die al een maand niet in het openbaar gezien is, wordt vervangen door zijn voormalige baas topdiplomaat Wang Yi. Dat melden Chinese staatsmedia dinsdag, zonder enige uitleg over waar Qin (57) is. Eerder zou hij vanwege gezondheidsproblemen afwezig zijn. Over de plotse verdwijning van Qin wordt druk gespeculeerd, en het feit dat hij nu ook officieel uit zijn functie ontheven is, voedt de geruchten.

Qin is niet gezien sinds 25 juni, toen hij in Beijing een ontmoeting had met vertegenwoordigers van Rusland, Vietnam en Sri Lanka. Hij werd sindsdien goeddeels vervangen door Wang Yi in zijn taken als buitenlandminister, zoals tijdens diplomatieke bijeenkomsten in Jakarta en Johannesburg. Yi was zelf negen jaar lang buitenlandminister vóór Qin aantrad en bekleedde daarna een nog hogere diplomatieke functie, binnen de Communistische Partij van China. Toch zorgde de verdwijning van Qin voor warrige diplomatieke relaties tussen China en de rest van de wereld.

Zo was Qin een belangrijke speler in de verhoudingen tussen de Verenigde Staten en China, die bekoeld zijn geraakt de afgelopen tijd en die hij had moeten herstellen. De Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken was een week voor de verdwijning van Qin nog in Beijing, toen spraken de twee af dat de Chinese buitenlandminister ook naar Washington zou komen. Toen Qin verdween, was dat plots niet meer mogelijk.

Rijzende ster uitgedoofd

Neil Thomas, een expert op het gebied van Chinese politiek bij het Asia Society Policy Institute in Washington zei tegen de Amerikaanse krant The Washington Post: „De langdurige stilte [rondom de verdwijning van Qi] is enorm schadelijk geweest voor de Chinese diplomatiek. De verslaving van de communistische partij aan het geheimhouden van zijn interne werking heeft een verlammend effect op het vermogen van China om met de buitenwereld te werken.”

Voor zijn vermissing was Qin bezig met een indrukwekkend snelle klim op de ladder van het Chinese overheidsapparaat en de Communistische partij. Qin stond bekend als fier loyalist van president Xi Jinping. Hij begon als woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken en was daarna verantwoordelijk voor het plannen van de internationale reizen van Xi. Van 2018 tot 21 was hij viceminister van Buitenlandse Zaken en van 2021 tot 2023 diende hij als Chinese ambassadeur in de Verenigde Staten. Waarom de rijzende ster van Qin plots doofde vorige maand, is nog altijd niet duidelijk.

‘Studeren en denken’

Prominente Chinese figuren verdwijnen wel vaker onder verdachte omstandigheden plotsklaps uit het publieke leven. Acteurs, kunstenaars, atleten, journalisten en politici zijn al vermist geraakt, om onduidelijke redenen of vlak nadat ze de Communistische Partij op de een of andere manier schoffeerden.

Het meest bekende voorbeeld is multimiljardair Jack Ma, de oprichter van de webwinkelgigant Alibaba, die door Beijing werd beticht van „monopolistische praktijken”. Ma had de Chinese overheid bekritiseerd vanwege regulaties van het zakenleven, en verdween voor ongeveer drie maanden. Daarna werd hij weer gezien in het openbaar, en zei hij dat hij zich had teruggetrokken om „te studeren en te denken”, en dat hij „vastbeslotener was geworden om zich toe te wijden aan onderwijs en het publieke welzijn”. Van zijn kritiek op de Chinese overheid was ineens niks meer over.