Pim Vermeulen: onverschrokken stadsvernieuwer van Rotterdam

Zonder Pim Vermeulen had de skyline van Rotterdam er misschien heel anders uit gezien. Vermeulen overleed 7 januari op 77 jarige leeftijd in Rotterdam, de gemeente waar hij zestien jaar wethouder was. Twaalf jaar van zijn wethouderschap, van 1982 tot 1994, was hij verantwoordelijk voor stadsvernieuwing. Het waren de jaren waarin de Erasmusbrug werd gebouwd, de bouw van de Kop van Zuid van start ging en de basis voor de Tweede Maasvlakte werd gelegd. Vermeulen stond bekend om zijn goede contact met ‘de gewone Rotterdammer’ en zijn oog voor sociale vernieuwing.

Als 27-jarige debuteerde PvdA’er Vermeulen tamelijk per ongeluk in 1974 in de Rotterdamse gemeenteraad. Hij stond aan de onderkant van de kieslijst, maar de PvdA boekte succes en kreeg met 24 zetels een absolute meerderheid in de raad. „Het kwam me eigenlijk helemaal niet uit, ik studeerde nog en had een baan”, zegt Vermeulen in een terugblik op Rotterdamse nieuwssite Vers Beton. Dankzij de klinkende winst kon de PvdA in de jaren die volgden grote stappen zetten op het gebied van stadsvernieuwing.

In 1978 werd Vermeulen wethouder financiën, en in 1981 nam hij de portefeuille stadsvernieuwing over van zijn partijgenoot Jan van der Ploeg. Die had als wethouder een groot aantal verkrotte panden in achtergebleven wijken opgekocht. „Door al die panden op te kopen werd het een probleem van de gemeente, daardoor was er geen weg meer terug. We moesten het nu wel oplossen. Een meesterzet!” zegt Vermeulen hierover tegen Vers Beton. Eenmaal zelf aan de knoppen deed Vermeulen iets vergelijkbaars: hij kocht 6.000 verwaarloosde woningen van ‘krottenkoning van Rotterdam’ Dick Fennis.

Stadsvernieuwing kun je zien als een soort sociale vernieuwing met gipsplaten, bakstenen en straatstenen

Pim Vermeulen
oud wet-houder

Onomstreden

Vermeulen ging vaak naar buurthuizen en bewonersbijeenkomsten, blijkt archiefstukken van regionale krant Het Vrije Volk. Om te luisteren, maar regelmatig ook om te zeggen dat iets niet ging lukken. In 1982 wil hij PvdA-lijsttrekker in Rotterdam woorden. „Vermeulen is onomstreden en hij weet dat zelf ook wel”, schrijft de krant erover.

Toch is niet iedereen blij met zijn beleid. In 1985 trekken actievoerders naar het stadhuis om zingend te protesteren tegen hoge huren. „Pim Vermeulen heeft iets van een mannelijke Thatcher, in uiterlijke zin dan”, staat in een ingezonden verslagje in Het Vrije Volk. „Hij is onverschrokken, rechtlijnig ook als het onprettig is en weet met een flinke teug arrogantie zijn aanwezige overtuigingskracht te voeden. Hij spreekt immers altijd van ‘wij constateren’ en bedoelt dan zichzelf en spreekt van ‘de wethouder’ en bedoelt dan zichzelf.”

Sociaal venieuwen met bakstenen

„Stadsvernieuwing kun je zien als een soort sociale vernieuwing met gipsplaten, bakstenen en straatstenen”, zegt Vermeulen in 1990 tegen de Volkskrant als het daar daags voor Prinsjesdag gaat over voorgenomen bezuinigingen op stadsvernieuwing. „Je kunt niet sociale vernieuwing de crux van je beleid maken en aan de andere kant zeggen dat het met de fysieke verbetering maar een onsje minder moet. Dat kan ik niet uitleggen aan Rotterdammers.”

De wethouder stond niet bekend als een man die op elk detail zit. Toch verschijnt in maart 1982 een bericht in Het Vrije Volk over Vermeulen die in zijn Renault 16 brandweermannetje speelt: „Tijdens een race tegen het uurwerk naar de Schonerbergerweg heeft hij de route van een eventueel nieuw te bouwen brandweerkazerne aan de Rochussenstraat hoogstpersoonlijk getest. Vermeulen legde de afstand – naar eigen zeggen – in zo’n 15 tot 20 seconden af. Het uitrukken van Pim Vermeulen heeft alles te maken met de vraag of er op de plaats van de oude tramremise op de hoek Schonenbergweg/Nieuwe Binnenweg nu wel of niet een brandweerkazerne moet komen.” (De kazerne kwam er niet.)

PvdA-drie-eenheid

Tot halverwege de jaren negentig bleef Vermeulen samen met burgemeester Bram Peper en mede-wethouder Joop Linthorst een sterke PvdA-drie-eenheid in het Rotterdamse college vormen. Eensgezind werkten ze aan hun visie voor ‘het Nieuwe Rotterdam’. „We bedachten, besloten en voerden uit”, zei Vermeulen in 1996 over hun trefzekere samenwerking tegen NRC.

Na zijn wethouderschap werd Vermeulen directeur van de Bank Nederlandse Gemeenten tot zijn pensionering in 2008. Vervolgens werd hij commissaris bij verschillende organisaties, waaronder Rotterdamse woningcorporatie Havensteder.