N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Smibologie is de leer van vrije geesten uit de Smib (ook wel bekend als de Bijlmer). Deze week laat Prof. Soortkill zijn licht schijnen op: Pasen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/wp-content/blogs.dir/114/files/2022/09/soortkill202202700-artikel.png)
Aanstaande zondag is het Pasen, je weet wel, die ene feestdag waar vrij weinig mensen van weten wat er daadwerkelijk wordt gevierd. Toch is het altijd een leuk moment, in mijn ogen vooral omdat ik dan weet dat de lente in z’n volledigheid is gearriveerd. Ook duurt het weekend iets langer trouwens! Ook nog iets moois aan Pasen! Maar waarom viert men Pasen? Nou, aan mij moet je dat niet vragen. Wat ik je wel kan vertellen is dat er in het Smibanese meerdere betekenissen hangen aan pasen, en geloof me, niet elke is even vrolijk als het feest.
Pasen [ww.] paa’se 1. iemand iets aangeven 2. een vuist verkopen, bijv: vroeger gingen we die kill altijd slopen op skoro! We gingen hem altijd pasen / paas me die afstandbediening? / als ‘ie mij dat ding had gepaast zouden we het nu niet kwijt zijn
Iemand kan je pasen, en daar word je niet vrolijk van. Maar iemand kan je ook iets pasen, en wat die iets is maakt of het in dat geval wel of niet de vrolijkheid opwekt. In het Smibanese zit, zoals ik al aangaf, vaak een multifunctioneel karakter verborgen in het woord, en ook het woord pasen behelst dit principe. In ieder geval hebben we het over een werkwoord wanneer we het hebben over pasen, iets wat in dat opzicht al anders is dan de Pasen die we kennen als het feest.
Laat me beginnen met de ‘goeie’ betekenis. Wanneer je iets geeft aan iemand, paas je hetgeen in kwestie naar diegene. In dezen is de term geadopteerd uit de sportwereld, en is pasen synoniem voor iemand iets geven. „Paas me jas even?” kan je iemand vragen wanneer jouw jas bijvoorbeeld binnen iemand anders handbereik is en je ‘m aan wilt doen. In dezen wordt het woord metaforisch ingezet, en doelt men altijd op de wisselwerking tussen het geven en nemen van iets.
Pasen doe je niet met de platte hand
Maar iemand kan je ook pasen, en zoals ik al eerder aangaf word je daar niet vrolijk van. Ook jij kan iemand pasen, maar ook dan is er sprake van een situatie die verre van vrolijk is. Gepaast worden of iemand pasen is een handeling die wordt ondernomen wanneer iemands hoofd dusdanig teeh (lees: heet) is dat het kookpunt wordt ontstegen. In zo’n geval zijn de emoties vaak niet meer te bedwingen, en kiest zo iemand ervoor om zijn of haar handen het woord verder te laten doen. Iemand pasen betekent dat je iemand met een gebalde vuist bewerkt onder leiding van je innerlijke woede. Pasen doe je niet met de platte hand. Wanneer iemand wordt gepaast, gaat het enkel en alleen om gebalde vuisten, vandaar dat zoiets zelden in alle vrolijkheid gebeurt.
Maar voor nu wens ik jullie een vrolijk Pasen! Nek je die.
