De coalitiepartijen die in de gemeente Den Haag het college van B en W vormen, kunnen niet meer rekenen op een meerderheid in de gemeenteraad. Twee fractieleden van respectievelijk PvdA (Mairan Sewtahal) en CDA (Ismet Bingöl) maakten woensdag bekend dat zij overstappen naar de grootste oppositiepartij, Hart voor Den Haag, van oud-PVV’er, Richard de Mos.
Die had de greep uit de fracties van de twee partijen uit de Haagse coalitie goed voorbereid. Bij de twee partijen wisten ze intern tot woensdagochtend van niets. De fractieleiding van de PvdA dacht dat hun fractiegenoot Sewtahal ziek thuis zat. Begin november had hij aangegeven dat hij om gezondheidsredenen een tijdje rust moest nemen. Woensdag gaf Sewtahal op een gezamenlijke persconferentie met De Mos aan dat hij al geruime tijd met Hart voor Den Haag in gesprek was over zijn overstap.
In 2022 wist Sewtahal 1.418 stemmen binnen te halen (van de 11.764 stemmen op de PvdA), hij kwam dus met voorkeursstemmen in de gemeenteraad. Hij had al langer een moeizame relatie met zijn partij. In 2021 vond de PvdA-top nog dat zijn vastgoedpraktijken niet bij de kernwaarden van de PvdA pasten. Na een succesvolle lobby van partijleden kwam hij alsnog op de kieslijst en wist hij zijn plek in de gemeenteraad alsnog binnen te halen. De CDA’er, Ismet Bingöl, haalde 928 van de 11.455 stemmen op het CDA binnen.
Het vergt moed om zo’n grote stap te zetten, je eigen partij te verlaten en de coalitie haar meerderheid te ontnemen
Hindostaanse stemmen
De Mos wil bij de raadsverkiezingen in 2026 15 zetels binnenhalen, zo liet hij op de persconferentie weten. Met hulp van Bingöl (Turkse wortels) en Sewtahal wil hij dan meer stemmen van Hindostaanse inwoners uit Den Haag binnenhalen. De Mos noemde zijn nieuwe fractiegenoten „ronduit dapper. Het vergt moed om zo’n grote stap te zetten, je eigen partij te verlaten en de coalitie haar meerderheid te ontnemen.” Maar, in tegenstelling tot in 2023, zegt de Mos nu niet uit te zijn op de val van het college of een rol als wethouder voor zichzelf. „Er zijn altijd gesprekken mogelijk met de burgemeester of de gemeenteraad. Maar de koers moet echt anders. Ik ga anderhalf jaar voor de verkiezingen niet in een lekkend schip stappen”, zegt hij nu. „Er zit nu een college dat tegen de koers van de Haagse bevolking invaart.”
De PVV valt hem daarin bij: „Er zit hier een links college dat de stad in haar activistische wurggreep had”, aldus de partij op X. „En dat college is nu ter ziele. Er is nu weer hoop op een frisse wind op het stadhuis.”
Het is sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 de tweede keer dat de coalitie haar meerderheid kwijt raakt. Beide keren speelde de partij van De Mos daar een grote rol in. In 2023 stapte de VVD uit het college nadat De Mos voor de eerste keer was vrijgesproken.
GroenLinks en PvdA wilden echter niet met hem samenwerken zolang er geen uitspraak in hoger beroep was in de strafzaak op verdenking van omkoping en corruptie die toen nog liep. D66, GroenLinks, PvdA en CDA deden toen voor een nieuw college zaken met de Partij voor de Dieren en Denk. Samen vormen ze sindsdien het Haagse college van burgemeester en wethouders.
‘Meer dualisme’
Na de ontwikkeling van vandaag wordt er vanuit de collegepartijen nog niet over een crisis gesproken. „Het maakt meer dualisme in ons gemeentelijke politieke systeem mogelijk”, zegt wethouder, Robert van Asten (D66) en eerste loco-burgemeester. Hij moest, net als de kopstukken van PvdA en CDA via een livestream de persconferentie van De Mos over de nieuwe politieke ontwikkelingen volgen om te weten wat er speelde. „Wij hebben een mandaat van de gemeenteraad om het coalitieprogamma uit te voeren”, aldus Van Asten. „Twee raadsleden zijn nu vanuit het coalitiekamp overgestapt naar de oppositie, maar het is de vraag of daardoor dat programma niet meer uit te voeren is.”
In de gemeenteraad kunnen de collegepartijen nog steun zoeken bij kleine fracties als die van de ChristenUnie, de Haagse Stadspartij of de SP. Aan de andere kant van het politieke spectrum in de Haagse gemeenteraad valt van Hart voor Den Haag, PVV, Forum voor Democratie of VVD weinig steun voor het collegebeleid te verwachten.
Op korte termijn moet blijken of het college nog voldoende spankracht in de gemeenteraad heeft. Donderdag staat een door Hart voor Den Haag ondersteund referendum om invoering van betaald parkeren in de hele stad te voorkomen. Vorige maand dreigde het college nog uit elkaar te vallen over omstreden milieuzones die begin volgend jaar in het centrum worden ingevoerd. Met name het CDA dreigde toen met een collegecrisis, ondanks afspraken daarover in het coalitie-akkoord. Die besluitvorming is inmiddels alsnog afgerond, maar het politieke gevaar is nog niet geweken. Het college wil die zero-emissiezones daarna verder uitbreiden richting Scheveningen en Kijkduin. Het is de vraag of daar nog een meerderheid in de gemeenteraad voor te vinden is.
Lees ook
Het OM krijgt harde verwijten van de rechtbank bij volledige vrijspraak Richard de Mos