‘Ik ben zó blij dat het zover is”, zegt de socialistische burgemeester van Parijs Anne Hidalgo (65). Ze heeft een pakje Strepsils in de hand en een wat schorre stem die vermoeidheid verraadt. Na jaren van voorbereidingen worden deze vrijdagavond de Olympische Spelen van Parijs geopend met een ceremonie op de Seine. Het waren jaren gevuld met kritiek en zorgen: Parijzenaren klaagden over de vele olympische bouwplaatsen in hun stad, de openingsceremonie werd megalomaan en onuitvoerbaar geacht, het plan om de Seine schoon te maken onhaalbaar. Ook over andere zaken waren zorgen, zoals dreigende tekorten aan beveiligers.
Probleemloos verlopen de Spelen tot dusver niet: het Franse spoornetwerk werd donderdagnacht slachtoffer van sabotageacties. Maar eerdere zorgen zijn verdwenen nu de bouwplaatsen op tijd zijn veranderd in nieuwe fietspaden en metrostations, de Seine schoon (genoeg) is en de beveiligers op tijd zijn gevonden .
„Vanuit het buitenland gezien lijkt het in eerste instantie vaak een rommeltje in Frankrijk”, zegt Hidalgo, die NRC en een tiental Franse journalisten enkele dagen voor de openingsceremonie ontvangt in haar Hôtel de Ville. De indrukwekkende kroonluchter aan het plafond rinkelt luidt als er een metro onder het statige gebouw door dendert. „Maar uiteindelijk weten we echt wat neer te zetten.”
Wat is uw rol bij deze Spelen?
„Ik droeg de kandidatuur en ik ga over het verhaal dat we vertellen, een verhaal over het échte Parijs. Over een stad die al 25 jaar een links en groen bestuur heeft en waar waarden als humanisme, broederschap en gelijkheid centraal staan. Het is ook het verhaal van de heterogene stad. Voor sommige politieke families is diversiteit een scheldwoord, die hebben een verzonnen beeld van een homogeen Parijs of Frankrijk. Terwijl we weten dat één op de vier inwoners van Parijs in het buitenland is geboren.
„Ik ben gaan strijden om de Spelen naar Parijs te halen omdat ik zag dat het evenement transformaties in de stad kon versnellen, vooral ecologische. Zo is het ov-netwerk versneld uitgebreid en de Seine verschoond. Toen het Internationaal Olympisch Comité zei: de volgende Spelen moeten sober zijn op economisch en ecologisch vlak en vrouwen moeten er plaats hebben, dacht ik: dat past me wel.”
U schaarde zich ook achter de kandidatuur omdat u vond dat er een ‘moment van nationale verbroedering’ moest komen na de terreuraanslagen van 2015. De dreiging is niet verdwenen. Wat zou het betekenen als het weer misgaat?
„Dat zou uiteraard een drama zijn. Maar we hebben alle scenario’s uitgedacht die zouden kunnen leiden tot een klein of groot drama en ik denk dat dat ons zal beschermen. Het scenario [van een aanslag] is echt heel onwaarschijnlijk. Als de bezoekers alle agenten en militairen in de straten en op de stations zien, zullen ze gerustgesteld zijn.”
Waarden als menselijkheid en broederschap zijn belangrijk, zegt u. Maar de laatste maanden is een toename van het aantal ontruimingen van daklozen te zien. Ngo’s spreken van een ‘sociale schoonmaak’ voor de Spelen. Hoe reageert u daarop?
„Ik heb eerder gezegd dat ik wil dat de Spelen ook een sociale nalatenschap hebben op het gebied van daklozenopvang. Zo zijn er zo’n 450 opvangplekken gekomen voor mensen die al lang op straat leefden in de buurt van de olympische locaties. Maar ik zal niet kunnen zeggen: een van de nalatenschappen van de Spelen is verbeterde noodopvang voor dakloze mensen. Want er zijn problemen die we niet hebben opgelost.
„We willen bijvoorbeeld dat de opvang beter wordt verdeeld. Natuurlijk is Parijs een stad waar veel mensen naartoe komen, want hier is licht, hier zijn hulpdiensten. Die mensen blijven we opvangen. Maar met een betere verdeling over andere steden zouden er minder opvangproblemen zijn.
„Ook maakt de staat het moeilijk om het probleem op te lossen. Er is [in januari] 120 miljoen euro extra voor noodopvang beloofd, maar toen kregen we weer eens een nieuw kabinet en niemand heeft dat geld ooit gezien. De regering weigert de groep jonge daklozen te zien [ze doelt op de vele jonge migranten die in Parijs op straat leven, red.]. Ze denken dat deze groep een deel van de Fransen bang maakt en de reden is dat extremisme toeneemt. Ik kijk daar op een andere manier naar: je kunt beter waardige opvanglocaties regelen en chaos voorkomen, want juist dát voedt angst en extremisme. Mensen zijn niet bang voor migranten, maar voor tentenkampen.”
Het is een publiek geheim dat Hidalgo en president Emmanuel Macron niet goed door één deur kunnen: ooit zaten ze bij dezelfde partij, maar sinds Macron zich afsplitste, toont Hidalgo zich kritisch over zijn liberale beleid.
Hoe was uw werkrelatie met Macron in aanloop naar de Spelen?
Hidalgo begint met een opsomming van andere mensen met wie ze nauwer samenwerkt, onder wie Marc Guillaume, prefect van Île-de-France, en de voorzitter van het Olympische bouwbedrijf, Nicolas Ferrand. „Dat is de groep die de Spelen draagt en met hen heb ik een gezonde, professionele, prettige en vertrouwde werkrelatie. De president respecteer ik. Zijn rol is die van staatshoofd van het land dat de Olympische Spelen verwelkomt. Die rol en zijn zichtbaarheid staat voor mij niet ter discussie. Maar uiteindelijk is het de stad waar het evenement plaatsvindt, die verwelkomt.”
Het linkse blok NFP heeft uw directeur van financiën Lucie Castets voorgesteld als premierskandidaat. Wat vindt u daarvan?
„Lucie Castets is een briljante, jonge vrouw die vastberaden en betrokken is. Ik ben er trots op dat Parijs blijkbaar een goede vijver is voor politiek talent. Vergeet niet dat ik [oud-premier] Élisabeth Borne in het verleden ook heb aangenomen”, zegt ze met een glimlach. „Maar hoewel links [bij de afgelopen parlementsverkiezingen] groter is geworden dan alle andere politieke groepen en een derde van de parlementszetels véél is, is het niet genoeg om te regeren.”
Bent u het eens met de hardlinkse partij LFI, waarmee uw partij samenwerkt binnen NFP, dat Israëlische sporters geweigerd zouden moeten worden bij deze Spelen omdat Russische sporters ook niet onder eigen vlag mogen komen?
„Ik ben het absoluut niet met hen eens. Rusland is een ander land binnengevallen en ik steun Oekraïne volledig. Het is niet uit te leggen en onacceptabel om de Israëliërs te vragen om [net als de Russen] onder een neutrale vlag te sporten. Ik ben erg kritisch over premier Netanyahu, die een gevaar is voor Israël en de hele wereld. En ik ben zeer kritisch over de manier waarop Israël zijn offensief in Gaza uitvoert en de burgerbevolking als doelwit neemt. Maar Israël is wel aangevallen door Hamas, een terroristische groep.”
Wat is de meest markante nalatenschap van deze Spelen?
„Het schoonmaken van de Seine is een héritage waar in Parijs en daarbuiten gebruik van kan worden gemaakt, er zullen dertig zwemplekken worden gebouwd. Niet alleen zullen we daar enorm plezier van hebben, ook dragen we zo bij aan minder vervuilde oceanen. En er zijn steden, zoals Londen, die met ons samen willen werken. Parijs toont wat technisch gezien kan en dat het mogelijk is om het voor elkaar te krijgen. Dat gaat veel andere burgemeesters op ideeën brengen.”
Naar welke wedstrijden gaat u zelf?
„Naar zoveel mogelijk. Naar het marathonzwemmen in de Seine. Beachvolleybal onder de Eiffeltoren wordt magisch. Ik ga Teddy [Riner] en Clarisse [Agbegnenou] aanmoedigen bij judo. Ik ga naar het boksen waar de Oekraïense vrouwen in actie komen. Ik denk en ik hoop dat de Fransen trots zullen zijn. We maken hier de laatste jaren veel crises mee. De president is ook goed in het veroorzaken van crises – de huidige had hij kunnen voorkomen.
„Tegelijkertijd zie ik, zeker doordat ik een dubbele nationaliteit heb [Hidalgo is in Spanje geboren, red.], dat we een bijzonder volk zijn. Het Frankrijk dat een broedplaats is, een plek van creativiteit en diversiteit. En dan vooral Parijs. Het ritme van deze stad maakt je soms doodmoe, maar Parijs is ook uniek.”
