N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Wetswijziging In veel landen was het al mogelijk, vanaf 1 januari 2024 kunnen ook Nederlandse ouders hun kind twee achternamen geven. „Beide ouders kunnen hiermee de band met hun kind benadrukken.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98369390-eaf19a.jpg)
Foto Getty Images
Ouders mogen vanaf 1 januari 2024 hun pasgeboren kind een dubbele achternaam geven. De Eerste Kamer stemde dinsdag in met het wetsvoorstel waarmee dit mogelijk wordt. Tegen stemden de PVV, SGP, het CDA, 50Plus, FVD en de fractie Frentrop (Paul Frentrop en Theo Hiddema). Ouders mogen zelf de volgorde van de twee achternamen bepalen bij de balie van de burgerlijke stand, ook kunnen ouders nog steeds kiezen het kind de achternaam van één ouder te geven.
Als belangrijke reden om de wetswijziging door te voeren noemt minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming, D66) keuzevrijheid. „Beide ouders kunnen hiermee de band met hun kind benadrukken.”
Nederland is relatief laat met deze mogelijkheid, zegt onderzoeker Jeroen Balkenende van het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis. In de meeste andere West-Europese landen kunnen ouders al langer achternamen combineren. Vooral in Spanje en Portugal is dit gebruikelijk. Volgens Balkenende is het de vraag hoeveel Nederlanders gebruikmaken van de optie. In 2005 voerde Frankrijk een soortgelijke regeling in, weet Balkenende. „Uit onderzoek uit 2017 bleek dat in dat jaar slechts 11 procent van de sindsdien geboren Franse kinderen een dubbele naam kreeg.”
Sinds de wettelijke invoering van achternamen in 1811 kan in Nederland maar één achternaam meegegeven worden aan een kind. Tot 1998 was dat bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap standaard de achternaam van de vader. Daarna konden ouders ook kiezen voor de achternaam van de moeder voor het kind. Met die wijziging wilde de wetgever de gelijkheid tussen man en vrouw bevorderen.
Volgens minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming, D66) hebben Nederlanders een grote behoefte om de achternamen van beide ouders te combineren
In de praktijk krijgt een overgrote meerderheid van de kinderen bij de geboorte nog steeds de achternaam van de vader, zei minister Weerwind vorige week in de Eerste Kamer bij de behandeling van het wetsvoorstel. Hij verwijst naar een peiling uit 2020 van onderzoeksbureau Kantar waaruit bleek dat slechts tien procent van de ouders voor de achternaam van de moeder koos bij de registratie van hun kind. Volgens Weerwind hebben Nederlanders een grote behoefte om de achternamen van beide ouders te combineren. „21 procent van de mensen in de leeftijdscategorie 25 tot 45 jaar wil de naam van zowel de moeder als de vader doorgeven”, bleek uit dezelfde peiling.
Voor ouders van wie het eerste kind na 1 januari 2016 is geboren, is het mogelijk om in heel 2024 alsnog te kiezen voor een dubbele achternaam voor hun kinderen. De gemeente Wageningen kan van Laura Kraak, die in 2015 een petitie startte waarin ze pleitte voor de mogelijkheid van een gecombineerde achternaam, een bezoek verwachten in het nieuwe jaar.
Ze heeft twee kinderen die op dit moment de achternaam dragen van haar partner. „Een kind is van twee mensen. Dus het is best gek dat je moet kiezen.” In januari wil ze de achternaam van haar kinderen veranderen naar Kuhlmann Kraak. „Eerst de naam van mijn partner, dan mijn naam. Wij vinden dat mooier, omdat kraak ook een werkwoord is.”
De petitie startte ze al voordat ze kinderen kreeg, nadat ze tijdens haar studie in het buitenland vragen kreeg over Nederlandse regels over dubbele achternamen. Uiteindelijk kwam het wetsvoorstel er vooral na een motie van Tweede Kamerlid Vera Bergkamp (D66).
In het wetsvoorstel is bepaald dat een kind maximaal twee achternamen kan dragen. Als kinderen die nu een dubbele achternaam krijgen later zelf kinderen krijgen, moeten ze kiezen uit de vier achternamen. Deze kunnen ze naar wens combineren.
Critici zeggen dat dit voor stamboomonderzoek moeilijkheden op kan leveren. Onderzoeker Balkenende relativeert dit. „Wij kunnen ons werk gewoon blijven doen. Van wie je afstamt is in Nederland al eeuwenlang heel goed geregistreerd.”
