Oppositie tegen Rutte: ‘Als dit de toon wordt van het hele debat, zijn we snel klaar’

De premier moet tegenover de Kamer een ongebruikelijke situatie verdedigen. Het CDA, één van de vier coalitiepartners, heeft laten weten opnieuw te willen onderhandelen over de stikstofafspraken die in het regeerakkoord zijn gemaakt. Wanneer, dat is nog onduidelijk.

Lees ook het verslag van het eerste deel van het Kamerdebat: Oppositie fileert ‘afschuifpolitiek’ kabinet, VVD en D66 houden vast aan 2030

„Óf u stapt uit het kabinet, of er wordt onderhandeld”, zegt GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver. Premier Rutte, die na een lange debatdag de Tweede Kamer te woord staat, is het eens met die analyse. Maar over het tijdpad dat bij die analyse hoort, verschillen de meningen. Het heronderhandelen moet volgens Klaver direct, of op zijn minst op korte termijn.

Valse start bij coalitie

De eerste spreektijd van het kabinet begon al met een valse start. Waar de Tweede Kamer een debat met de premier én de vicepremiers verwachten, kondigt premier Mark Rutte aan het begin van de avond, na uren debat, aan dat hij het woord zal voeren. „Ze zullen hetzelfde zeggen als ik”, zegt hij. Die uitspraak kan op wrevel van de oppositie rekenen. „Een arrogante manier van doen”, klinkt het, „een schoffering van de burgers.” Attje Kuiken, PvdA: „Als dit de toon wordt van het hele debat, zijn we snel klaar.”

De onderhandelingen gaan plaatsvinden op het moment dat ze plaatsvinden

De premier houdt vol: hij voert het woord en niemand anders, de vicepremiers kunnen eventuele vragen beantwoorden. Het CDA, de partij die de stikstofafspraken wil herzien, wil daar geen haast mee maken. Rutte begrijpt dat, zegt hij in de Kamer: het kabinet heeft afgesproken eerst te wachten op collegevormingen in de provincies en op de uitkomst van het zogenoemde landbouwakkoord. „De onderhandelingen gaan plaatsvinden op het moment dat ze plaatsvinden”, besluit hij.

Volgens premier Rutte is het „niet ongebruikelijk” dat een partij in de coalitie vraagt om heronderhandelingen van het regeerakkoord. Hij verwijst naar zijn tweede kabinet: de VVD kwam in 2012 terug op de afspraken over de inkomensafhankelijke zorgpremie, later viel de PvdA over het strafbaar stellen van illegaliteit. De oppositie wijst juist op een recenter geval van onenigheid binnen het kabinet: staatssecretaris Mona Keijzer (CDA) werd naar huis gestuurd toen ze zich niet bleek te kunnen vinden in het coronabeleid.

Het jaar 2030

Rutte probeert telkens de discussie weg te leiden van het jaartal 2030, maar slaagt daar slechts matig in. Ongeacht het jaartal denkt de premier te kunnen versnellen. Het kabinet denkt volgens Rutte achthonderd piekbelasters te gaan uitkopen, zo’n tweehonderd meer dan adviseur Johan Remkes nodig achtte. Volgens Rutte willen „heel wat boeren” stoppen. Het „versnellen” lukt volgens hem door de piekbelasterregeling met Brussel te regelen en met de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Infrastructuur en Waterstaat te kijken naar innovatieve regelingen.

Wanneer de Tweede Kamer vraagt om perspectief voor de boeren, laat de premier weten de PAS-melders te willen legaliseren. Maar dat moet wachten tot er meer stikstofruimte is.