Nadat dit voorjaar tienduizenden mensen in Gelderland vanwege vervuiling met ‘poepbacterie’ E. coli dagenlang geen kraanwater konden drinken, sloeg het waterbedrijf van Brabant dinsdagavond alarm. Voor Boxtel en het omliggende Liempde, Olland en Lennisheuvel is sindsdien een ‘kookadvies’ van kracht. Water is pas drinkbaar als het vooraf ten minste drie minuten gekookt is. Wie zich niet aan het kookadvies houdt, loopt een beperkt risico op maag- en darmklachten. Bij kwetsbare personen, zoals zwangere vrouwen en mensen met een verzwakt afweersysteem, ligt dat risico hoger.
Een woordvoerder van Brabant Water stelt dat de oorzaak van de besmetting van het drinkwater wordt onderzocht. Het kookadvies zal naar verwachting enkele dagen gelden. Brabant Water zegt onder meer bij verzorgingshuizen en andere plekken met kwetsbare personen kleine hoeveelheden schoon drinkwater te hebben uitgedeeld.
Ruim half miljoen metingen
Nederland staat bekend als een land met een kwalitatief hoogstaand drinkwaternet. Dagelijks wordt door de regionale waterbedrijven bij tappunten door heel Nederland de waterkwaliteit gemeten. In 2022 werden 559.933 van zulke metingen uitgevoerd, blijkt uit het meest recente jaarrapport Drinkwaterkwaliteit van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). In 99,9 procent van de gevallen bleef het drinkwater binnen de wettelijke normen. In totaal werd 94 keer een kookadvies afgegeven, hoofdzakelijk vanwege geconstateerde aanwezigheid van poepbacteriën E.coli en Enterococcen: ongeveer een zelfde aantal als in 2018.
Lees ook
Vuil drinkwater op twee plekken in Gelderland, toch volgt niet iedereen advies het te koken
Het waarschuwingssysteem heeft goed gewerkt
Vaak betreft het echter kookadviezen voor een beperkt aantal huishoudens. Dat het zoals nu rond Boxtel en dit voorjaar in de Achterhoek respectievelijk duizenden en tienduizenden mensen geen kraanwater konden drinken „komt jaarlijks zo’n vijf keer voor”, zegt Gertjan Medema, hoofdonderzoeker microbiologie van KWR, het onderzoeksinstituut van de Nederlandse drinkwaterbedrijven, tevens hoogleraar water en gezondheid aan de TU in Delft.
„Drinkwater moet veilig zijn, dus enerzijds heeft het systeem gefaald”, vertelt Medema. „Tegelijkertijd is dankzij de dagelijkse controles die uitgevoerd worden de bacterie aangetroffen en heeft het waarschuwingssysteem goed gewerkt.”
De oorzaak van de besmetting in Brabant is nog onduidelijk. Medema zegt dat dergelijke besmettingen vaak ontstaan op zwakke plekken in het drinkwatersysteem zoals waterkelders: de (deels) ondergrondse opslagplekken voor drinkwater die de vroegere watertorens vervangen hebben.
De besmetting in de Achterhoek van dit voorjaar bijvoorbeeld was te herleiden naar zo’n waterkelder. „Bij een waterleiding zal een besmetting niet snel ontstaan want daar staat continue een flinke druk van meer dan twee bar op waardoor bij een lekkage de vervuiling naar buiten stroomt en niet naar binnen kan. Bovenin een waterkelder staat het water niet onder druk.”
Volgens hoofdonderzoeker Medema is het zaak dat bij besmettingen zoals in Boxtel van het drinkwater de oorzaak op korte termijn gevonden wordt zodat mensen zo snel mogelijk weer kraanwater kunnen drinken. Want hoewel lokale media van een run op bronwater in supermarkten spreken en terrasbezoekers citeren die net als in de Middeleeuwen bier in plaats van water zeggen te gaan drinken, leert het verleden dat er de sleet in kookadviezen komt. Medama: „Een kookadvies is maar beperkt houdbaar omdat mensen het niet lang en volledig opvolgen.”
