N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data100878959-40b631.jpg)
‘Houd van het lichaam waar je in zit,” luidt de lokroep van influencer Vivian Hoorn in een Instagrampost, waarbij we haar onder een buitendouche teder het schuim van haar lichaam zien afwassen. Naast haar prijkt een fles douchegel van het merk Dove. Haar pleidooi voor meer diversiteit aan lichaamstypen binnen de modewereld oogstte veel lof onder haar zeshonderdduizend volgers. Zelfliefde is volgens de influencer het antwoord. Of is het eerder een dogma, want wie tegenwoordig niet van zichzelf houdt, mag weleens bij zichzelf te rade gaan.
De trend rukt al jaren op. De term ‘self care’ is intussen omgedoopt tot het meer sexy klinkende zelfliefde, maar het is dezelfde wolf in schaapskleren: een schijnbaar goedbedoelde ontwikkeling waar een schaduw van kapitalistisch gedachtegoed over hangt.
Intimideren
In 2017 kreeg de term vleugels toen de #MeToo-beweging opborrelde, en vrouwen zich collectief begonnen uit te spreken tegen een verderfelijke cultuur die inging tegen elke vorm van zelfliefde. Genoeg nu, ze hoefden zich niet langer door mannen te laten overheersen en intimideren. Wij doen ertoe, luidde het devies. Ze hadden gelijk.
Maar het zou niet lang duren voordat de term zich in de commerciële hoek nestelde. Intussen is de politieke lading vervangen door het aanzwengelen van tripjes naar Bali en botoxbehandelen: verwennerijen waar de havermelkelite zich aan verlekkert (inclusief ikzelf). De overkoepelende factor is dat overal een prijskaartje aan hangt, en dat deze hebzucht is verbloemd door wellness- en modegiganten. Het omarmen van je lichaam, dat is namelijk geweldig – vooral als het wat schuift.
Influencers hebben de weg vrij gemaakt voor deze tendens. Je hoeft TikTok maar te openen of je wordt overladen door ‘Een dag in mijn leven’-filmpjes, waarin modellen praten over hun kostbare workout- en skincare routine. Oh, en vooral elke dag opschrijven waar je dankbaar voor bent.
Intussen blijft de jonge volger verslagen achter, want het kan knap lastig zijn om van jezelf te houden, hoeveel serums, sapjes en ijsbaden je er ook tegenaan gooit
Intussen blijft de jonge volger verslagen achter, want het kan nog weleens knap lastig zijn om van jezelf te houden, hoeveel serums, sapjes en ijsbaden je er ook tegenaan gooit. Zelfliefde is dan ook een eenzame aangelegenheid. En dat is best logisch, als je op sociale media wordt overladen met halfgodinnen die menen het wiel te hebben uitgevonden.
Te simpel
Het zou echter te simpel zijn om van influencers zondebokken te maken. Waarom zouden zij intentioneel bijdragen aan de wildgroei van narcisme en individualisme? Integendeel. Hun doel is juist om meer zelfvertrouwen te kweken bij hun trouwe achterban. Dat zij hieraan verdienen is slechts een heuglijke bijkomstigheid.
Maar de onderliggende stroming is des te zorgelijker, omdat deze opstuwt naar een maatschappij die wordt geregeerd door een gulzig algoritme, dat geen ontzag heeft voor mentaal welzijn. Een plek waar geluk niets meer is dan een marketingtool. Pas als individuele zelfliefde plaatsmaakt voor een collectief broertje dat de diepte niet schuwt, zullen die kapitalistische stuiptrekkingen afnemen. Want zelfliefde werkt het best als iedereen ervan profiteert.
