Johan Cruijff kwam vlak voor zijn dood in het eetcafé van mijn man Frank en zijn compagnon. Beroemdheden laat je met rust, maar voetballiefhebber Frank maakte een uitzondering: „Zeer bedankt voor het geweldige voetbal, meneer Cruijff, ik heb genoten.”
Cruijff: „Graag gedaan, maar ik heb een vraag. Waarom staat er PSV op het bord?”
Frank: „Dat betekent Port, Sherry en Vermout.”
Cruijff: „Wil je dat even weghalen?”
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
De Indiase schrijver Banu Mushtaq is de winnaar van de International Booker Prize, de grote Britse prijs voor naar het Engels vertaalde fictieboeken. Dinsdagavond werd die toegekend aan Heart Lamp, de eerste verhalenbundel die bekroond is sinds de prijs vanaf 2016 in deze vorm – jaarlijks aan een vertaald fictieboek – wordt toegekend. Mushtaqs bundel bestaat uit een selectie van de verhalen die ze tussen 1990 en 2023 schreef en in verschillende bundels publiceerde.
Heart Lamp bestaat uit twaalf „prachtige, drukke, levensbevestigende verhalen”, aldus de juryvoorzitter, schrijver Max Porter. Ze gaan over de alledaagse levens van moslimvrouwen in zuidelijk India, „zij die zich vaak in de maatschappelijke periferie ophouden”, zo schreef de jury. „Deze verhalen lijken bedrieglijk eenvoudig, maar hebben een enorme emotionele, morele en sociaal-politieke impact, die ons aanmoedigt om dieper te graven.”
De 77-jarige Banu Mushtaq geldt als een vooraanstaande schrijver in het Kannada, een taal die door zo’n 38 miljoen mensen gesproken wordt in zuidelijk India. Ze begon met schrijven als twintiger, toen ze ook de druk ging ondervinden van het traditionele huwelijk, wat haar schrijverschap smoorde. In wanhoop overgoot ze zich eens met benzine, tot haar echtgenoot haar bij zinnen bracht. In het titelverhaal van Heart Lamp doet de hoofdpersoon datzelfde, maar bedenkt zich als ze haar kind hoort huilen en een vriendin haar vindt en ze zich „getroost, aangeraakt en begrepen” voelt. Behalve schrijfster is Mushtaq ook advocaat en feministisch activist – ze streed voor gelijke behandeling van mannen en vrouwen en voor de toegang van vrouwen tot literaire instituties. „Dit boek is ontstaan vanuit de overtuiging dat geen enkel verhaal klein is”, zei ze bij de uitreiking van de Booker Prize, dinsdagavond in Londen, „dat in het tapijt van de menselijke ervaring elke draad het gewicht van het geheel draagt.”
Mushtaq deelt de prijs van 50.000 pond (59.000 euro) met haar vertaler Deepa Bhasthi. Zij maakte de selectie van twaalf verhalen en vertaalde ze. Veel cultureel bepaalde begrippen liet Bhasthi onvertaald: zo handhaaft ze in het eerste verhaal van Heart Lamp meerdere woorden in het Kannada voor ‘echtgenoot’, die elk net een andere betekenis of gevoelswaarde hebben. De jury sprak met waardering van „een radicale vertaling die de taal op zijn kop zet” en die „nieuwe weefsels creëert in een veelvoud aan Engelsen”. Bhasthi’s vertaling „daagt ons begrip van vertaling uit en verbreedt het”, aldus de jury.
Andere genomineerden voor de International Booker Prize waren dit jaar onder meer de millennial-expat-roman Perfections van de Italiaan Vincenzo Latronico (in het Nederlands vertaald als De perfecties) en het eerste deel van een tijdfilosofische romanreeks On the Calculation of Volume (Over de berekening van ruimte) van de Deense schrijfster Solvej Balle. Vorig jaar won de Duitse schrijfster Jenny Erpenbeck, met haar roman Kairos, over een giftige liefdesverhouding en het leven aan weerszijden van de Berlijnse Muur. De Nederlander Lucas Rijneveld was in 2020 de winnaar van de prijs.
Bij een zelfmoordaanslag op een schoolbus in Khuzdar, in het zuidwesten van Pakistan, zijn woensdag vijf mensen om het leven gekomen, onder wie minstens drie kinderen. Nog 38 anderen raakten gewond. Dat meldt het Engelstalige Pakistaanse nieuwsblad Dawn.
Hoewel de terreuractie nog niet is opgeëist, bestaat volgens persbureau Reuters het vermoeden dat een separatistische groep van de Beloetsjen verantwoordelijk is. De Pakistaanse autoriteiten beschuldigen het oostelijke buurland India.
„Tijdens weer een andere laffe en gruwelijke aanval, gepland en georkestreerd door de terroristische staat India en uitgevoerd door stromannen […] was vandaag een onschuldige schoolbus het doelwit”, stelt de media-afdeling van het Pakistaanse leger tegenover Dawn. India zelf heeft nog niet gereageerd.
Op 22 april doodden aanslagplegers 25 toeristen en een gids in Kasjmir, de regio waarop India en Pakistan sinds hun onafhankelijkheid in 1947 allebei aanspraak maken. Volgens de Indiase autoriteiten ging het daarbij om door Pakistan gesteunde terroristen.
Twee weken na de aanslag voerde India „als vergelding” aanvallen uit op negen Pakistaanse locaties. Dat was voor de Pakistaanse regering weer reden om dagenlang drones naar India te sturen. Op 10 mei kondigden de twee kernmachten een staakt-het-vuren af.
Het aantal rijksambtenaren steeg afgelopen jaar opnieuw. Vorig jaar kwamen er 9.000 nieuwe ambtenaren bij die veertig uur per week werken. Daardoor groeide het totale aantal rijksambtenaren met een fulltime-contract naar 157.000. Ook de inhuur van externen nam met 15,4 procent (in plaats van de gewenste 10 procent) niet af. Het aantal overheidsvacatures is in 2024 wél gedaald. Dat blijkt woensdagochtend uit het verantwoordingsonderzoek van de Algemene Rekenkamer.
De cijfers zijn opvallend, omdat het kabinet-Schoof het aantal ambtenaren flink wil terugbrengen. De regering kondigde eerder stevige bezuinigingen aan op het ambtenarenbudget vanaf 2025 van 22 procent. Volgens het kabinet leidt de gewenste besparing tot een effectievere en efficiëntere overheid.
Lees ook
Hoe een bezuiniging van 1 miljard op ambtenarij een allegaartje dreigt te worden
De Algemene Rekenkamer meldt dat ministeries „niet altijd” vooraf onderzoeken hoeveel personeel er nodig is om kabinetsbeleid uit te voeren. „Om te weten of beleid uitvoerbaar is, is het belangrijk om onder meer te weten wat de personele consequenties zijn”, schrijft de Rekenkamer.
Als het ministerie van Justitie en Veiligheid een nieuwe wet of maatregel moet uitvoeren was het in bijna in de helft van de gevallen onduidelijk of niet getoetst hoeveel personeel er nodig is, schrijft de Rekenkamer.
Onterecht veroordeeld
De Rekenkamer stelt verder dat burgers vorig jaar „in de knel” raakten bij het ministerie van Justitie. Zo werden de namen van verdachten en veroordeelden in 867 strafzaken verkeerd vermeld. Met het mogelijke gevolg dat daders ontkomen en een onschuldige burger achter de tralies verdwijnt.
In 141 zaken gaat het onder meer om ernstige zedendelicten of geweldsmisdrijven. Deze problematiek is al ruim tien jaar bekend, volgens de Rekenkamer, maar desondanks is er nog geen oplossing gevonden.
‘Financiën niet op orde’
Op het ministerie van Buitenlandse Zaken is er volgens de Rekenkamer sprake van een „ernstige tekortkoming”. Na de overstap op een nieuw IT-systeem in 2024 heeft het ministerie het beheer van 14,9 miljard aan verplichtingen bij Buitenlandse Zaken en Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking „niet op orde”. Hetzelfde geldt voor 1 miljard aan voorschotten. Daardoor kwam het financiële deel van het jaarverslag te laat.
