Vandaag is het de eerste zaterdag van mei en dat betekent maar één ding: Internationale Naakt Tuinieren Dag. En een feestdag moet gevierd worden. De zon voelt aangenaam op mijn huid. De aarde voelt warm en klam. Dit is de geur van het leven. Zo actief ben ik zelden op zaterdag. Komkommerzaadjes verdwijnen vlot in de grond. In mijn gulle bui krijgen alle aardbeienplantjes een ruimer potje. Zonder sokken wurmt de aarde zich tussen mijn tenen.
Dit is de dag waarop de natuur dichterbij komt — en ook de buren.
Gelukkig heb ik geen tuin.
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
In verschillende Nederlandse gemeenten en dorpen waar veel gereformeerde christenen wonen, wordt zaterdag al een Dodenherdenking georganiseerd. Het gaat onder meer om Urk (Flevoland), Staphorst (Overijssel), Yserke (Zeeland), Elspeet en Harskamp (Gelderland). Omdat 4 mei dit jaar op een zondag valt, besloten veel Biblebelt-plaatsen de herdenking een dag te vervroegen.
Daarover werden op Urk al maanden geleden gesprekken gevoerd, schreef de gemeente halverwege april. Hieruit bleek dat „de meeste direct betrokkenen geen bezwaar hebben tegen een herdenking op zondag, mits sober en ingetogen”. Toch koos de gemeente voor een Dodenherdenking op zaterdag: de conclusies van de gesprekken werden „afgewogen tegen het besef dat herdenken op zondag door een deel van de samenleving niet gewenst wordt”.
De Stichting 4 mei Staphorst legde de keuze om de herdenking te verplaatsen naar 3 mei verder uit: „Om zoveel mogelijk inwoners de gelegenheid te geven om bij de herdenking aanwezig te zijn” wordt deze naar zaterdag verplaatst. Dat deed Staphorst ook bij eerdere Dodenherdenkingen die op een zondag vielen.
De voorzitter van het 4 en 5 mei comité Elspeet zegt tegen Omroep Gelderland dat zijn dorp op zaterdag zal herdenken omdat „het comité 4 en 5 mei Elspeet niemand wil uitsluiten”.
Van 1946 tot 1968 werd de nationale Dodenherdenking naar 3 mei verschoven als 4 mei op een zondag viel. In 1968 werd dat gebruik afgeschaft: de Dodenherdenking zou niet meer wijken voor de zondagsrust. In 2014 en 2008 viel 4 mei voor het laatst ook op een zondag.
Koning Willem-Alexander en koningin Maxima openen het defilé tijdens een eerdere editie van de Nationale Dodenherdenking op de Dam. Foto Remko de Waal/ANP
Bij een aanval op een door Artsen zonder Grenzen gerund ziekenhuis in Zuid-Soedan zijn zaterdag zeker zeven personen gedood. Dat meldt de hulporganisatie op sociale media. Ook zouden ruim twintig mensen gewond zijn geraakt. In Zuid-Soedan, dat in 2011 onafhankelijk werd van Soedan, bombardeert het leger van president Salva Kiir gebieden die onder controle staan van oppositieleider Riek Machar. Onduidelijk is nog of het regeringsleger ook achter de aanval van zaterdag zit.
„Rond half vijf vanochtend lieten helikopters een bom vallen op onze apotheek en beschoten ze de stad dertig minuten lang”, schrijft de lokale afdeling van Artsen zonder Grenzen. De hulporganisatie baat een ziekenhuis met een apotheek uit in Old Fangak, een afgelegen gebied op zo’n vijfhonderd kilometer van de Zuid-Soedanese hoofdstad Juba. „Onze apotheek brandde tot de grond toe af. Alle medische benodigdheden gingen verloren.”
Als gevolg van de oorlog zijn tienduizenden burgers op de vlucht geslagen. Het ziekenhuis was de enige medische voorziening voor de ruim veertigduizend inwoners en ontheemden in het gebied, stelt Artsen zonder Grenzen. De hulporganisatie noemt de aanval op het ziekenhuis „een duidelijke schending van het internationaal recht”.
Burgeroorlog
Zuid-Soedan belandde in een burgeroorlog nadat het zich losmaakte van Soedan, waar momenteel een nog veel grotere oorlog wordt uitgevochten tussen regeringstroepen en de Rapid Support Forces. In 2018 werd in Zuid-Soedan vrede gesloten tussen het regime en de oppositie. Sinds de arrestatie van oppositieleider Machar in maart laait het geweld opnieuw op.
„Zuid-Soedan is geen natie, maar een dorp, een soort veekamp”, zei politicus en auteur Peter Adwok Nyaba onlangs tegen NRC. „Soldaten van het nationale leger beroven burgers en de geheime dienst pakt dissidenten op.” Afgelopen week verifieerde NRC beelden waarop te zien is dat bij luchtaanvallen in Zuid-Soedan vermoedelijk chemische wapens worden ingezet.
Lees ook
Zuid-Soedan: chemische aanvallen zijn nieuw wapen in de machtsstrijd tussen oude rivalen
De Labor-partij van premier Anthony Albanese heeft met een overweldigende meerderheid de Australische verkiezingen gewonnen. De partij heeft zeker 85 van de 150 zetels in het parlement behaald. „Australiërs hebben ervoor gekozen wereldwijde uitdagingen het hoofd te bieden op de Australische manier; met oog voor elkaar en door samen te bouwen aan de toekomst”, zei partijleider Albanese, ook bekend als ‘Albo’, tegen een uitzinnige zaal.
De overwinning is voor een groot deel te danken aan de president in het Witte Huis: Donald Trump. De keuze van de conservatieve oppositiepartij om zich te laten inspireren door de retoriek en beleidsplannen van Trumps regering heeft dramatisch uitgepakt. De Liberal-National coalition valt waarschijnlijk terug van 53 naar 41 zetels. Peter Dutton, de leider van de conservatieve Liberal-partij, heeft zelfs na 24 jaar zijn eigen zetel verloren.
Dat was aan het begin van het jaar wel anders. Toen hoopte de Liberal-partij nog mee te liften op Trumps succes. Er werden plannen gepresenteerd die erg op die uit het Witte Huis leken, zoals een ministerie voor overheidsefficiëntie, het ontslaan van ambtenaren en een verbod op thuiswerken. Dat bleek allesbehalve een winnende strategie. De afgelopen weken probeerde Peter Dutton zich te distantiëren van Trump, door te ontkennen dat hij door hem geïnspireerd was. „Ik ken Donald Trump niet”, zei hij twee weken geleden tijdens een debat met Labor-leider Anthony Albanese.
Handelsoorlog
Het was niet voldoende om de Australische bevolking te overtuigen. Sinds Trump een wereldwijde handelsoorlog heeft ontketend, heeft het vertrouwen van Australiërs in de Verenigde Staten een duikvlucht genomen. Uit een recente peiling blijkt dat het vertrouwen van de Australische bevolking in de VS in de afgelopen twintig jaar niet zo laag is geweest. Ruim zestig procent denkt dat Trumps overwinning slecht is voor Australië.
Albanese verwees tijdens zijn overwinningstoespraak naar die fatale fout van de conservatieven. „Wij zoeken onze inspiratie niet in het buitenland, we hoeven nergens te bedelen, lenen of kopiëren. Wij vinden het hier, in onze waarden en onze mensen.”
De winst voor Labor hing vroeg op de dag al in de lucht. Het feest van de democratie wordt in Australië heel letterlijk genomen. Het is traditie om bij de stemlokalen partytenten op te zetten waar mensen een ‘democratieworstje’ kunnen krijgen nadat ze hun stem hebben uitgebracht.
Op de barbecue naast het stemlokaal in Coogee, een wijk in Sydney aan het strand, liggen de worstjes, eieren en spek te sudderen. Ook zijn er zelfgebakken koekjes en muffins te koop. De opbrengst gaat naar een goed doel. „Ik houd van verkiezingsdag. De gemeenschap komt hier samen, mensen gaan picknicken, iemand heeft de moeite genomen om brownies te bakken. Dat wil je toch niet missen”, zegt buurtbewoner Trish Flaherty (70).
Onbetaalbare woningen
Niet alleen de zorgen om internationale spanningen en een handelsoorlog speelden een rol. Ook op de binnenlandse thema’s die belangrijk zijn voor de meeste Australiërs had de conservatieve partij geen goed antwoord, zoals zorgen over de hoge kosten van het levensonderhoud, onbetaalbare woningen en dure gezondheidszorg.
Labor bood meer helderheid. Zo beloofde de partij 8,5 miljard Australische dollar (een kleine vijf miljard euro) te investeren in de versterking van de publieke gezondheidszorg. Starters op de woningmarkt worden geholpen en Albanese beloofde honderdduizend nieuwe, betaalbare woningen te laten bouwen.
Dat slaat aan bij jongere kiezers, die voor het eerst in jaren in de meerderheid zijn ten opzichte van de babyboomgeneratie. Vooral Gen-Z en millennials hebben een belangrijke rol gespeeld tijdens deze verkiezingen. De 22-jarige vriendinnen Alexia Dermatis en Lilia Boag Humphreys vonden het geen moeilijke keuze. „We hebben allebei op Labor gestemd. Ik vooral vanwege gendergelijkheid en klimaat”, zegt Boag Humphreys. „We huren allebei in Sydney, en het is veel te duur. Er moet echt iets gedaan worden aan huizencrisis”, vult Dermatis aan.
Lees ook
Lees ook Trump werpt zijn schaduw over de Australische verkiezingen
Ook de economie en goedkopere energieprijzen stonden hoog op de agenda. De conservatieven wilden kerncentrales bouwen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Maar dat kwam hen op veel kritiek te staan. Het zou te lang duren, gevaarlijk en te duur zijn, stelden veel critici. Labor heeft daarentegen beloofd meer te investeren in groene energie.
Kiesstelsel
De conclusie van analisten is dat Labor op alle fronten een veel betere, inhoudelijke campagne heeft gevoerd. Toch moet de overweldigende overwinning in perspectief worden gezien. Van de achttien miljoen Australiërs die naar de stembus gingen, hebben zo’n zes miljoen niet op een van de twee grote partijen gestemd. Maar vanwege het Australische systeem – waarbij ook bijvoorbeeld de tweede en derde voorkeur van de kiezers mee kunnen tellen – zijn die stemmen toch bij Labor terechtgekomen. Toch straalde Labor-leider Anthony Albanese op de verkiezingsavond van zelfvertrouwen. „Australië heeft gekozen voor rechtvaardigheid, gelijkheid en respect voor elkaar.”
