Er is nogal wat te doen om TikTok de afgelopen weken. Voor buitenstaanders bestaat TikTok uit video’s van domme dansjes, misogyne Andrew Tate-achtige figuren en Chinese spionagepraktijken. Dit beeld is op zijn minst onvolledig. Naast deze, al dan niet terechte, zorgen heeft TikTok ook veel goede kanten. Maar deze positieve invloeden worden zelden (h)erkend door mensen die de app niet gebruiken. Vandaar dit stuk: TikTok voor mensen die geen TikTok hebben.
Allereerst: het grootste unique selling point van TikTok is de algoritmische feed. Vrijwel alles wat je te zien krijgt wordt bepaald door een algoritme, veel meer dan bij vergelijkbare platforms als Instagram Reels en YouTube Shorts. Concreet betekent dit dat een gebruiker minder direct kan sturen op de video’s die getoond worden: het algoritme bepaalt. Het algoritme schotelt allerlei video’s voor en analyseert waar iemand blijft hangen of snel doorscrollt. Vervolgens ‘weet’ het algoritme wat je leuk vindt en zal je meer soortgelijke video’s laten zien. Van bubbelvorming is echter geen sprake omdat het algoritme altijd video’s van buiten je bubbel zal blijven voeren.
Hoop vinden op TikTok
Mijn TikTok-feed, de For You Page, is daardoor allesbehalve een echokamer. Integendeel, op TikTok kom ik vaker video’s tegen buiten mijn bubbel dan op elk ander platform. Video’s van populaire films passen prima in mijn bubbel, maar random internetvideo’s kom ik er ook tegen. Vergelijk dat met bijvoorbeeld Instagram en Facebook, waar je vooral ziet wat de eigenaren vinden dat je (niet) moet zien.
Ook de stemming op TikTok is opvallend positief. Zo vonden miljoenen gebruikers rond de feestdagen steun bij andere gebruikers die ook alleen waren. Het vinden van gelijkgestemden is een belangrijke pijler onder sociale media.
Het algoritme zal altijd video’s buiten je bubbel blijven voeren
Hopecore is bijvoorbeeld een groot subgenre op TikTok. In de strijd tegen prestatiedruk, polarisatie, perfectionisme en cynisme, voeren optimisme en hoop de boventoon in hopecore-video’s. Het is een directe reactie op de schijnpositiviteit zoals die op bijvoorbeeld Instagram grossiert. Je hoeft niet altijd lekker in je vel te zitten, kunt prima vroeg naar bed op zaterdagavond en zoekt naar JOMO (Joy of Missing Out) in plaats van FOMO (Fear of Missing Out).
Een hele generatie leert door TikTok dat het leven niet altijd over rozen gaat en leert open te zijn over emoties en gevoelens, iets wat mijn (millennial)generatie nooit echt goed heeft geleerd. Het is niet voor niets dat de brat-hype (‘jezelf zijn zonder je al te veel aan te trekken van wat anderen daarvan vinden’) op TikTok begon.
Voordelen wegpoetsen
TikTok is daarnaast een belangrijke culturele springplank. Roxy Dekker werd groot via het platform en schopte het tot winnaar van de Popprijs 2024. Ook oude artiesten worden door de jeugd herontdekt. Nummers van Fleetwood Mac (‘Dreams’), Kate Bush (‘Running Up That Hill’) en George Michael (‘Father Figure’) gingen viraal en vonden een nieuw jong miljoenenpubliek. Ter illustratie van het TikTok-effect: Running Up that Hill is nu 1,3 miljard keer gestreamd op Spotify, ruim een miljard keer meer dan het op een na populairste Kate Bush-nummer.
Via BookTok wisselen gebruikers boekentips uit. Het is een drijvende kracht achter stijgende boekverkoopcijfers en door BookTok sloegen miljoenen jongeren aan het lezen, vrijwillig! Een kleine bloemlezing van andere positieve ontwikkelingen: TikTokkende leraren die het imago van het beroep oppoetsen, comedians die carrière maken door virale video’s en horecazaken die floreren door heuse ‘TikTok-rijen’.
Het is uiteraard goed om niet blind te zijn voor de kritiekpunten. Eén van de grootste klachten tegen TikTok is dat de app zo verslavend is. Ontegenzeggelijk een belangrijk probleem , maar toch is de hetze die momenteel gaande is tegen specifiek TikTok overtrokken en ongegrond. Het is namelijk geen probleem van TikTok an sich, maar van sociale media in het algemeen. Meer dan de helft van de jongeren geeft aan verslaafd te zijn aan sociale media en een fors deel daarvan vertoont ook daadwerkelijk verslavingsverschijnselen. Maar dat is niet opgelost door alleen TikTok te verbieden, omdat je daarmee de voordelen óók wegpoetst.
Lees ook
‘Sorry, TikTok is op dit moment niet beschikbaar’, app vlak voor verbod op zwart in VS
