Opinie | Laat het ov niet aan de markt over, maak het weer een publieke zaak

Arriva is verkocht. Moederbedrijf Deutsche Bahn heeft haar verpatst aan een Amerikaanse investeerder. Voor DB was Arriva niet meer winstgevend, zeker na de plicht om te vergroenen. Provinciale partijen vrezen dat de overname zal leiden tot nóg meer afbraak van ov in de regio, wat een publieke voorziening zou moeten zijn. Ook zijn er zorgen over de werkomstandigheden van de 5.500 werknemers van Arriva.

Als burgers van Groningen tot Limburg afhankelijk zijn van de grillen van een investeerder om op hun werk te komen, wat is er dan nog over van openbaar vervoer? We zien lijnen en haltes met bosjes wegvallen omdat ze niet winstgevend zijn. Dit resulteert in een neerwaartse spiraal: investeringen drogen op, regio’s en buitenwijken worden steeds slechter bereikbaar, waardoor meer mensen de auto pakken, nog minder mensen gebruik maken van het ov, en dus nog meer haltes en lijnen wegvallen.

Opgeknipt

De winstlogica en marktwerking die nu in het ov zegevieren, zijn inefficiënt. Vervoersorganisaties zijn opgeknipt en hebben geen belang bij een integraal en goed gecoördineerd vervoersysteem.

De oplossing is om het ov weer in publieke handen te nemen, als nutsbedrijf zonder winstoogmerk. Want we zien dat ook de NS kampt met gigantische problemen door het ‘verlies’ dat ze draait.

Maar we spreken als het gaat om riolering, fietspaden of de brandweer toch ook niet over ‘verlies’? We hebben als samenleving besloten dat deze voorzieningen essentieel zijn, dus moeten ze met belastinggeld betaald worden.

We spreken als het gaat om riolering, fietspaden of de brandweer toch ook niet over ‘verlies’?

Ov vraagt om een combinatie van nationalisering, democratisering en publiek-publieke partnerschappen. Nationalisering maakt het mogelijk om financiering en subsidiëring landelijk te bekostigen en juist ov investeringen te doen in meer afgelegen regio’s. Door middel van publiek beheer kunnen we bovendien het spoorwegnet en het treinvervoer opnieuw integreren zodat oponthoud kan worden geminimaliseerd.

Intussen zijn werkers en vakbonden aan zet om spoorwegen (evenals buslijnen) lokaal aan te leggen. We hebben er baat bij als een landelijke spoordienst nauw samenwerkt met lokale en regionale busbedrijven. En die bussen kunnen beter opereren wanneer ook zij zonder winstoogmerk worden beheerd door lagere overheden. Zo realiseer je een landelijk vervoersysteem, alsook werkend vervoer per regio.


Lees ook
Het openbaar vervoer in Nederland loopt vast

<strong>Drukte op Amsterdam Centraal.</strong> NS gaat de dienstregeling vanaf 7 november opnieuw versoberen.” class=”dmt-article-suggestion__image” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2023/10/opinie-laat-het-ov-niet-aan-de-markt-over-maak-het-weer-een-publieke-zaak.jpg”><br />
</a> </p>
<p>Reizigers moeten mee kunnen beslissen over hun lijnen en haltes. Dan kan ook eindelijk de toegankelijkheid voor mensen met een beperking serieus worden genomen door het ov. De keuzes die nu op basis van een winstoogmerk worden gemaakt, gaan compleet voorbij aan het punt dat het ov een publieke dienst is. </p>
<h2 class=Kerntaak

Dat kan anders: in Zürich hebben bewoners elke twee jaar inspraak over het ov in hun wijk waarna hun input wordt uitgewerkt door vervoerseconomen. In Luxemburg is goed, gratis ov sinds 2021 een feit. En uit de Public Futures database blijkt: 86 overheden hebben inmiddels gefaalde ov-privatiseringen teruggedraaid of nieuwe publieke vervoersbedrijven opgericht. De gemene deler? De politieke wil om van ov weer een landelijke kerntaak te maken.

Ov is een maatschappelijke voorziening die noodzakelijkerwijs moet worden verduurzaamd. Nationale opgaven zoals het stikstofbeleid botsen nu met wensen van vervoerders en hun moederbedrijven. We zitten middenin een klimaatcrisis en armoede rijst de pan uit. Nog meer argumenten om de teugels weer in handen te nemen. Daarom roepen we de politiek op om dit ook te doen.