N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data101551636-5b14b4.jpg)
In hoeverre mag je in China spotten met de autoriteiten? De jonge Li Haoshi, beter bekend als House, liep half mei in Beijing keihard tegen de grenzen aan. Hij treedt sinds drie jaar op als stand-upcomedian, een relatief nieuw genre in China dat uit de VS is komen overwaaien.
Op 13 mei maakte hij een grap die zijn loopbaan abrupt beëindigde. Die grap raakte aan de twee heiligste huisjes van China: de Communistische Partij, vleesgeworden in China’s hoogste leider Xi Jinping, en het Volksbevrijdingsleger.
Op een geluidsopname die illegaal van het optreden is gemaakt, vertelt hij over de twee zwerfhonden die hij onlangs adopteerde. Heel felle honden, zegt hij. Als hij ziet hoe ze „als twee artilleriegranaten afschieten op een eekhoorn”, dan doen de honden hem in niets denken aan schattige huisdiertjes.
„Er kwam spontaan een slogan bij me op”, zegt hij dan. „In staat om een oorlog te winnen door een hoogstaande werkstijl.” De zaal begrijpt de verwijzing meteen en lacht: zo omschreef Xi Jinping in 2013 voor het eerst wat hij als ideaal ziet voor het Volksbevrijdingsleger. Sindsdien is de slogan vaak herhaald.
Er barstte vrijwel meteen grote verontwaardiging los op sociale media: hoe durft House het hoogstaande Volksbevrijdingsleger te vergelijken met zwerfhonden? En hoe durft hij de woorden van de hoogste leider zelf ironisch te gebruiken?
House voelde de bui al hangen, en ging direct diep door het stof. „Ik neem alle verantwoordelijkheid op me”, schreef hij op het sociale medium Weibo. Hij gaat „diep nadenken” over zijn fout en zegde al zijn verdere optredens af.
1,7 Miljoen euro schadevergoeding
Maar het bleek niet genoeg: zijn account werd geblokkeerd, hij werd opgepakt en mogelijk komt er een strafzaak tegen hem. Zijn impresariaat kreeg een boete opgelegd van zo’n 1,7 miljoen euro.
„We zullen nooit toestaan dat enig bedrijf of individu de Chinese hoofdstad gebruikt als podium om zomaar het glorieuze aanzien van het Volksbevrijdingsleger te besmeuren”, motiveerde de afdeling Beijing van het ministerie van Cultuur het opleggen van de hoge boete. „We zullen nooit toestaan dat ernstige zaken gebruikt worden voor amusement”, voegden ze daaraan toe. Het klinkt als de dood in de pot voor elke vorm van maatschappelijke satire.
Eén man neemt het wel op voor House: Wang Zhi’an, een naar Japan uitgeweken onderzoeksjournalist. Hij trok vroeger een miljoenenpubliek op de Chinese staatszender CCTV, maar moest vertrekken nadat de zender hem verbood een onderzoek naar corrupte praktijken met ambulances van een hoge ambtenaar openbaar te maken.
Wang gaat in een 25 minuten durend filmpje uitgebreid in op de zaak. Hij begint ironisch: „In Noord-Korea zou iemand voor uitspraken als die van House meteen aan de honden worden gevoerd”, zegt hij. „Maar gelukkig is China een rechtsstaat, dus hij is alleen maar een beetje gecensureerd. Daaraan zie je wel dat China een veel beschaafder land is dan Noord-Korea.”
Wang stelt dat het in Amerika heel gewoon is om presidenten als Trump en Biden te bespotten, „omdat de macht daar allang gedemystificeerd is”. Maar in China is dat anders: „Xi Jinping is een soort God, net zoals Mao dat vroeger was.” En met een God kun je niet spotten.
Hij raadt House aan om China zo snel mogelijk te ontvluchten. Want in het Chinese klimaat kan stand-upcomedy niet meer worden dan een schattige schoothond.
